TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

войти на сайт

вход на сайт

Логин: :
Пароль :

Забыл пароль Регистрация

Мемлекет ұғымы




Мемлекет ұғымы
0
Раздел: | Автор: Админ | Дата: 22-09-2015, 13:00
Загрузок: 1279




«Мемлекет» термині қазіргі саяси және тұрмыстық лексикада көбінесе ортақ территорияда өмір сүретін адамдардың әлеуметтік-экономикалық және саяси қауымдастығын белгілеу үшін пайдаланылады. Бұл тұрғыда «мемлекет» термині мағынасы жағынан «ел» терминіне жақын. Мемлекет ұғымын бұлай түсіну қарапайым санаға тән және оған негіз жеткілікті де.


Расында да, мемлекетті адамдар заңды деп таныған және оларды әлеуметтік тұтастыққа біріктіретін билікке ие ел деп атауға да болады. Осы анықтаманың қысқалығы қанша күмән тудырса да, мемлекет ұғымымен белгіленетін құбылыстың  мағынасын дәл беріп тұр.


Бұл анықтамадан ел (яғни, территория мен тұрғын халық) мен биліктің мемлекеттің өзіне тән көрнекті және ажырамас элементтері, атрибуттары болып табылатындығын көруге болады. Ежелгі үнділердің «Артхашастра» (пайда туралы, практикалық өмір туралы ғылым) атты трактатында «билеуші және оның державасы – мемлекеттің ең басты элементтері» деп көрсетілген. Сондықтан да, қызмет ету тиімділігі қандай болмасын билігі жоқ елді мемлекет деп есептеуге болмайды .


Әрине, жоғарыда аталған элементтер мемлекеттің құрылуында тең мағынада емес, себебі ел, яғни территория мен тұрғын халық оның қалыптасуындағы алғышарттар, оның базалық негізі болып табылса, мемлекеттік билік құрылғанда мемлекеттің өзі өзекті болып, шын мәнінде пайда болады. Тұтастай әлеуметтік-саяси құрылым ретіндегі мемлекеттің өзінде аталған элементтер жеткілікті түрде өзара органикалық байланыста болады, яғни өзара әрекеттесіп мемлекеттің мәнін құрайды. Мемлекет саяси қатынастар аясындағы өте тиімді әрекет етуші саяси институт бола отырып, әртүрлі көріністерді қамтиды:


— ол өзін жеке мүдделерді ескеретін және ортақ игілік үшін оларды түйістіруді қамтамасыз ете отырып, ортақ істерді шешетін орган ретінде көрсетеді. Мемлекет пен мемлекеттік билікке қоғамдағы әлеуметтік және саяси күштер қалай қарағанымен және пісіп-жетілген әлеуметтік-экономикалық, саяси және рухани проблемаларды шешуде оларды қалай пайдаланғанымен, мемлекет пен мемлекеттік биліктің қолында әрқашанда қоғам тұтастығын сақтау мен ондағы тәртіп пен тұрақтылықты реттеу қызметі қала береді. Мемлекеттің осы ерекшелігін ескермеуге болмайды, себебі олар қандай формадағы болмасын мемлекет пен мемлекеттік биліктің болу қажеттілігін көрсетеді. Мемлекет пен мемлекеттік билік мемлекеттілік болмаған жағдайдағы тәртіпсіздікпен салыстырғанда тәртіптің, тұрақтылықтың өкілі ретінде көрінеді;


— экономикалық үстем таптың үстемдік ету құралы ретінде пайдаланылады; экономикалық үстем әлеуметтік-таптық күштердің мүдделерінің үстемдігін сақтау мақсатында қоғамдық істерді басқаруды қамтамасыз етеді, сондықтан да мемлекеттік билік үшін күрес мүдделер үстемдігін қамтамасыз етудің шартына айналады;


— адамдардың тіршілік әрекетінің құқықтық негізін қалыптастырады, әртүрлі субъектілерге әлеуметтік-құқықтық нормаларды ұсынады және оларды орындауға міндеттейді;


— қаржылық іс-әрекеттерді жүзеге асырады, салық жинау және басқа да акциялар есебінен мемлекеттік қазынаны қалыптастырады;


— өз егемендігін қамтамасыз етеді, яғни территориясының тұтастығын сақтайды, азаматтарының мүдделерін қорғайды, халықаралық заңдар мен нормаларды мойындайтын және өзара тиімді ынтымақтастыққа дайын дербес геосаяси және әлеуметтік-демографиялық құрылым ретінде әлемдік қауымдастыққа кіреді.


Өркениет тарихында, саяси мәдениеттің қалыптасуы мен дамуында мемлекеттің осы қасиеттерінің барлығы орын алды және мемлекет ұғымы оларды өз мазмұнына қосып алған.


Сонымен, көріп отырғанымыздай, мемлекет қарама-қайшы негізге ие екен. Бір жағынан, ол адамдардың бүкіл қауымдастығының мүдделерін білдіруші ретінде көрініп, қоғамдық организмдегі тұтастық пен тәртіпті қамтамасыз етуге ұмтылса, екінші жағынан үстемдік етуші әлеуметтік күштер оны өз мүдделерін қорғау үшін пайдаланады. Мемлекеттің пайда болуы мен қызмет етуінің шынайы қайшылықты негіздері осындай.


Ұзақ уақыт бойы адамдар мемлекетке дейінгі жағдайда өмір сүрді. Олардың тіршілік әрекеттері үшін қажетті басқару мен билік шешімдерін осы іске қажетті бедел мен тиісті әрекеттерді жүзеге асыру мүмкіндіктеріне ие ру, тайпа көсемдері мен ақсақалдары қабылдады.


Мемлекетке дейінгі кезең адамдар қауымдастығының сол кезеңдегі әлеуметтік-мәдени даму деңгейімен анықталынды.


Әлеуметтік қатынастар бір тектен тараған туыс адамдар топтары (отбасы, ру, тайпа) арасында жүргендіктен ресми емес сипатта болды.


Өмір орнықты, яғни тұрақты әрі өзгеріссіз қалыпта болды, онда бірізділік принципі айқын көрінді.


Адамдардың мүдделері көп жағдайда қарапайым және тікелей болғандықтан, оларды іске асырудың қажеттілігі айқын көрініп тұрды.


Адамдар арасында мүдделер қайшылығын, келіспеушілігін тудыратын әлеуметтік, мүліктік, құқықтық айырмашылықтар болмады. Пайда болған жеке қайшылықтар көбінесе субъектілер деңгейінде дәстүр немесе үстем күштер негізінде шешілетін.


Уақыт өте келе, тауар — ақша қатынастарының дамуы, қоғам мүшелерінің мүліктік жіктелуі, патриархалды-отбасылық, туыстық-тайпалық байланыстардың бұзылып, ірі туыстық-тайпалық одақтардың, халықтардың  пайда болуы мемлекеттік билікке, мемлекет құруға деген қажеттілікті тудырды.


Экономикалық пайда табу адамды басқа этномәдени ортаға келуге мәжбүр етті, ал мұнда оны патриархалды, туыстық тайпалық байланыстар мен соған сай дәстүрлі моральдық және құқықтық нормалар қорғай алмайтын еді. Ол өмір сүріп отырған ортасында өзін бөтен сезінді. Алайда, ол дәулетті болғандықтан, оған көптеген адамдар экономикалық тұрғыда кіріптар еді. Осындай адамдардың мүдделерін қорғау үшін алғашқы мемлекеттік органдар дүниеге келе бастады.


Алғашқы мемлекет немесе мемлекетсымақ (архия – гр.сөзі archі –билік,басқару) өзінің құрылымы мен атқаратын функциясы жағынан туыстық-тайпалық демократия институттарына жақын, оның қатардағы мүшелері өте белсенді болды, қызмет адамдарын сайлау сақталынды. Билік құрушы субъектілер өз билігін әскери жасақтарға сүйене отырып жүргізген ру, тайпа көсемдері болды. Бұл алғашқы мемлекетте бюрократиялық аппарат, дамыған құқықтық негіздер әлі қалыптаспаған еді, биліктік іс-әрекет элитаның қызметі ретінде танылмады.


Ғылым адамдардың мемлекетке дейінгі өмірі мен қарапайым мемлекеттер жайлы дұрыс түсінікке ие болғанымен, ол хатқа түсірілмегендіктен, ал билік пен билік құрушы адамдардың есімдері анықталмағандықтан сол кезеңдегі өмір шындығы тарихтың терең қойнауларында ұмыт қалды.


Адамзаттың мемлекетте өмір сүру тарихы басқалай еді. Ол нақты билік құрушы субъектілердің, мемлекеттік билік органдарының, жекелеген қатынастардың өмір сүруі мен қызметі ретінде көрінеді. Бұлардың барлығы көпқырлы саяси өмірді құрайды, ал оны бұл процесті формалар мен түрлерге бөлу, мейлінше мәнді, қайталанбалы, тұрақты қасиеттерін анықтау арқылы тануға болады.





Написать комментарий
Имя:*
E-Mail:
Полужирный Наклонный текст Подчеркнутый текст Зачеркнутый текст | Выравнивание по левому краю По центру Выравнивание по правому краю | Вставка смайликов Выбор цвета | Скрытый текст Вставка цитаты Преобразовать выбранный текст из транслитерации в кириллицу Вставка спойлера
Введите код: *


Бұл сайтта Қазақстанның түкпір-түкпірінен жиналған қазақ тіліндегі рефераттар мен курстық және дипломдық жұмыстар ұсынылған. Қазіргі таңда www.topreferat.com.kz сайтының қазақ тіліндегі жұмыстар базасы бүкіл интернеттегі ең үлкен база болып табылады! Біздің базадағы жұмыстар саны 15000-нан асады. Біз бұл жетістікпен тоқтап қалмаймыз! Біз базамызды одан әрі толықтырамыз.
» » Мемлекет ұғымы

© 2011-2016 Скачать бесплатно на topreferat.com.kz курсовые, дипломные и рефераты на телефон, на планшет и на компьютер.
При копировании материала активная ссылка на источник обязательна.


Мнение посетителей:
 

После 9 класса Вы:

Пойду в 10, 11, закончу школу полностью
Пойду в Колледж
Пойду в ПТУ
Пойду работать
Снова пойду в 9 класс

 
 
Похожие: