TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

войти на сайт

вход на сайт

Логин: :
Пароль :

Забыл пароль Регистрация

Қимылдың дистрибутивті қайталануы




Қимылдың дистрибутивті қайталануы
0
Раздел: | Автор: Админ | Дата: 28-09-2015, 22:00
Загрузок: 1234




Дистрибутивті қайталау деп құрылымындағы әрбір жеке-жеке болып бөлінген қимыл тек бір ғана субъектімен немесе бір ғана объектімен және өзі ғана іске асатын жеке орнының болуы шарт [62, 184].


Мысалы: а) Көпке түсініксіз түрде бірталай үнсіз тұрып қалған Абай бір кезде денесін бұрмай, оң қолын ғана көтеріп, артына қарай қайырып жігіттерге белгі етті де, ат тұяқтарының тықыры басылып, жұрт тегіс тыныш жым-жыртыққа ауысқанда ғана сөз қатты, ол ақырын қоңыр үнмен сөйлей бастады (М.Әуезов); ә) Абайдың аңғарғанын жақсы түйген Дәрмен, бір байлауға бекініп те қойған екен. Сол байлауын енді айта бергенде, бұның алдына түсіп Шұбар сөйлеп кетті (М.Әуезов); б) Осы кезде Әбді атқып кеп қарасақалдың орағын дәл жүзінен көлденең баса қалды да, бір сәттің ішінде орақты жұлып алды. Сол ашулы екпінмен сол сәттің ішінде ақ орақты шарт сындырып, сап жағын көлденең ұстап тұра қалды (М.Әуезов);  в) Абай қатты сылқылдап күлгенде, Жұман оянып кетіп, басын көтерген. Ол Абайды жақтырмай қарады, қанталаған көзін қыйыс бір тастады да, Абай жақтан басын теріс бұрды (М.Әуезов); г) Ербол Абайды дәл ұғына отырып, өзінің ескі досы бұл күнде қандайлық асыл ойларды батыл айтатынын аңғарды. Абайға сенген бойында, оның жаңағы ойларын барынша құптап отырып, бірақ сонымен қатар, өз ішінен қасындағы Көкпайға бір үлкен наразылық ойды да ойлап қап еді (М.Әуезов). (А), (в) мысалдары субъектілі-дистрибутивті, (ә), (г) мысалдары объектілі-дистрибутивті; (б) сөйлемі кеңістіктік-дистрибутивті қимылдың қайталануын көрсетіп тұр. Соңғы термин (кеңістіктік-дистрибутивті) алдыңғы екеуінің ұқсастығынан туындаған.


Ілгеріде келтірілген мысалдарға қарама-қарсы қойылған басқа бір түрдегі қимылдың қайталануын мына төмендегі мысалдан көрейік: Көрші Сыбан Тобықтымен үнемі бақ бәсекесі болып жүреді; Әбіш биыл да тура былтырғы осы уақыттағыдай жазғы демалысқа елге қайтқан; Оспан ауылына тағы да бата оқыршы көп келіп, алғашқы бір жұма, он күн ұдайы қонақ күтумен өтті. Бұл сөйлемдерде қимылдың дистрибутивті емес қайталануы тән болып отыр. Қимылдың дистрибутивті қайталануының мазмұндық варианттылығын анықтамастан бұрын оның инварианттық белгілерін анықтап алған жөн болар. Инвариант (лат. өзгермейтін) – тіл бірліктерінің нақты нұсқаларынан (варианттарынан) дерексізденген тіл жүйесіндегі абстрактілі элемент. Ю.Хартунг осы дистрибутивті қимылға арналған диссертациялық еңбегінде дистрибутивті етістіктерді инварианттық бөлшегі ретінде былай бөліп көрсетеді: 1) таратып үлестірушілік (бір сөйлемнің өзінде бірнеше субъекті мен объектінің көптеп кездесуі); 2) байланыссыздық (қайталау); ал варианттылық элемент ретінде бір ізділік пен бір уақыттылықты алады [68, 194]. Дистрибутивті сипаттағы қимылдың қайталануында әбден жасалып жүзеге асқан мағынадағы субъектілер мен объектілер бірінен соң бірі бірізділікті сақтай отырып қолданыс табады. Біздің ойымызша, дистрибутивті қайталауға түсінік беруде оның семантикалық элементтерден тұратындығын анықтау: 1) белгілі бір кеңістіктік және бірнеше орны бар қимыл-әрекеттердің бірнеше субъектілермен және бірнеше объектілермен біріге отырып, өзара байланысады; 2) осы байланыс әртүрлі уақытта, бірақ бірінен кейін бірі бірізділікті сақтай отырып жүзеге асады. Бірінші жағдайдағы ерекшелік әрі анық нақты (эксплицитті) түрде көрінеді, ал екінші ерекшелік субъектілі-дистрибутивті қайталауда беріледі немесе оны анық емес жасырын түрде (имплицитті) байқалады. Қимылдың бірізділік қалпы, бірінен соң бірі кезек-кезек қайталануы көп жағдайларда дистрибутивтіліктің мағынасын аша қоймайды [69, 159], егер осындай жағдай кездессе онда оны біз қимылдың қайталануы жағдаятымен еш байланыстың жоқтығы.


Кейбір нақты берілген сөйлемдерде дистрибутивті қайталаудың инварианттық элементтері басқа да кешенді семантикалық элементтерден туындайды. Міне осылардың өзі де дистрибутивті қайталаудың мазмұндық түрленуіне (варирование) үлкен себепкер болады [70, 34]. Мына төмендегі мысалдардан дистрибутивті қайталаудың семантикалық түрлерінің әртүрлі екендігін төртке бөлу арқылы анықтай аламыз. Бірінші семантикалық түріне дистрибутивті қайталаудың инварианттық элементтері еш бүкпесіз таза күйінде беріледі [71, 58]. Ол дегеніміз, осы қайталаудың мағынасы кешендік тілдік амал-тәсілдермен ашылады деген сөз: қимылды білдіретін етістік формаларының, бірнеше субъектілердің, бірнеше объектілердің және қимылдың өту орнының кеңістіктік аймақтарының біріге келе дистрибутивті қайталауды мән-мағынасын ашып береді: Осы алуандас кеңесте бұлардың дауласуы жарысып, ой жүгіртулері көп болатын. Кейде өздері айтысып кеп тоқтасады да, көбінше дау-дағдарыспен Абай алдына келіп, сонда бірге кеңесіп, бірдемеге келісетін. Кейбір жағдайларда бұлардың дауы жаңағы Ақылбай мен Кәкітай басып өткен сияқты қызық та, қиын да шытырманға соғатын; Абайдың қымыз үстіндегі ұзақ кеңесі үй ішіндегі саналы жастардың барлығын зор ықыласпен тыңдатып еді. Бұл кезде қымызға тойып қанған Жұман, қазанның пісуі жақын болғанын күтіп, Абай сөзін тыңдауды қойған. Үнемі Зылыйқа мен Әйгерімнің қозғалыс, қабақтарына қарап отырған; Тегінде Абайдың қысқы, жазғы түстігіне үнемі шақырусыз, емеурінсіз, өз еріктерімен келіп, күні бойы Абайдың сөзін тыңдағансып, мән демей, үнсіз отырып, түстікті бірге жесіп алып, өз беттерімен масаттанысып кете беретін көп кісілер бар-ды; Кейде ол алпамсадай, алып денесімен сол жайды жанкүйер жақындар арасында күйзеліп айтқан шақтарында, еңкілдеп жылап та жіберетін (М.Әуезов). Бұл жердегі дистрибутивті қайталауды білдіруші элемент ретінде қимылдың жүзеге асуындағы шексіздік элемент басты рөл атқарады.


Дистрибутивті қайталаудың нәтижелік пен тұтастық бөлшегі бар екінші семантикалық түріне сөйленімдердің екі түрлі өрбіген (құрылған) ерекшелігі жатады. Бірінші ерекшелікті сөйлем бойындағы қимылды көрсететін етістік сөз табы тудырады: Ашаршылық кезде бұл ауылдың тұрғындары шамалары жететін бірен-саран киімдерін алып, үйлерін тастап көшіп-көшіп кеткен. Күз түсіп, даланы қара суық жаулай бастағанда жыл құстары ұяларын тастап жылы жаққа ұшып-ұшып кетеді.


– Өзім кісі өлтірсем, ажалым кісіден болар еді. Қой боғындай қорғасын маған бұйрықсыз болып жамандардай төсекте сұлап жатып, «қағындыдан» өлдім-ау!-деп, бармағын жұлып-жұлып шайнап тастаған екен дейді (М.Ж.Көпейұлы). Науша да аттан түсе қалып, қартты аттандырайын деп аттың тізгінін ұстап тұра қалады. Манаш атына келіп, міне бергенде Науша сыртын айнала беріп, белбеуінен ұстап жоғары көтеріп-көтеріп қояды (М.Ж.Көпейұлы). «Көшіп-көшіп», «ұшып-ұшып», «жұлып-жұлып», «көтеріп-көтеріп» сияқты етістік формалары (субъектілер мен объектілердің көптігін санамағанда) іс-әрекеттің нәтижелік элементін береді. Осы субъектілер мен объектілердің көптігі біріге келе тілдің ішкі болмысын білдіру үшін екіншілік амал ретінде қолданылады. Басқа сөзбен айтқанда, іс-қимылдың объективті қайталануын сақтай отырып, бүтіндік жайында мәлімет береді немесе қимылдың белгілі бір шаққа локалдылығын түсіндіре кетеді. Осы фактіге сүйене отырып, бұл түрдегі қайталауда етістік перифериялық орын алатындығын және локалдылықты сипаттайтын амал-тәсіл ретінде қарай аламыз. Міне осындай дистрибутивті етістіктер өзінің қолданыс аясына қарай төмендегідей семантикалық элементтерді білдіре алады: 1) субъекті мен объектінің көптігін; 2) субъектінің  қимылды жасай отырып, барлық шақта қолданыс табатындығын; 3) нәтижелілік; 4) бүтіндік, объективті қайталауды бүтін бірлік ретінде талдай отырып, нәтижелік тілдік элементтің араласуымен туындайтын дистрибутивті қайталау бүкіл сөйлем бойынан емес жеке бір сөзден немесе сөз тіркесінен анық көруге болады. Дистрибутивті қайталаудың осы бір деңгейінде тілдік бірліктердің әртүрлілігі маңызды орынға ие, ол дегеніміз − дистрибутивті қайталаудың тілдегі қызметін әртүрлі тілдік бірліктер арқылы локалдылық/бейлокалдылық деңгейде көрсете алу. Оны біз мына бір мысалдан көре отырып, әрі нәтижелік элементтің актуалдылығын байқаймыз: Топ йіріліп тұр еді. Шұбар мен Дәрмен билікке тоқтаса қалды:


      –  Болды!


           − Жарайды!


           − Ал жібердік! – десіп, топтан алға таман жырыла бере,құстарын серпіп-серпіп жіберісіп қалды; Күшті аттардың секірген екпінімен маңдайшаға соғылған ер атаулының алдыңғы қастары, шетінен шарт-шарт сынып, ұшып-ұшып түсіп жатты (М.Әуезов). Бірінші сөйлемдегі субъектілердің көптігі мен объектілердің көптігі анық байқалып тұр, екінші сөйлемде субъектілер тобы көрініс бермейді де объектілер тобы анық көрініп тұр. Бірінші қимылдағы объектілердің, екінші қимылдағы субъектілердің көптігі актуалды түрде жұмсалып тұр: Мұғалімдерін күтіп отырған оқушылар шыдамсыздық таныта отырып бірінен кейін бірі орындарынан тұрып-тұрып кетті – бұл жерде қимылдың бір ізбен кезек-кезек өткендігін көрсетеді. Бірінен кейін бірі тіркесі қимылдың дистрибутивті қайталануында ең маңызды қызметке ие бола отырып, бірізділік, қимылдың сындық-бейнелік мағынасын екі тілдік құралдың қатысуымен берілген. Қимылдың сындық белгісін лексикалық бірлік кейін және осы күрделі тіркес тұтасып келіп, қимылдың бейнелілік мағынасын білдіріп тұр. Нәтижелік элементі бар дистрибутивті қайталаудың сипаты сөйленімнің екінші бір ерекшелігі болып саналады. Бұл нәтижелік ұғым мәтіндегі тілдік құралдардың қиысумен беріледі: нақтылай айтсақ қимылдың аяқталған түрін білдіретін дистрибутивті емес етістік формасы мен оны жүзеге асыратын субъектілердің көптігі жекелік түрдегі субъект, дерексіз сипаттағы субъектілермен тығыз байланыса келіп нәтижелік сипаты бар қимылдың дистрибутивті қайталануын айқындай түседі: Ұлы Отан соғысында менің атамның жақын жолдастарының бәрі бірінен кейін бірі қайтыс болды. Мұрат рота взводтарын бірінен кейін бірін алғы шепке шығарып алып, үлкен шоссені оң қапталға ала солтүстік шығысқа қарай жүрді (Т.Ахтанов). Аттылы жанның тұрпаты Нұрыштың көзінен кетіп, ойына оралды – Мәмбеттің өткен кездегі өр сипаты мен өзгеше ерлігі бірінен кейін бірі тізбектеле берді (Х. Есенжанов).


Субъектілердің көптігімен байланысты қимылдың бірізділік сипаты экплициттілікті білдіре отырып, қимылдың нысанды қайталануы туралы көрініс береді. Ілгерідегі сөйленімдерде дистрибутивті қайталаудың берілуі мазмұн межесіне сай көрініс тапса, дистрибутивті қайталаулар арқылы берілетін сөйленімдер салыстырмалы түрде ерекшелене түседі. Мұндай етістіктердің семантикалық құрылымында қайталанған қимылдардың уақытқа сай бөлшектенуі мен субъектілердің көптік сипаты өте айқын байқалады. Мысалы: бірінен соң бірі (кетіп-кетіп қалды, ұшып-ұшып кетті). Дистрибутивті етістік арқылы жасалатын дистрибутивті қайталаулар сөйленім құрылысындағы дистрибутивті қайталау ұғымын көрсететін тілдік құралдарға қарағанда іздеп жатпай-ақ анық көрініп тұратынын байқауға болады. Бұл дистрибутивті етістіктер экпрессивті, бейнелегіш қасиеттерге ие бола отырып, өзінің айырықша қолданылу өрісіне қарай ауызекі тілде көп қолданылады.


Кезектестік (алмасу) ұғымын білдіретін дистрибутивті қайталаудың сөйленімде берілуі үшінші семантикалық түрге қатысты екендігін анықтайық. Бұл ұғым субъектілерге, объектілерге және қимылдың өту орнына қатысты анықталады. Кезектестік сипаттағы сөйленімдер көбінесе субъектілі-дистрибутивті қолданыста көрініс табады. Бұл ерекшелік көбінесе талғаулықты жалғаулық арқылы (біресе, бірде, не, немесе) анықталады. Мысалы: Орыстар мен француздар бұл шайқас алаңында бірімен-бірі аса бір баяу қимылмен жалқаулық таныта шайқасты деп айтуға болады (Х.Есенжанов). Бұл жерде субъектілерге кезек-кезек бағытталған бір-бірімен тығыз байланысты қимыл-әрекет айтылмайды. Немесе қимылдың өту барысы ары қарайғы талдауды керек етпейді, яғни қимыл әбден аяқталды деп айтуға болады. Сонымен кезектесу ұғымын көрсететін қимылдың дистрибутивті қайталануы екі түрлі мазмұндағы ерекшелікке ие болады: бір-бірімен тығыз байланыстыа өтетін қимылдың іске асырушысын көрсететін немесе бұл көрсеткішті керек етпейтін ұғымдар. «Оған не әкесімен, не шешесімен қалуға тура келеді». Мұндағы қайталанылып отырған қимыл бірден үш адамның қатысуы арқылы өткендігі сөз болып отыр. Осы үш адамның біреуі қайталанылып отырған қимылдардың тұрақты субъектісі де, қалған екеуі кезектес ұғымдағы семантикалық бірлікте тұтасып жатыр. Шұбар сөз қатпаса да ызаланып, Көкпайға біресе салқын көз тастап, біресе сырт айналып, атына міне берді;. Үй иесінің бұған ұғымсыз сөздері оны талай рет талдырып, қажытқан болатын. Кейде тамсанып қойып, кейде ұзақ-ұзақ қалғып та кетеді. Енді бір кезекте Абай өз әңгімесін жастар айтқан «Хақиқат ат» деген жайға бұрған (М.Әуезов). Дистрибутивті қайталаудың семантикасын ашуда мынандай тілдік құралдар тура әрі қосымша түрде алма-кезек қолданыла отырып, оның жұмсалуының қасиетін анықтап береді: талай рет үстеуі сын-бейне мағынасында жұмсала отырып, пысықтауыштың қызметін атқарып тұр. Іс-қимылдың бір рет қана емес бірнеше рет қайталанылып отырғанын байқаймыз. Екінші мен үшінші сөйлемдердегі кейде мезгілдік ұғымдағы үстеу де бірінші сөйлемге қосымша қимылдың дистрибутивтілігін ары қарай толықтыра түседі. Ал «ұзақ-ұзақ» сын-бейне үстеуі қосақтала келе қосымша, әрі жанама бейлокалдылық қызмет атқарып тұр. Осы келтірілген сөйлемдерде дистрибутивті әрі дистрибутивті емес сипаттағы қайталаулар қатар жүріп отырады. Екіншілік кезектестік сипаттағы сөйлемге қатысушы субъектілер дистрибутивті қимылдың қайталануында ядролық емес перифериялық қатар құрай отырып жұмсалады.


Объектілі және кеңістіктік-дистрибутивті қимылдың қайталануын мына мысалдардан көреміз: Қыстау айналасының әлгіндей пішінінің үстіне теріскей жақ бұрышындағы бір қораның төбесі ортасына түсіп, таудан аса соққан боран әлгі тесіктің үстінде ақ түтектеніп, біресе түтін секілденіп ұйытқып, біресе қыйыршықтанған ұсақ қарын ішке себездеп төгіп, қораның ішін толтыруға тырысып жатыр (М.Әуезов). Біресе талғаулықты жалғаулығы жеке-жеке бөлшектене жалғанған сөйленімдегі қимыл-әрекет басқа бір субъекті арқылы байланысқан сияқты болып көрінеді. Бұл көрініс міндетті түрде орын алып отырады деп те айта алмаймыз, бірақ дәп осындай талдауды жоғарыда көрсетілген сөйленімдерге қолдана аламыз. Бұл жалғаулықтар қимылдың өту барысының аяқталмай әлі де жалғасымы бар екендігін көрсетеді. Яғни шексіз-қысқа қайырылған мағына үстеп отырады. Қыз-келіншек, бозбала ат үстінде. Бірақ бұлар әдеттегідей не ән шырқап, не әзілдесе сөз қағысып, бірін-бірі қуып жарыспайды (М.Әуезов); Осы жылдан бастап Қасым төре баласы Саржан сұлтан қол жинап патша әскері мен уставты жақтайтын Сәмеке, Бөкей, Уәли хандардың ұрпақтарына, Көкшетаудың аға сұлтаны Қара Тоқаның Зілқарасына қарсы күрес бастады. Бұл күресте біресе жеңіп, бресе жеңіліп, басынан сан айқасты өткізді (І.Есенберлин); Сол сәтте, зеңбірек оғы атылған мезетте көкпар сайысқа үйренген қазақ біресе кейін шауып, біресе алға ұмтылып, оқты қардай боратты. Кеңістіктік – дистрибутивті қайталаулар өзінің бойында кезектестік ұғымды көрсете отырып және біресе, бірде т.б. жалғаулықтар арқылы қимылды жеке-жеке бөліп алып, оның орындалу мүмкіндігін байқауға болады: Мина жарқыншақтары біресе темір жолдың тура үстіне, біресе темір жолды бойлай түсіп жарылып жатыр (Т.Ахтанов). Бұл жердегі қимылдың орны мүлдем бір-бірінен алыс екі жақтағы кеңістікте (біреуі темір жолды, екіншісі жазықтықта) емес керісінше бір-біріне өте жақын орналасқан. «Біресе ана ауылды, біресе мына ауылды билеп төстемей, өз ауылыңда сұлтан болсаңшы»; Оның жүрген жерін бақылау қиынға соғады, біресе ана жерде, біресе мына жердемін деп бір орнынан таппайсың. (Т.Ахтанов). Бұл жердегі талғаулықты жадғаулық қимылдың қайталануын білдірмейді, орнын білдіретін үстеуді айқындап тұратын локативтілік пысықтауыш орнына жұмсалып тұр. Кезектестік ұғымы мұндай сөйленімдерде жойылып кетеді. Осы келтірілген мысалдардағы біресе ана ауылды, біресе мына ауылды; біресе ана жерде, біресе мына жерде тіркестеріндегі белгісіздік есімдігінің семантикасы кезектестік ұғымын білдірмейді. Тек «қимылдың өту орнының әртүрлілігі» деген ұғымда қолданылады. Мұндай дәрежедегі қимылдың жеке-жеке өту сипатының имплицитті (жасырын) көрсеткіші (кезектестік) дистрибутивті қайталаудың кезектестік ұғымын білдірмесе де қимылдың жай ғана дистрибутивті қайталануын анықтап отырады. Ербол мен Дәрмен от басына жақын отырған Абайдың біресе ана жағына шығып, біресе бер жағына шығып отырарларын білмей дабырласып қалды (М.Әуезов) – деген сөйленімде кеңістіктік-дистрибутивті қайталаудың семантикасын ашуда (Ербол мен Дәрмен) көптік ұғымда жұмсалып тұрған субъектілер тек қана қосымша элемент ретінде анықталады. Егер: Біресе ана жаққа, біресе бер жаққа түскен снаряд оқтары дүрс-дүрс етіп жарылып жатыр – дегенде дистрибутивті қайталау кезектестік ұғымына сай келмейді, мұнда қимылдың өту орнының көптік сипатын анықтап көрсетіп тұрғанын байқаймыз.


Қимылдың кеңістіктік-дистрибутивті қайталануын біресе ана жақ – біресе мына жақ талғаулықты жалғаулық пен сілтеу есімдігі бірлесе отырып қимылдың өту орнының көптік дәрежесін ғана білдірмейді, сонымен қоса қимылдарды жүзеге асыратын субъектілердің көптігін әрі сол қимылдардың әртүрлі уақыт аралығын көрсете отырып, шектеусіз сипатта көрініс табатынын байқап отырмыз. Ал кезектестік ұғымы локативтік пысықтауыштардың жұмсалу ерекшелігімен және сілтеу есімдігінің жұмсалу қрісімен анықталады.


Сонымен тілде кезектестік элементі бар дистрибутивті қайталау тілдік қолданысқа ене отырып, көбінесе субъектілі-дистрибутивті қайталаудың ерекшелігін анықтайды. Яғни субъектілі-дистрибутивті қайталау ілгерідегі талғаулықты жалғаулық арқылы ғана көрінбейді, сонымен қатар дистрибутивті сипаттағы қимылдар арқылы да байланыса береді.


Ал объектілі-дистрибутивті қайталау өзінің қолданыс аясында түрлі тілдік құралдар арқылы өзінің бейлокалдылық жұмсалу өрісін кеңейте түседі: Базаралыны соңғы екі-үш күн бойында қоралай қоршап жүрген осы топ, бір отырыста Жиреншенің, тағы бірде Бейсенбінің, немесе Күнтудың ауызымен, бүгін міне Оразбай аузымен жаңағыдай орағытқан тұспалдарды айта жүрген. Мұндағы (бір отырыста, тағы бірде, бүгін, міне) мезгілдік мағына беретін тілдік құралдар арқылы да қимылдың әртүрлі уақыт аралығында өтіп жатқандығын көреміз. Субъектінің көптік мәнде қолданыс тапқандығын аңғара келе, қимылдың жеке-жеке бір уақытқа сай жасалып отырғанын көреміз. Қимылдың шексіз қайталануының синтаксистік құрылысындағы әрбір қимыл-әрекеттің әртүрлі уақыт аралығында жеке-жеке субъектілерге, объектілерге және өту орнына байланысты жасалып жататыны тұрақты түрдегі ең бір негізгі мағыналық ерекшелігі болып табылады  [72, 84]. Бұл жердегі ерекшелік тек қана бір қимылдың қайта-қайта қайталанылып отырғандығында емес, кем дегенде екі қимылдың бірінен кейін бірі бір ізбен қайталанылып отырғандығында. Жоғарыда келтіріп өткен сөйленімдеріміздің барлығы дистрибутивті сипат алады.


Сонымен, жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, тілімізде қимылдың дистрибутивті қайталанылуы сирек кездесетіндігін аңғардық. Оның ерекшелігін көрсететін тілдік құралдар, олардың варианттары қосымша түрдегі семантикалық тұтастық дистрибутивті қайталаудың инварианттық сыңарының кешенді жұмсалуымен беріледі. Дистрибутивті қайталаудың мазмұндық вариантативтілігін тудыратын қосымша түрдегі семантикалық тұтастық қимылдың жасалуында шексіздік белгіге ие бола алады. Бұл тұрғыдан, қимылдың аяқталмаған түрінің шексіз-қысқа қызметінде және қимылдың қайталануында аспектуалды сипат туындайтынын көруге болады. Зерттеу әдісі аспектуалды, локалдылық әрі сандық категориялық жағдаяттардың тығыз байланыстылығы нәтижесінде көрінетін кеңістіктік-дистрибутивті қайталау немесе аспектуалдылық пен локалдылықтың байланыстылығы жақтық категориялық жағдаяттың периферия түзе отырып жасалуына жағдай жасайды. Ал жақтық категориялық жағдаят субъектілі-дистрибутивті қайталаудың түзілуіне негіз болады.





Написать комментарий
Имя:*
E-Mail:
Полужирный Наклонный текст Подчеркнутый текст Зачеркнутый текст | Выравнивание по левому краю По центру Выравнивание по правому краю | Вставка смайликов Выбор цвета | Скрытый текст Вставка цитаты Преобразовать выбранный текст из транслитерации в кириллицу Вставка спойлера
Введите код: *


Бұл сайтта Қазақстанның түкпір-түкпірінен жиналған қазақ тіліндегі рефераттар мен курстық және дипломдық жұмыстар ұсынылған. Қазіргі таңда www.topreferat.com.kz сайтының қазақ тіліндегі жұмыстар базасы бүкіл интернеттегі ең үлкен база болып табылады! Біздің базадағы жұмыстар саны 15000-нан асады. Біз бұл жетістікпен тоқтап қалмаймыз! Біз базамызды одан әрі толықтырамыз.
» » Қимылдың дистрибутивті қайталануы

© 2011-2016 Скачать бесплатно на topreferat.com.kz курсовые, дипломные и рефераты на телефон, на планшет и на компьютер.
При копировании материала активная ссылка на источник обязательна.


Мнение посетителей:
 

После 9 класса Вы:

Пойду в 10, 11, закончу школу полностью
Пойду в Колледж
Пойду в ПТУ
Пойду работать
Снова пойду в 9 класс

 
 
Похожие:
  • Функционалды-семантикалық өріс концепциясының теориялық негіздері
  • Шақтық локалдылық/шақтық бейлокалдылық категориясының семантикалық аспектіс ...
  • Шақтық локалдылық/шақтық бейлокалдылық функционалды-семантикалық категорияс ...
  • Шақтық локалдылық/шақтық бейлокалдылықтың аспектуалдылық, темпоралдылық мод ...
  • Интервал мен қимылдың қайта қайталануы жағдаятының түрлері
  • Нақтылық/жалпылыққа құрылған сөйленімдердің коммуникативтік-прагматикалық а ...
  • Қазақ тіліндегі шақтық бейлокалдылықтың мағыналық топтары
  • Шақтық бейлокалдылықтың «нақты қайталау» мен «дағдылы қайталау» мағыналық ...
  • Шақтық бейлокалдылықтың «ұдайы шақтылық» пен «шақтан тысқарлық» мағыналық т ...
  • Шақтық локалдылық/шақтық бейлокалдылық ұғымын білдіретін нақты әрі жалпы тү ...
  • Шақтық бейлокалдылықтың категориялық жағдаяттары және интервал ұғымына қаты ...
  • Мезгілдес сабақтас құрмалас пен мезгілдес салалас құрмалас сөйлемдердің шақ ...
  • Шақтық бейлокалдылықтың сапалық семантикалық тілдік құралдар арқылы жасалуы
  • UNIX және Linux операциялық жүйелері
  • Сәбит Мұқановтың Ботагөз романындағы күрделі пысықтауыштар диплом жұмысы
  • Қазақ тіліндегі контаминация құбылысы диплом жұмысы
  • Үстеу сөздер курстық жұмыс
  • Етістіктің зерттелуі курстық жұмыс
  • Қазақ тілі курстық жұмыс
  • Абайдың қара сөздеріндегі көсемшенің синтаксистік қызметі курстық жұмыс