TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

войти на сайт

вход на сайт

Логин: :
Пароль :

Забыл пароль Регистрация

Жер мониторингі




Жер мониторингі
0
Раздел: | Автор: Админ | Дата: 3-10-2015, 17:00
Загрузок: 14686




Мазмұны:


Кіріспе…..3


1. Жер мониторингі жайлы жалпы мәлімет….4


2. Жер мониторингін ұйымдастыру және жүргізу….7


3. Жер мониторингін жүргізу тәртібі……9


3.1. Жер мониторингін жүргізудің  негізгі бағыттары….12


Қорытынды……14


Пайдаланылған әдебиеттер тізімі……15


Кіріспе


Жер мониторингi болып жатқан өзгерiстердi уақтылы анықтау, оларды бағалау, одан әрi дамуын болжау және керi әсерi бар процестердi болдырмау мен оның зардаптарын жою жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу мақсатында жүргiзiлетiн жер қорының сапалық және мөлшерлiк жай-күйiн базалық (бастапқы), жедел, мерзiмдi байқау жүйесiн бiлдiредi.


Жер мониторингi қоршаған табиғи ортаның жай-күйi мониторингiнiң құрамдас бөлiгi және сонымен бiр мезгiлде басқа да табиғи ортаға мониторинг жүргiзу үшiн база болып табылады.


Халықаралық ғылыми-техникалық бағдарламаларға сәйкес Қазақстан Республикасы жердiң ғаламдық мониторингi бойынша жұмыстарға қатысуы мүмкiн.


Жерге меншiк нысандарына, жердiң нысаналы мақсаты мен пайдаланылу сипатына қарамастан Қазақстан Республикасының барлық жерi жер мониторингiнiң объектiсi болып табылады.


Жер мониторингiн жүргiзудi ұйымдастыруды жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жүзеге асырады.


Жер мониторингi бойынша мемлекетаралық және халықаралық бағдарламаларды iске асыру Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттермен жасасқан келiсiмдерi мен шарттарында айқындалатын тәртiппен және жағдайларда жүзеге асырылады.


Жер мониторингiн жүргiзу және оның деректерiн пайдалану тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.


Жер мониторингiн жүргiзу кезiнде қажетті ақпаратты алу үшiн қашықтықтан зерделеу, жер бетiн суретке түсiру және бақылау әдiстерi, сондай-ақ қор деректерi қолданылады.


Жер мониторингiн техникалық қамтамасыз ету жер ресурстарын басқару жөнiндегi тиiстi аумақтық органдарда ақпаратты жинау, өңдеу және сақтау пункттерi бар автоматтандырылған ақпараттық жүйе арқылы жүзеге асырылады.  Жер мониторингiнен алынған нәтижелер автоматтандарылған ақпараттық жүйенiң мұрағаттарында (қорларында) және деректер банкiнде жинақталады. Азаматтар, кәсiпорындар мен мекемелер, халықаралық ұйымдар, шетелдiк заңды және жеке тұлғалар жер мониторингiнiң мәлiметтерiн белгiленген тәртiппен пайдаланады.


Жер мониторингі жайлы жалпы түсінік


Адамның әртүрлі ғылыми және тәжірибелік іс-әрекетінде бақылау әдісі қолданылады. Қоршаған ортаны бақылауды ұйымдастырудың үлгілері Гай Секунда Плинийдің «Жаратылыс тарихы» кітабында сипатталған. Орта ғасырларға дейінгі ең толық энциклопедия болып саналатын отыз жеті томда астрономия, физика, география, зоология, ботаника, ауыл шаруашылығы, медицина және тарих бойынша мәл»меттер келтірілген. Соңғы жүз жылда бақылау жүйелі түрде жүргізіліп отырады.


Техника дамуымен байланысты адамның табиғатқа деген әсері ұлғая бастады, оның табиғи ресурстарды толық пайдалануға қолы жетті, осыған байланысты геофизикалық ақпарат оған қажетті болып отырады. Бұл ақпарат арқылы әртүрлі іс-шараларды орындау үшін оңтайлы табиғи жағдайларды анықтауға, шаруашылық үшін қолайлы немесе қолайсыз жағдайларды болжауға болады және адамдардың өмірі мен іс-әрекеттері үшін қолайсыз факторлардың әсерін азайтуға болады. Мұндай ақпаратқа қоршаған ортаның іс жүзіндегі жағдайын бақылау және табиғи жағдайлардың өзгерулерін болжау кіреді. Соңғы уақытта адамның табиғатқа деген әсері өсуде және табиғатты жобасыз пайдаланудың кері әсері бар екені мәлім. Осыған байланысты биосфераның жағдайы туралы толық ақпараттың қажеттілігі де туындап отыр.


Біздің елде мониторинг жүйесін талқылау бұрынғы Совет Одағы уақытында Найробида (Кения, 1974 ж) жиналған мониторинг бойынша Бірінші үкіметаралық кеңестің алдында ғана жандандырылды. Бірақ биосферадағы антропогенді сипаты бар өзгерістерді ерте кезде де гидрометеорологиялық қызмет атқаратын.


Сонымен, ластаушылардың мониторинг жүйесі қазіргі уақыттағы табиғи ортаны бақылау қызметінің бөлігі бола алады және оның бақылау бекеттерінің жүйесін, телекоммуникациялар желілерін, мәліметтерді өңдеу орталықтарын пайдалана алады. Антропогенді сипатта бар өзгерістерді анықтайтын қоршаған ортадағы бақылау жүйесінің жұмысын қамтамасыз ету үшін ондағы табиғи өзгерістер жайлы толық ақпарат керек, яғни мониторинг жүргізу қажет.


Мониторинг келесі негізгі бағыттарды қамтиды:


қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар мен қоршаған ортаның күйін бақылау;


табиғи ортаның нақты күйін бағалау;


қоршаған ортаның күйін болжау және бағалау.


Мониторинг – латын тілінен алдын алатын, бақылайтын, алға қарайтын деп аударылады. Ал ағылшын тілінде «мониторинг» бақылау жүргізу, қадағалау деген түсінікті береді. «Мониторинг» деген терминді алдын ала дайындаған бағдарлама бойынша қоршаған орта бір немесе бірнеше элементтерін кеңістікте және уақыт бойынша қайта бақылау жүйесі.


Сонымен, мемлекеттік жер мониторингі – жер күйінің өзгеруін уақытымен анықтау мақсатында, жер күйін бақылау, осы өзгерістерді болжау, бағалау және кері процестердін алдын алу, жою жайында ұсыныстарды әзірлеу, жер кадастрын жүргізу мен жерді пайдаланудың мемлекеттік бақылау және қорғауды жер ресурстарын мемлекеттік басқарудың сонымен қатар, азаматтарды қорщаған орта оның ішінде жердің күйі жайында ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.


Жер мониторингі жер ресурстарын басқарудың жалпы жүйесіне кіреді. Бұл жүйе келесі бір-бірімен байланысты блоктарды қамтиды: жерге орналастыру, жер кадастры, ізденістер, мониторинг, геоақпараттық-техникалық блогы.


Ал жер мониторингі болса үш өзара байланысты блоктардан тұрады:


Биосфералық (жаһанды)


Биологиялық (санитарлық)


Геоэкологиялық (табиғи шаруашылық)


Жер ресурстарын басқару Агенттігімен жүргізілетін мониторинг геоэкологиялық мониторингтің бөлігі болып табылады.


Жер мониторингін жүргізу мақсаты – табиғатты қорғау іс-әрекеті және экологиялық қауіпсіздікті басқару ақпаратты қамтамасыз ету.


ҚР барлық жер қоры жер мониторингісінің объектісі болып табылады.


Жер ресурстарын экологиялық қауіпсіз және тұрақты пайдаланудың құқықтық негізінің жоқтығы, сонымен қатар басқару органдарының барлық сатыларында жер қорының күйі туралы мәліметтермен қанағатсыздандырлық қамтамасыз етілуі жер телімідерінің жоғалуына, топырақ эрозиясына, шөлейттенуге т.б. әкеліп соғады, оның барлығы Қазақстанның ұлттық қауіпсіздігіне қауіп төндіреді.


Қазіргі уақыттағы жерді пайдаланудың барлық түрлерінің қатерлі экологиялық салдары бар. Табығатты пайдалану стратегиясын өзгерту, республикамыздың әр аумағында осындай қатерлі салдарды жою мақсатымен оны үздіксіз жетілдіру табиғатты пайдалануды экологиялық орнықтырудың негізгі ғылыми проблемасы болып табылады.


Қоршаған ортаның барлық компоненттерінің ластануын, сонымен қатар биосфера күйі жайлы ақпараттың қажеттілігі қоршаған ортадағы ластаушы заттардың концентрацияларын үздіксіз бақылауды, яғни мониторингі, оның ішінде жер мониторингін талап етеді. Шешім қабылдау үшін жер қорының күйі жайлы дәл және жаңартылып отыратын мәліметтерге талдау жасалынуы қажет, яғни қоршаған ортаны, алдымен оның басты объекті жерді жүйелік кешенді бақылау жүргізу керек.


Кез келген ақпарат, сонымен қатар кадастрлік ақпарат ескіреді және үнемі жаңартуды қажет етеді. Кадастрлік ақпараттың жаңартылуы, сонымен қатар жердің сапалық сипаттамаларын алу жер мониторингі кезінде алынады. Мысалы, жер мониторингі жұмыстарын жүргізгенде жердің техногендік ластану аймақтарын анықтау жұмысы жүргізілген еді. Ластану аймақтары


экономикалық аймақтарына салынып экологиялық жағынан аса құнды жерлердің картасы алынған және жер учаскелерін сертификаттау жұмыстары басталған.


  Жер мониторингінің талаптары:


жер қорының құрылымы мен түрлі жерлердің күйінің өзгеруін уақытымен анықтау, өзгерістерді бағалау, болжау, зиянды процестердің салдарын алдын алу және жою жайлы ұсыныстарды әзірлеу;


жер кадастрын жүргізуді, жерді тиімді пайдалануды, жерге орналастыруды ақпаратпен қамтамасыз ету;


жер учаскелері мен жер алқаптарының күйін бағалау;


топырақ құнарлығының өзгеруі, топырақтың ластануы және топырақтағы басқа да өзгерістермен байланысты процестердің дамуын бақылау;


табиғи азық алқаптарының өсімдік жамылғысы күйінің өзгеруін, топырақтың деградациясын, оның қалпына келу қарқынын, радионулейдтердің жиналу деңгейін, сонымен қатар, топырақтың антропогендік жүктемелерге төзімділік дәрежесін бақылау;


елді мекендердің, өндірістік объектілердің астындағы жерлердің күйін бақылау;


жердің күйін жүйелі түрде бақылау;


жер қорында болып жатқан өзгерістерді анықтау, осы өзгерістерді бақылау және талдау;


зиянды  процестердің алдын алу және жою жайлы ұсыныстарды әзірлеу;


нысаналы мақсатын және рұқсат етілген пайдалану түріне байланысты жерді пайдалануды үздіксіз бақылау;


белгілі уақытқа жердің сапалық күйі жайлы болжау жасау;


әкімшілік-территориялдық құрылымның шекаралары мен ауданның өзгеруін бақылау;


гумус қорының азаюын бақылау;


топырақтағы микроэлементтердің өзгеруін бақылау.


 


Мониторингті жүргізу уақытында келесі мәселелер шешіледі:


жер күйінің өзгеруін уақытында анықтау, оларды бағалау, болжау  және қатерлі процестердің салдарын алдын алу жйне жою жайлы ұсыныстарды әзірлеу;


мемлекеттік жер кадастрын, жерді пайдалануды және қорғауды мемлекеттік бақылауды жүргізуді, жер ресурстарын мемлекеттік басқару саласындағы басқа да функцияларды, жерге орналастыруды ақпараттық қамтамасыз ету; азаматтарды жер күйі жайлы ақпаратпен қамтамасыз ету.


Жер мониторингін ұйымдастыру және жүргізу


Жер мониторингiн жүргiзудi ұйымдастыруды жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жүзеге асырады.


Жер мониторингi бойынша мемлекетаралық және халықаралық бағдарламаларды iске асыру Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттермен жасасқан келiсiмдерi мен шарттарында айқындалатын тәртiппен және жағдайларда жүзеге асырылады.


Меншігіне, құқықтық режиміне және пайдалану мерзіміне қарамастан  ҚР-ның барлық жер қоры мониторинг объектісі болып табылады.


Қазіргі уақытта мониторингтің түрлері көп. Әр салада мониторингті түрлі факторлар бойынша топтастырады. Жер санаттарына байланысты мониторинг жеті түрге бөлінеді.


     Әкімшілік-территориялдық бөлінуі бойынша жер мониторингі үш түрге бөлінеді:


1.ҚР жерінің жер мониторингі;


2.Облыс жерлерінің жер мониторингі;


3.Қала және аудан жерлерінің жер мониторингі.


     Территорияны қамтуы бойынша мониторинг келесі түрлерге бөлінеді:


1.глобальды;


2.ұлттық;


3.аймақтық;


4.локальды.


      Глобальды мониторинг – планетамыздағы барлық жердің күйін бағалауға мүмкіндік береді және төтенше жағдайлардың алдын алу үшін жүргізіледі.


     Ұлттық мониторинг – республика деңгейінде арнайы органдармен жүргізілетін мониторинг.


Аймақтық мониторинг – белгілі бір физикалық-географиялық, экологиялық немесе басқа да шекаралармен шектелген ірі аймақтар мен территория шегіндегі процестер мен құбылыстарды бағалауға мүмкіндік береді.


Локальдық мониторинг – аймақтық деңгейден төмен орналасқан объектілерде, тіпті жеке жер учаскелерінде және қарапайым ландшафты-экологиялық кешендерде жүргізіледі.


Өзгеру сипаты бойынша фондық және импактты мониторингтің түрлері қарастырылады.


Фондық жер мониторингі адамның ешбір әсері тимейтін жерлердің күйін бақылау жүйесі болып табылады және ол биосфералық қорықтарда жүргізіледі.


     Импактты жер мониторингі антропогендік факторлар әсер ететін жерлерде жүргізіледі.


     Бақыланатын процестерге байланысты мониторинг:


1.эволюциялық;


2.циклдық;


3.антропогендік;


4.төтенше мониторинг түрлеріне бөлінеді.


     Эволюциялық жер мониторингі тарихи даму процестермен байланысты.


Циклдық жер мониторингі тәуліктік, маусымдық, жылдық табиғи өзгерістермен байланысты.


      Антропогендік жер мониторингі адамның іс-әрекетімен байланысты.


Төтенше жер мониторингі өндірістік авариялар, экологиялық, табиғи апаттар және катастрофалармен байланысты.


     Мерзімі мен жүргізу уақыты бойынша негізгі, мерзімді, жылдам өткізілетін және ретроспективті жер мониторингі болып бөлінеді


Негізгі жер мониторингі мониторингті жүргізе бастаған кезде объектілердің күйін белгілейді.


     Мерзімді жер мониторингі белгілі мерзім сайын жүргізіледі(1,5,10…жыл).


     Жылдам өткізілетін жер мониторингі үнемі, үздіксіз жүргізіліп ағымдағы өзгерістерді белгілейді.


Ретроспективті жер мониторингі алдындағы бақылаулардың тарихи талдауын береді.


Мониторинг жүйелерін топтастыруды бақылау әдістерінде негіздеуге болады. Мысалы, физикалық, химиялық, биологиялық көрсеткіштер бойынша және қашықтықтан мониторинг жүргізу.


Химиялық мониторинг – атмосфера, жер бетіндегі сулар, мұхит пен теңіздердің сулары, жауын-шашындар, топырақ, өсімдіктердің химиялық құрамын, сонымен бірге химиялық ластаушы заттардың таралу динамикасын бақылау жүйесі


Физикалық мониторинг – физикалық процестер мне құбылыстардың қоршаған ортаға әсерін (су басу, жер сілкіністері, цунами, шөл, топырақ эрозиясы, т.б.) бақылау жүйесі.


Биологиялық мониторинг – биоиндикаторлардың көмегімен жүргізілетін мониторинг.


Қашықтықтан жүргізілетін мониторинг – зерттелетін объектілерді белсенді тексеретін және тәжірибелік мәліметтерді тіркейтін радиометрлік аспаптармен жабдықталған ұшқыш аппараттарды қолданумен жүргізілетін көбіне авиациялық, ғарыштық мониторинг болып табылады.


Экологиялық мониторингті үш сатыға бөлуге болады:


биоэкологиялық (санитарлық-экологиялық) адамның денсаулығын бақылайтын мониторинг;


геоэкологиялық, геоэкожүйелік, табиғи-шаруашылық мониторинг, яғни табиғи орталардың өзгеруін және олардың табиғи-техникалық жүйелерге айналуын бақылайтын мониторинг;


биосфералық, бүкіл жаһан маштабында биосфера параметрлерін бақылайтын мониторинг.


Сонымен қатар мониторингті бақылау объектілері, әсер ету факторлары, көздері және масштабтары бойынша топтастыруға болады.


3. Жер мониторингін жүргізу принциптері


Мақсаты мен талаптарына байланысты жер мониторингінде келесі жүргізу принциптері бөлінеді:


әртүрлі мәліметтердің бір-бірімен сыйымдылығы және салыстыруға болатындығы;


әдістер мен технологиялардың бірыңғайлылығы;


мәліметтердің дәлдігі;


мәліметтердің толық болуы;


жер мониторингін үздіксіз жүргізу;


көрнектілік принципі;


мәліметтерге қол жетімділігі;


арзандылығы мен тиімділігі;


орталықтан басқару принципі.


     Бір-бірімен сыйымдылығы және салыстыруға болатындығы принципі жер мониторингін жүргізудің негізгі принципі болып табылады. Оның маңызы бірыңғай топтастырғыштарды, нормативтік-техникалық негіздердің бірыңғай мәліметтерін, бірыңғай мемлекеттік координаталар мен биіктіктер жүйесін қолдануда.


  Әдістер мен технологиялардың бірлігі принципінің мақсаты мониторингті келісіп жүргізуде.


Мәліметтердің дәлдігі және сенімділік принципі жер мониторингі мәліметтерінің нақты күйі мен пайдалануына сәйкестігін қарастырады.


Мәліметтердің толық болуы принципінің маңызы белгілі мәселелерді шешу үшін ақпарат толық және жеткілікті болуында.


Жер мониторингін үздіксіз жүргізу принципінің маңызы жер қатынастарында, кейбір категориялардың саны мен сапасында, жер қорын таратуы мен құрамында болып жатқан өзгерістерге байланысты мониторинг ақпаратты жүйелік немесе мерзімдік жаңарту арқылы жүргізуде.


Көрнектілік принципін қолданып мониторингті жүргізу уақытында түрлі карталарды, сызбаларды, атластарды, есеп берулерді қолдану.


Мәліметтерге қол жетерлік принципі – мемлекеттік немесе коммерциялық құпия болатын мәліметтердің басқаларына қол жетімді болу керек.


Арзандылық пен тиімділік принципі бойынша жер мониторингінің мәліметтерін қабылдау, жүйеге келтіру, сақтауды қамтамасыз ететін әдістер, технологиялар мен тәсілдер қолданылады.


Орталықтан басқару принципі жер мониторингін ҚР-сы бойынша бірыңғай әдістеме арқылы және ҚР-ның жер ресурстарын басқару Агенттігімен жүргізуді қарастырады.


Қазіргі уақытта Қазақстанда мемлекеттік территориалдық жер торабы қалыптасқан. Ол әртүрлі табиғи аймақтардағы 600 астам стационарлық және жартылай стационарлық экологиялық бекеттерді қамтиды. Жер күйін бағалау жүйелі бақылауларды өзгерістердің бағыты мен интенсивтілігін талдау және алынған көрсеткіштерді нормативтік көрсеткіштермен салыстыру арқылы жүргізіледі. Жер күйінің көрсеткіштері белгілі мерзімге қатысты абсолюттік және салыстырмалы мәндер арқылы көрсетіледі. Жер күйін бағалаудың нәтижелері бойынша өзгерістердің дамуы мен бағытын сипаттайтын тақырыптық карталар, диаграммалар мен кестелерді қосып жылдам мәліметтер, баяндамалар, ғылыми болжамдар мен ұсыныстар жасалады.


Қазақстан Республикасында жер мониторингін жер ресурстарын басқару Агенттігі және қоршаған ортаны қорғау Министрлігі және басқа да мүдделі мемлекеттік органдар жүргізеді.


Жер мониторингін техникалық қамтамасыз ету тиісті мемлекеттік органдар мен жер ресурстарын басқару жергілікті комитеттерінде ақпаратты жинау, өңдеу және сақтау орындары бар автоматтандырылған ақпараттық жүйе арқылы жүргізіледі. Керекті ақпаратты алу үшін жер мониторингінде қашықтықтан зерттеу, жер бетіндегі түсірістер мен бақылаулар, фондық бақылаулар қолданылады. Қалалар, облыстардың жер ресурстарын басқару комитеттері 1 наурыздан қалдырмай тиісті органдарға аймақтардағы жердің күйі жайлы баяндамалар береді, ал өте қауіпті процестерді анықтағанда жылдам мәліметтер береді. Жер ресурстарын басқару Агенттігі мен қоршаған ортаны қорғау министрлігі аймақтық жер мониторингі және мемлекеттік жер кадастры материалдарын жинақтап қорытады және 30 сәуірден қалдырмай Үкіметке ҚР-ғы жерлердің күйі мен пайдалануы жайлы мемлекеттік баяндама ұсынады. Кәсіпорындар, мекемелер, азаматтар, халықаралық ұйымдар, шетелдіктер мен жеке тұлғалар жер мониторингі мәліметтерімен белгіленген тәртіппен пайдаланады.


Жер мониторингінің республикалық және облыстық бағдарламаларын песпубликалық бюджеттен және жергілікті бюджеттерге түсетін жер салығы мен жалға берілетін жерлер үшін төлемдер есебінен қаржландырылады.


Жер мониторингін жүргізу кезінде ақпаратты алу жолдары:


дистанциондық зондтау;


жер бетіндегі түсірістер мен бақылаулар;


мәліметтер қорын пайдалану.


Жер мониторингің жүргізу үшін ақпаратты жинау түрлі түсірістер, ізденістер, тексерулер (топографиялық-геодезиялық, топырақ, мелиоративтік), арнайы бақылаулар арқылы жүргізіледі.


Жер қорын зерттеу мақсатымен түрлі министрліктер мен ведомстволар жүргізетңн тексерістер, бақылаулар мен түсірістер салалық нормативтік-техникалық құжаттар незігінде жасалған болатын. Бірақ жер қорын зерттеу бірыңғай мемлекеттік тәсілдерді талап етеді, өйткені жер ресурстары қоршаған табиғи ортаның маңызды бөлігі, ауылшаруашылық, орман шаруашылығының басты өндіріс құралы және кәсіпорындар мен мекемелерді орналастырудың кеңістік негізі болып табылады. Жер мониторингі табиғи ресурстардың басқа мониторингтері мен кадастрларының арасындағы байланыс рөлін атқару керек және оған мемлекеттік статус беру керек.


Әртүрлі деңгейлердегі экологиялық жағдай туралы ақпаратты жердің карталық негізіне салынған графикалық мәліметтерден тұратын экологиялық жағдай жоспарының көмегімен алуға болады. Жүргізілетін мониторингтің түріне қарай картографиялық негіздің әртүрлі масштабтарын қолданады.


Бақылаулар жер қорының барлық категориялары бойынша жылжымалы зертханаларды пайдаланып түрлі полигондарда, эталон учаскелерінде, стационарлық және жартылай стационарлық алаңдарда жүргізіледі.


Ақпаратты алуды едәуір арзандатуға болатын әдістердің бірі – қашықтықтан зондтау. Бұл әдіс мониторингті қарапайым, тез және қол жетімді құралдармен жүргізуге мүмкіндік береді. Қашықтықтан зондтау – объектіден алыс, яғни тікелей контактсыз, жүргізілген өлшеулер нәтижесінде объект жайлы ақпарат алу. Қашықтық мониторинг – табиғи процестерді алыс байланыс құралдары арқылы ақпаратты автоматты түрде беретін және тіркейтін ұшқыш және аэроғарыштық аппараттар, жер бетіндегі аспаптардың көмегімен бақылау.


Ғарыш аппараттарынан және биіктегі ұшақтардан жасалынған түсірістер жер мониторингін глобальды, республикалық және аймақтық деңгейде жүргізгенде қолданылады. Локальды жер мониторингін жүргізу және аэроғарыштық ақпаратты дәлдеу үшін кіші аваиация көмегімен түсірістер жүргізіледі. Аэрофототүсірістер көмегімен алынған ақпарат зерттелетін объектілердің фото түсі, геометриялық өлшемдері және басқа да ерекшеліктері бойынша ажырату арқылы жер бедерінің физикалық элементтерін дешифрлеуге түседі. Жердің күйі жерді пайдалану карталары, ландшафтық карталар, топырақ эрозиясы мен дефляция карталары, топырақ карталары, жердің шектен тыс сулануы мен су басу карталары, жердің ластануының карталары, агрофимиялық карталар түрлерінде көрсетіледі.


Аэроғарыштық мониторингтің ерекшеліктері ақпаратты алудың жоғарғы жылдамдығы, қазіргі уақыттағы компьютерлік техниканың көмегімен өңдеу, сақтау, топтастыру және пайдалануды ұйымдастыруда. Мысалы, қашықтықтан зондтау мәліметтерінің төтенше экологиялық жағдайларда жылдам ғарыштық мониторингті жүргізуде маңызы зор және олар шөлейттенудің келесі параметрлерін анықтауға мүмкіндік береді: гумус горизонтының қалындығы, ауылшаруашылық телімдердің өнімділігі, грунт суларының деңгейі, сызықты және беттік топырақ эрозиясының параметрлері, өсімдіктердің түрлері, т.б. Қашықтықтан зондтау экологиялық тиімді. Осылайша, кейбір мәліметтер бойынша гидрометеорологиялық қамтамасыз етуде спутник ақпаратын қолданғанда экономикалық шығындар мен алдын алынған зардаптардың сомасы оны алу үшін кеткен шығындардан он-он бес есе көп.


Жер ресурстарының күйін жылдам бағалауға арналған техникалық құралдардың кешені келесі мәселелерді шешуге мүмкіндік береді:


экологиялық және функционалды күйін бағалау үшін табиғи кешендер, энергетика, байланыс, өндірістердің жер учаскелерін жылдам жер бетіндегі және қашықтықтан зерттеу жүргізу;


картографиялық жұмыстарды жүргізу үшін аэрофототүсіріс жүргізу;


геологиялық және гидрогеологиялық процестердің, қала территорияларының зиянды процестерінің, орман және су қорларының мониторингін жүргізу;


табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлардың масштабтары мен салдарын анықтап бағалау;


мемлекеттік жер кадастры мен жерді пайдалану және қорғауды мемлекеттік бақылауды ақпараттық қамтамасыздандыру;


ҚР-ның үкәмет органдары басқару шешімдерін қабылдау мақсатымен табиғи және шаруашылық кешендер жерлерінің күйі жайлы жылдам және дәл ақпаратты алу;


Мәліметтердің автоматтандырылған базаларын құру және жаңарту.


Жер мониторингі жұмыстарын әрі қарай жүргізу және дамыту үшін қажет:


жер мониторингінің технологиялық және ақпараттық базаларын кұру қажет;


жер бетінде де қашықтықтан да зондтау техникалық құралдарын қолданып кері процестерді уақытымен алдын алу және жою іс-шараларын әзірлеу мен іске асыруды қамтамасыз ету мақсатымен ҚР-ның территориясында жер мониторингін кезеңмен жүргізуді ұйымдастыру;


басқа да министрліктер мен ведосмтволармен біріге отырып экологиялық мониторингтің құрамында жер мониторингінің көп сатылы ақпараттық жүйесін құру.


3.1. Жер мониторингін жүргізудің негізгі бағыттары


Мониторинг бойынша жұмыстар келесі негізгі бағыттар бойынша жүргізіледі.


а) ғылыми-әдістемелік


ә) әдістемелік-қолданбалы


б) қолданбалы


в) ақпараттық-техникалық.


     Ғылыми-әдістемелік бағытқа стационарлық және жартылай стационарлық экологиялық алаңдарда топырақ және азықтық алқаптардығы өсімдіктер карталарын жасау және топырақты бонитерлеу үшін методикалық-қолданбалы, қолданбалы, ақпараттық-техникалық жұмыстарды қамтамасыз ететін топырақ пен өсімдіктерді зерттеу кіреді.


Әдістемелік-қолданбалы бағыт мыналарды қамтиды:


топырақ және геоботаникалық зерттеу мен ізденістердің алғашқы материалдарын талдап қорытындылау және жүйеге келтіру;


азық алқаптарының топырақтары мен өсімдіктерін топтастыруды әзірлеу;


азық алқаптары мен басқа да жерлерді сапалық, экономикалық, экологиялық т.б. бағалау түрлерінің әдістемелік тәсілдерін әзірлеу;


Қолданбалы бағытқа мыналар кіреді:


картографиялық материалдарды қайта тексеру мен дұрыстау және жер пайдаланушыларға жердің сапасын, ауданын күйін көрсетіп тиісті карталарды беру;


геоботаникалық және топырақ зерттеулері мен ізденістердің материалдарын талдау;


әрі қарай бақылау үшін аймақтық және облыстық карталарды құрастыру;


жер қорын тиімді пайдалану жайлы ұсыныстар беру үшін жердің күйі мен сапасының өзгеруін бақылау нәтижелері бойынша жер кадастрын нақты мәліметтермен ақпараттық қамтамасыздандыру;


жерді орынсыз пайдаланғаны үшін жазалау шараларын қолдану бойынша түрлі органдарға ұсыныстарды әзірлеу және беру;


Ақпараттық-техникалық бағыты:


мониторингтің автоматтандырылған базасын құру;


бағдарламаларды әзірлеу;


ақпаратты қабылдау, талдау және оны сақтау мақсатында ҚР-ғы жер мониторингі бойынша мәліметтерді өңдеу және жүйеге келтіру.


Қорытынды


Сонымен қорыта келгенде, мемлекеттік жер мониторингі – жер күйінің өзгеруін уақытымен анықтау мақсатында, жер күйін бақылау, осы өзгерістерді болжау, бағалау және кері процестердін алдын алу, жою жайында ұсыныстарды әзірлеу, жер кадастрын жүргізу мен жерді пайдаланудың мемлекеттік бақылау және қорғауды жер ресурстарын мемлекеттік басқарудың сонымен қатар, азаматтарды қорщаған орта оның ішінде жердің күйі жайында ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.


Жер мониторингі жер ресурстарын басқарудың жалпы жүйесіне кіреді. Бұл жүйе келесі бір-бірімен байланысты блоктарды қамтиды: жерге орналастыру, жер кадастры, ізденістер, мониторинг, геоақпараттық-техникалық блогы.


Жер мониторингiнiң мiндеттерi: жердiң жай-күйiнiң өзгерiстерiн уақтылы анықтау, оларды бағалау, болжам жасау және керi әсерi бар процестердi болдырмау мен зардаптарын жою жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу; мемлекеттiк жер кадастрын жүргiзудi, жерге орналастыруды, жерді пайдалану мен қорғауды бақылауды және жер ресурстарын мемлекеттiк басқарудың өзге де функцияларын ақпараттық қамтамасыз ету болып табылады.


Жер мониторингiнiң жердiң санаттарына сәйкес келетiн iшкi жүйелерi болады. Аумақты қамтуына қарай республикалық, аймақтық не жергiлiктi жер мониторингi жүзеге асырылады.


Жердi жүйелi түрде бақылаудың, суретке түсiрудiң, зерттеудiң, түгендеудiң нәтижелерi, жердi пайдалану мен қорғауды мемлекеттiк бақылаудың материалдары, мұрағаттық деректер, жердiң сапалық жай-күйi туралы басқа да мәлiметтер жер мониторингi үшiн ақпарат көздерi болып табылады. Жер мониторингiн жүргiзудi ұйымдастыруды жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жүзеге асырады. Жер мониторингi бойынша мемлекетаралық және халықаралық бағдарламаларды iске асыру Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттермен жасасқан келiсiмдерi мен шарттарында айқындалатын тәртiппен және жағдайларда жүзеге асырылады. Жер мониторингiн жүргiзу және оның деректерiн пайдалану тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды. Жер мониторингiн жүргiзу кезiнде қажетті ақпаратты алу үшiн қашықтықтан зерделеу, жер бетiн суретке түсiру және бақылау әдiстерi, сондай-ақ қор деректерi қолданылады.


Пайдаланылған әдебиеттер тізімі


1. «Жер туралы заңнамалар». Алматы, 2009 ж


2. Қазақстан Республикасының Жер Кодексі. – Алматы:ЮРИСТ, 2010. – 100 б


3. Интернет материалдары: http//www.google.kz.





Написать комментарий
Имя:*
E-Mail:
Полужирный Наклонный текст Подчеркнутый текст Зачеркнутый текст | Выравнивание по левому краю По центру Выравнивание по правому краю | Вставка смайликов Выбор цвета | Скрытый текст Вставка цитаты Преобразовать выбранный текст из транслитерации в кириллицу Вставка спойлера
Введите код: *


Бұл сайтта Қазақстанның түкпір-түкпірінен жиналған қазақ тіліндегі рефераттар мен курстық және дипломдық жұмыстар ұсынылған. Қазіргі таңда www.topreferat.com.kz сайтының қазақ тіліндегі жұмыстар базасы бүкіл интернеттегі ең үлкен база болып табылады! Біздің базадағы жұмыстар саны 15000-нан асады. Біз бұл жетістікпен тоқтап қалмаймыз! Біз базамызды одан әрі толықтырамыз.
» » Жер мониторингі

© 2011-2016 Скачать бесплатно на topreferat.com.kz курсовые, дипломные и рефераты на телефон, на планшет и на компьютер.
При копировании материала активная ссылка на источник обязательна.


Мнение посетителей:
 

После 9 класса Вы:

Пойду в 10, 11, закончу школу полностью
Пойду в Колледж
Пойду в ПТУ
Пойду работать
Снова пойду в 9 класс

 
 
Похожие:
  • МЖК Автоматтандырылған ақпараты жер кадастрының жұмыстары
  • Суларды пайдалану мен қорғау саласындағы органдардың құқықтары мен міндетте ...
  • Шығыс Қазақстан облысының экологиялық жағдайы (1 - бөлім)
  • Жер бақылау және жер бағалау ерекшеліктері (1 - бөлім)
  • Дүниетану сабағында оқушылармен табиғатты бақылау курстық жұмыс
  • Қоныс және Бектас кен орнындағы өндірістік мониторинг курстық жұмыс
  • Қазақстандағы жер ресурстарын тиімді пайдалану курстық жұмыс
  • Жер құқығы курстық жұмыс
  • Жер мониторингі курстық жұмыс
  • Социологиялық зерттеулердің әдістері реферат
  • ҚР экология мәселелерін құқықтық реттеу негіздері реферат
  • Экологиялық құқық түсінігі реферат
  • Экологиялық құқық реферат
  • Экологиялық құқығы реферат
  • Шет мемлекеттердегі жер қатынастарының құқықтық негізі реферат
  • Жерге меншік құқығы реферат
  • Қазақстандағы экологиялық апат аймақтары реферат
  • Экологиялық мониторинг реферат
  • Экология ғылымы реферат
  • Табиғатты пайдалану және қоршаған табиғи ортаны қорғау реферат