Өнімнің құрылымын және ассортиментін талдау
Өнімнің құрылымын және ассортиментін талдау.
Шаруашылық жүргізу қызметінің қорытындысы өндіріс және өткізілетін өнім структурасы мен ассортиментіне үлкен әсер көрсетеді.
Өнімнің (қызметі) ассортиментті уақтылы жаңаруы оның бәсеке қабілеттілігі мен кәсіпорынның маңызды іскерлік белсенді индикаторлары нарықтағы конъюктурасын есепке алуымен өзгеріледі.
Кәсіпорын өнімнің шығару құрылымы мен ассортиментін қалыптастырған кезде, бір жағынан берілген түріне сұраныс, ал екінші – көбінесе тиімділік, еңбектілік, шикізаттық, техникалық, технологиялық және басқа ресурстарды, оның өкімінде болуы.
Ассортиментті қалыптастыру жүйесі өзіне қосады:
— сатып алушылардың ағымдық және келешектік қажеттіліктерін анықтау;
— өнімнің шығарылуының жоспарлауына және шығарылуына бәсеке қабілеттілігінің кезеңін бағалау;
— нарықтағы өмірлік циклінің бұйымының зерттелуі, жаналықты енгізу шараларын уақтылы қабылдауы, әр түрлі өнімнің болуынан және өндірістік программаларының моральдық ескірілуінен алуы және бұйымның экономикалық тиімсіздігі;
— өнімнің ассортиментінің өзгеруі экономикалық тиімділікті және тәуелділік дәрежені бағалау.
Өнімнің ассортиментінің өзгеруіне сипаттаманың қорытындысы бір атты коэффицентті береді, және келесі үлгімен анықталады:
Өнімінің көлемінен алынған есептеу
Кас ═
Өндірістік(өткізілетін) өнімнің базистік көлемі
Есеп беру кезеңінен әрбір өнімнің түрі берілген коэффицентінің нақты шығарылымын есептеу, бірақ базалықтан (жоспарлық, өткен кезеңде) көбірек емес. Берілген ауқымы бойынша есептейік кесте-2:
Осы коэффиценттің ауқымы бойынша, кәсіпорынның саяси ассортиментінде мәнді өзгерістер болады; бірінші шығарылған бұйым біраз көтеріліп және екіншісі қысқартылады.
Өндіріс (өткізу) көлемі көтерілуі бір түрі бойынша және өнімнің басқа түрі бойынша оның құрылымына өзгерістерінің қысқарылуы, былай айтқанда өнімнің бір түрінің салмағы көтеріледі, ал басқалары – азаяды.
Құрылымдық қарқындылық кәсіпорынмен қайта құру сипаттамасы коэффицент құрылымының белсенділігі қолданылады. Ол келесі формуламен есептеледі:
Кққб = Σ ∆Уді²
сонда Удіі² — і түрі (номенклатуралық топтағы) өнімнің барлық
көлемінде шығарылуында (сатылуға) зерттеу кезеңінде
салмағы өзгереді;
n — өнімнің номенклатуралық топтағы саны.
Кәсіпорындардағы құрылымның өнделуі белсенділенген сайын, берілген коэффиценттің деңгейі жоғарырақ. Нарықтың конъюктурасы өзгеруіне әкімшілігі белсенді көңіл бөлуіне куәләнады, дер уақытында өнімнің ассортиментін жақсартылуында.
