Инфекцияның түрлері
Инфекцияның түрлері. Инфекцияның спонтанды (табиғи) және экспериментальды (жасанды) болады. Спонтанды инфекция осы патогендік микробқа тән беріліс механизмі іске асқан табиғи жағдайда пайда болады және мал организмінде әлдеқашан мекендеген шартты патогендік микроорганизмдердің активтенуі арқылы болады. Жасанды инфекцияны патологиялық материалды немесе қоздырушының культурасын енгізу арқылы жасайды.
Егер спецификалық қоздырушы сырттан, қоршаған ортадан, организмге енген болса, экзогендік инфекция туралы сөз болады. Бірақ, малдың ауруға қарсы тұрушылығы төмендеген организмді коммпенсалдар есебінде мекендеушілер, шартты патогенді микробтар инфекцияны тудыра алады. Бұл эндогендік инфекция (аутоинфекция). Қоздырушының бір түрімен пайда болған инфекцияны қарапайым (моноинфекция) деп, ал бүтін бір топ микробтарының потогендік әрекетінің нәтижесінде пайда болғанда – ассоциативті деп аталады. Кейде осындай жағдайда микробтың бір түрінің басқалардың ықпалымен патогендігі күшеюінен синергизм байқалады. Әр түрлі екі аурудың қатар жүргізуіндегі инфекция аралас (қоспа) деп аталады. Тыныс жолдарының ішектің кілегейлі қабығында мекендейтін шартты патогенді микробтардың активтенуі нәтижесінде бастапқы (негізгі) фонда екінші (секундтары) инфекцияның дамуының кездейсоқтығы да белгілі. Пастерелл мен сальмонельдің патогендік әрекеттері, мысалы, классикалық шошқа обасын асқындырады. Аралас, екінші және ассоциативтік инфекциялар таршылық жерде малдардың көп шоғырланған өндірістік мал шаруашылығы жағдайында маңызды мәселе болып отыр.
Егер болып өткен инфекция мен мал организмінің оның қоздырушысынан тазарғаннан кейін сол патогендік микробтық себебімен қайтадан ауру болса, оны реинфекция дейді. Оның даму шарты сол қыздырушыға бейімділігінің сақталуы. Сол патогендік микробпен қозып, бұрынырақ дамыған инфекциялық процестің фонында басталған жаңа (қайтадан) қанығудың салдары – суперинфекция деп аталады. Аурудың қайтадан оралуы, басталған клиникалық жазылудан кейін оның нышандарының қайта көрініс беруі редцидив деп аталады. Ол малдың ауруға қарсы тұрушылығының төмендеуімен болып өткен аурудың организмде сақталған қоздырушылардың активтенуінен пайда болады. Рецидивтер тұрақты иммнитетті жеткіліксіз құрылуынан болатын ауруларға тән (бруцелез, туберкулез, жылқының індетті қан аздығы).