TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

войти на сайт

вход на сайт

Логин: :
Пароль :

Забыл пароль Регистрация

Умлаут (немесе ұмлаұт)




Умлаут (немесе ұмлаұт)
0
Раздел: | Автор: Админ | Дата: 29-09-2015, 02:00
Загрузок: 1215




Герман тіліндегі метафония құбылысы.


Тарихи германизмнің негізін салушы Я.Гримм өзі айналысқан тілдерден үн  қатысудың аблаутқа ұқсас, бірақ біршама тар түрдегі типін анықтаған. Тек дауысты дыбыстардың u/i немесе а/е жұбы ғана кезектесіп алмасады. Сонымен бірге сандық мән де өзгерген: man – ер адам, men – ерлер; foot – аяқ, feet – аяқтар; thooth – тіс, theeth – тістер және т.б.

Яғни, дауысты дыбыс сапасының ауысуы грамматикалық нәтижеге әкеледі: u (a) – жекеше, i (e) – көпше.

Бұл құбылысты ол умлаут деп атаған (umlaut) – үн қатысу, метафония. Және мұның механикалық шығу тегін болжаған. Атап айтқанда – герман тілдеріндегі ұяң жалғау немесе жұрнақ ықпалымен түбір дауыстының бейсана түрде сапалық өзгеруі.

«Умлауттың сан алуан түрлері кездеседі. Негізгісі және мейлінше кең тарағаны – палатальды i-umlaut, яғни, кейін жойылып кететін немесе е-ге айналуы ықтимал келесі i-дің ықпалымен соңғы қатардағы а, о, и дауыстыларының алдыға жылжуы. Салыстырыңыз: еж. фриз. bed – төсек-орын (~ гот. badi; а > е), еж.исл. kin – тек (~ гот. kuni; u > i)… ».

«Умлауттың пайда болуы германиялық тілдердің жазуға дейінгі кезеңіне жатады және оның дамуы, тегінде, әр түрлі қарқында жүрген. Сондықтан умлауттың кейпі әр тілде әрқалай; умлаут неміс тілінде неғұрлым дамыған, мысалы, schlag – соққы, schläge – соққылар, hoch – биік, höhe – биіктік».

[Осылайша Я.Гримм умлаутты сапаның бағыттық өзгеруі деп белгілейді (регрессивті ассимиляция)]. Дегенмен, оның біртіндеп грамматикаланып, тарихи жағынан флективті i-ден ада пішіндерге алмасуы мүмкін (mutter – «ана», mütter – «көпше» типтес), сонымен бірге умлаут грамматикалық құралға айналды – ішкі флексияның бір нұсқасы. Бұл әрекетте умлаут құрылымдық жағынан аблаутпен сәйкеседі». (ЛЭС, 535-бет).

Осы мақаланың авторы В.А.Виноградов умлаут құбылысы тек германиялық тілдерге ғана тән және басқа ешбір тілде кездеспейді дегенді айтады. Бұл уәжбен келісуге де болар еді, егер германиялық тілдерде сапалық өзгерістің өз-өзінен жүргендігін есептемесек; онда ол, расында да, грамматикалық нормаға айналмас еді және сол диалектілер аясынан аса алмас еді. Ал, шын мәнінде, умлаут бүкіл әлемге тарап кеткен.


Дауысты дыбыстардын жіңішке айтылуы. Бұл — кейбір тілдерде (мысалы, герман тілдерінде) грамматикалык тәсіл ретінде колданылады. Герман тілдерінде умлаут мысалға неміс тілінде: Неміс тілінде диакритикалық белгілерды қолданалмастығымыз себепті немістіліндегі умлаутты әріптер диграф белгилеріне ауысады. Мысалға: ä на «ae», ö на «oe», ü на «ue». Ал көне ағылшын тілінде ол:


[u] → [y] (*fuljan → fyllan «наполнить»)


[u:] → [y:] (*ontunjan → ontynan «открывать»; ср. tun «ограда»)


[o] → [œ] → [e] (*dohtri → dœhter → dehter «дочь»)


[o:] → [œ:] → [e:] (*foti → fœt → fēt «ноги»; ср.: fōt «нога»)


[a] → [e] (*taljan → tellan «рассказать»; ср. talu «рассказ»)


[a:] → [æ:] (*hāljan → hǣlan «исцелять»; hāl «здоровый»)


Көне неміс тілінде умлаут:


Көне неміс тілдің тарихының ерте кезеңінде умлаут фонетикалық өзгерістермен үйлесімді болды:


gast «гость» → gesti «гости»


lamb «ягнёнок» → lembir «ягнята»


faran «ехать» → feris «едешь»


kraft «сила» → kreftîg «сильный»





Написать комментарий
Имя:*
E-Mail:
Полужирный Наклонный текст Подчеркнутый текст Зачеркнутый текст | Выравнивание по левому краю По центру Выравнивание по правому краю | Вставка смайликов Выбор цвета | Скрытый текст Вставка цитаты Преобразовать выбранный текст из транслитерации в кириллицу Вставка спойлера
Введите код: *


Бұл сайтта Қазақстанның түкпір-түкпірінен жиналған қазақ тіліндегі рефераттар мен курстық және дипломдық жұмыстар ұсынылған. Қазіргі таңда www.topreferat.com.kz сайтының қазақ тіліндегі жұмыстар базасы бүкіл интернеттегі ең үлкен база болып табылады! Біздің базадағы жұмыстар саны 15000-нан асады. Біз бұл жетістікпен тоқтап қалмаймыз! Біз базамызды одан әрі толықтырамыз.
» » Умлаут (немесе ұмлаұт)

© 2011-2016 Скачать бесплатно на topreferat.com.kz курсовые, дипломные и рефераты на телефон, на планшет и на компьютер.
При копировании материала активная ссылка на источник обязательна.


Мнение посетителей:
 

После 9 класса Вы:

Пойду в 10, 11, закончу школу полностью
Пойду в Колледж
Пойду в ПТУ
Пойду работать
Снова пойду в 9 класс

 
 
Похожие: