Ежелгі Рим өнері диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе...................................................................................................................3-6
1-тарау. Республикалық Рим өнерінің дамуы (б.з.д. І ғ. аяғына дейін)........7-26
1.1. Этрустар өнері (б.з.д. ҮІІ-ІҮ ғғ.)...............................................................7-15
1.2. Сәулет өнері және декоративтік жазбалар..............................................15-22
1.3. Мүсіндеме өнері........................................................................................22-26
2. Империялық дәуірдегі Рим өнері (б.з.д. І ғ. аяғы-б.з. 476 ж.)..................27-40
2.1. Сәулет өнері...............................................................................................27-40
2.2. Мүсіндеме өнері........................................................................................40-48
2.3. Фаюмдік портреттер.................................................................................48-54
Қорытынды.......................................................................................................55-56
Сілтемелер..............................................................................................................57
Қосымшалар......................................................................................................58-71
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Тарих
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Тарих-филология факультеті
Тарих кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Ежелгі Рим өнері
Орындаған:
Ғылыми жетекші:
Қорғауға жіберілді:
Кафедра меңгерушісі
« »
Ақтөбе 200
МАЗМҰНЫ
Кіріспе...................................................................................................................3-6
1-тарау. Республикалық Рим өнерінің дамуы (б.з.д. І ғ. аяғына
1.1. Этрустар өнері (б.з.д. ҮІІ-ІҮ ғғ.)...............................................................7-15
1.2. Сәулет өнері және декоративтік жазбалар..............................................15-22
1.3. Мүсіндеме өнері........................................................................................22-26
2. Империялық дәуірдегі Рим өнері (б.з.д. І ғ. аяғы-б.з.
2.1. Сәулет өнері...............................................................................................27-40
2.2. Мүсіндеме өнері........................................................................................40-48
2.3. Фаюмдік портреттер.................................................................................48-54
Қорытынды.......................................................................................................55-56
Сілтемелер..............................................................................................................57
Қосымшалар......................................................................................................58-71
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Еліміздің тәуелсіздігін жариялағанына 15 жылдан астам уақыт
Эллиндік мемлекеттердің құлдырауымен б.з.д. І ғасырдың аяғынан бастап антикалық
Римдіктердің болған жағдайды шынайы қабылдап, оны ой-санасынан өткізіп, жұмыс
Ежелгі Рим өнерінің хронологиялық шеңбері – оның б.з.д. ҮІ
Тарихи дамудың ерекшелігі римдік өнердің гректік өнерден маңызды айырмашылықтарын
Гүлдену кезеңінде римдік өнерде сәулет өнері жетекші рөл атқарды.
Рим қоғамының сұраныстары: амфитеатрлар, термалар, триумфальдық аркалар, акведуктар, т.б.
Мәселенің зерттелу деңгейі. Дипломдық жұмыс тақырыбының мәселесіне қатысты әдебиеттер
Кеңестік кезеңде жарық көрген зерттеулердің бірі «Искусство Древнего Рима»
Тарихнамалық әдебиеттердің қатарында соңғы жылдары жарық көрген «История Древнего
Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. Зерттеу жұмысының мақсаты Ежелгі
- Ежелгі Рим өнерінің қалыптасуына ықпал еткен дәстүрлерді анықтау;
- Ежелгі Рим өнерінің ерекшелігін сипаттау;
- Ежелгі Рим сәулет өнерінің тарихын жазу;
- Ежелгі Рим мүсіндеме өнерінің тарихын жазу;
- Ежелгі Рим декоративтік жазба өнерінің тарихын жазу;
Жұмыстың әдістемелік негізі ретінде тарих ғылымының объективтілік, тарихилық, жүйелілік
Еңбектің ғылыми жаңалығы. Аталмыш тақырып университет деңгейінде бірінші рет
Жұмыстың хронологиялық ауқымы. Дипломдық жұмыстың хронологиялық ауқымы б.з.д. ҮІ
Жұмыстың құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, тараушаларға бөлінген екі
1-тарау. Республикалық Рим өнерінің дамуы (б.з.д. І ғ. аяғына
1.1. Этрустар өнері (б.з.д. ҮІІ-ІҮ ғғ.)
Б. э. бұрынғы ҮІІІ ғасырдан б. э. Ү ғасырына
Этрустар тегінің тарихы мен олардың тілінің құпиясы осы кезге
Этрустар тәжірибелі егіншілер ретінде даңққа бөленді. Олар батпақтарды құрғатып,
Б. э. бұрынғы ҮІ ғасырдан бастап этрустар өркениетіне Италияның
Вулка Вейидегі Аполлон храмының сәндік мүсіндерін де сомдаған. Ғимарат
Б. э. бұрынғы ҮІІ – ҮІ ғасырларда Эртурия шеберлері
Этрустар асыл металдарды өңдеу тәсілдерін жетік игеріп, сұлулығы қайран
Қола құйма тәсілі де мейлінше кемелденген. Этрус мүсіншілері, әсіресе,
Ежелгі мысырлықтар сияқты, этрустар да мазарлар қабырғаларын өрнектермен әшекейледі.
Мазарлар өрнегі этрустар өмірі, әдет-ғұрпы мен діні жайында айқын
Фрескалар этрус ақсүйектері үйлерінің тіршілігін, малайлар мен құлдардың күнделікті
Салтанат асханасында ложаларда әйелдер мен еркектер жайғасқан, олардың алдында
Мазарлардың бірінің қабырғасындағы той көрінісінде суретші малайлар мен күйшілерді
Этрурия мәдениеті мен өнерінің гүлденуі б. э. бұрынғы ҮІІ
Саяси дербестіктен айырылған соң этрус өнерінің өзіне тән өзгешелігі
Грек мифтерінен алынған көріністер этрустар шығармашылығының сүйікті тақырыптарына
Этрустарға тән реалистік қуат пе ерекше циста қақпағындағы өлген
1.2. Сәулет өнері және декоративтік жазбалар
Рим өз тарихының алғашқы ғасырларында еделгі Италияның басқа қалалары
Б. э. бұрынғы ІІІ-ІІ ғасырлардағы қан төгіс соғыстарда римдіктер
Рим мәдениеті этрустар мен гректердің пәрменді ықпалымен дамыды. Ерте
Грекияның жаулап алынуы римдіктерге грек өркениетінің асыл қазынасымен жақсы
Б. э. бұрынғы ІІІ-І ғасырларда құл иеленушілік қатынастардың гүлденуі
Суретшінің қоғамдық жағдайы күрт өзгерді. Егер Грекияда құл иеленушілік
Көркем шығармашылыққа тұтынушылық тұрғыдан қарау мүсіншіні істі бұлжытпай орындайтын
Римдіктердің шығармашылық даналығы сәулет өнері ескерткіштерінде мейлінше айқын көрінді.
Аппий жолының екі қапталына Рим ақсүйектерінің отбасылық мазарлары орналасқан.
Б. э. бұрынғы ІІІ-ІІ ғасырлар аралығында Рим құрылысшылары римдік
Римдіктер храмдар салуда гректер мен этрус сәулет өнерінің бай
Римдіктер ғимаратты әшекейлеуде гректік ордер жүйесін кеңінен пайдаланған. Фортуна
Фортуна храмының қасында жұрт ұзақ уақыт бойы ошақ басының
Ежелгі Римнің іс бабындағы және қоғамдық тіршілік орталығы форум,
Италияның аса маңызды жолдары осы форумнан басталып, қаланың негізгі
Республика дәуірінде Рим сәулет өнерінің гүлденуі мен грек сәулет
Осы тұста Италия топырағында, негізінен Этрурияда портреттік өнерде адам
1.3. Мүсіндеме өнері
Ең ежелгі римдік портеттерді жасаған этрус шеберлері. Б. э.
Бет әлпетті жинақтап, қорытып бере білу мен саналы түрде
Республика өмір сүрген алғашқы ғасырларда римдіктер Этрурияда кең тараған
Б. э. бұрынғы ІІІ-І ғасырлардағы Римнің рухани мәдениетін айқындайтын
Римдіктердің эстетикалық талғамы б. э. бұрынғы 100 жыл шамасында
Портреттің дамуына б. э. бұрынғы І ғасырда римдік шенеуніктерге
Б. э. бұрынғы І ғасырдағы портреттік мүсін бағыттарының бірі
Портреттік өнердегі келесі бағыт бет-әлпетті бейнелеудегі римдік дәлдікті грек
Атақты сардар Помпейдің (б. э. бұрынғы 60-50 жж.) портретінде
Сөйтіп, б. э. бұрынғы І ғасырда өн бойында бағзы
2-тарау. Империялық дәуірдегі Рим өнері (б.з.д. І ғ. аяғы-б.з.
2.1. Сәулет өнері
Республикалық құрылыс құлап, Империя орнатылған тұста Рим әдебиеті мен
Тарихи еңбектер мен поэзиялық шығармаларда Рим басқа халықтарға үстемдік
Октавиан Августтың мәрмәрдан қашалған мүсіні оны қолбасшы әрі мемлекет
Римнің ұлылығын мадақтау идеясы І-ІҮ ғасырлардағы Империя дәуірінде жасалған
«Нан мен ойын-сауықты» талап еткен римдік тобырға кеңінен танылуға
Колизейдің өзгеше бір сәні – екінші және үшінші ярустар
Колизей жоспары жете ойластырылған дәо есебімен көзге түседі. Қасбеттерінің
Колизей ортасында гладиаторлар шайқасы үшін аңдар қуып шығарылатын алаң
Колизей конструкциясының негізін құрайтын – арка мен итарқа күмбез:
Басқа акведуктарға қарағанда римдік Галлия провинциясында І ғасырда салынып,
Римдіктер сәулет ғимараттарын аса қадірлеп, акведуктарын ерекше мақтан тұтты.
Римдіктер арка пішінін сардарлар иен императорлар жеңістерін мадақтайдын салтанатты
Арка маңдайшасына қашалған арнаулы жазу сенат пен Рим тұрғындары
Өткел жолдарға тас тақталар, ал олардың тоғысатын тораптарына жаңбыр
Мұндай аулашалар грек үйлерінде кең тараған еді, б.
Үйлердің сәндік жиһаздар өнері Рим республикасының тек соңғы ғасырында
Суретші соғыстың алмағайып қауырт кезін, қару-жарақтың жарқылын, сарбаздардың әсерлі
Бай үйлердің қабырғалары фрескалық өрнектермен сәнделген. Үстіне сыр жағылатын
Б. э. бұрынғы І ғасырда қабырғалық өрнек едәуір күрделіленді.
Б. э. бұрынғы І ғасырдағы таңдаулы кескіндеме үлгілерінің бірі
Фрескалар көбінесе атақты грек суретшілерінің мифологиялық тақырыпқа арналған картиналарын
Қабырғалық өрнектерде бақтар мен баулардың, қалалар мен айлақтардың, храмдар
Императорлық Рим алаңдарының ішінде 109-113 жылдары Римнің ұлы сәулетшілерінің
Дорлық капительге тірелетін отыз метрлік колонна каррар мәрмәрінің он
Рим тарихшыларының мәліметтеріне қарағанда, колоннаның тұғыр тасында Траян мүрдесінің
Айбарлы монумент императордың Дунай өзені бойын мекендеген дак тайпаларына
Бейнелер Рим әскерінің құдіретін баса көрсетеді. Эпизодтардың бірінде дактардың
Кейбір ғалымдардың ойынша, римдік сәулет өнерінің екінші бір аса
Ғимараттың қалыңдығы 6,2 м дөңгелек қабырғасы кірпіш пен бетоннан
Ғимараттың биіктігі 42,7 метрге жетеді, ал орасан зор күмбезінің
Сәулетші Пантеонның ішкі кеңістігін қалай етуді асқан кемеңгерлікпен шешкен.
Алыстаған сайын кішірейе беретін кессондар күмбезді шектен тыс биіктетіп,
2.2. Мүсіндеме өнері
ІІ ғасырда Рим өз құдіретінің шырқау шыңына жетті. Рим
Рим империясындағы қала өмірінің ажырамас бөлігі қоғамдық моншалар –
Император Каракалла тұсында 211-216 жылдары салынған термдердің орасан зор
Термдердің сәулетті алдыңғы залына күн жарығы жоғарыдағы дөңгелек тесіктер
Термдерді сумен жабдықтау және жылыту жүйесін жоспарлаудан ерекше бір
... одан әрі дамуы көп жағдайда Рим шеберлерінің шығармашылық
Империяның орнатылуы Римнің буырқанған, қауырт саяси өмірін тоқтатты. Билеушілердің
Флавийлер билеген дәуірде (б. э. 70-90 жж.) жасалған портреттер
Император Веспасианның келбеті шынайы шыншылдықпен бейнеленген. Мүсінші императордың ірі,
Өмір шындығын іздеуде Флавийлер дәуірінің мүсіншілері адам тұлғасындағы ең
Портретте өмір шындығының орнығуы жаңа көркемдік тәсілдерді, мәрмәрді өңдеудің
Портерттік кескіндеме ерекше гүлденген еді. Римде оның үлгілері сақталмаса
І ғасырдың екінші жартысындағы портреттерде шеберлерді мінез сырын ашу
ІІ ғасырда, Империя өз құдіретінің шегіне жеткен тұста, Римнің
Балғын жігіттің ІІ ғасырдың орта шенінде жасалған тамаша портретінде
ІІ ғасырдың екінші жартысында жасалған портреттерде мүсіншілер адамның ішкі
Осы дәуірдің таңдаулы шығармаларының қатарына император Марк Аврелийдің атақты
Мүсінші Марк Аврелийді императорлық белгілерін тақпаған, жұпыны сулық киген
Адам жан дүниесінің ең нәзік қырларына дәйекті назар
2.3. Фаюмдік портреттер
ІІ ғасырдың екінші жартысындағы портреттік өнерде, сол заманның философиялық
Жерорта теңізі өңірінің бүкіл территориясын қамтыған өндірістің құл иеленушілік
Бұрын императорлық өкіметтің басты тірегі болған ұсақ және орташа
ІІІ ғасырдағы Рим империясының саяси тарихы – қанды азамат
ІІІ ғасырдағы Римнің саяси өмірінде императорлық өкіметтің бірден-бір тірегіне
Осы тұстағы портреттерде жаңа тарихи дәуір бейнелері – Рим
ІІІ ғасыр мүсіншілерін мінездің сан қилы құбылыстарын мейлінше терең,
Император фракийлік Максимин (234-238 жж.) мәрмәр бюсінде кең иығы
Мінездің таңғажайып өміршеңдігі мен тереңдігін түйсінуге соны шеберлік тәсілдерімен
Өнердегі драмалық дүниетаным қалыптасатын себептерді дәуір әдебиетімен танысу арқылы
ІІІ ғасыр мүсіншілері жасаған бейнелер адамдардың көзқарасы мен ойларын,
Империя өмір сүрген соңғы ғасырдағы Римнің рухани өміріне тән
Римдік Догмацийдің (ІҮ ғасырдың 30-шы жылдары) мәрмәр портретінде сыртқы
ҚОРЫТЫНДЫ
Б. э. бұрынғы ҮІ ғасырдың аяғына қарай тарихы Тибр
Рим мәдениеті өзінің алуан түрлілігімен, көп қырлылығымен ерекшеленді. Материалдық
Монументалды мүсіндеме өнерінде римдіктер гректер сияқты аса маңызды ескерткіштер
Б. э. бұрынғы І ғасырдың аяғында Рим мемлекеті аристократиялық
Мүсіндеме өнерінде империя дәуірінде рельеф пен дөңгелек пластика одан
Қорытындылай келгенде, Римнің өнері, оның салалары жоғарғы қарқынмен дамыды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. История Древнего Рима / Под ред. В.И.Кузищина. М.,
2. Любимов Л. Ежелгі Дүние өнері. Оқулық. А., 1980.
3. Римские древности. Смоленск, «Русич». 2001.
4. Алпатов М.В. Всеобщая история искусств, т. 1, М.,
5. «Алтарь Зевса в Пергаме». Альбом репродукций.Сост. Г.Д.Белов. Л.,
6. Античная скульптура. Рим. Альбом репродукций. Сост. Г.И. Соколов.
1965.
7. Белов Г.Д. Терракоты Танагры. Л., 1968.
8. Блаватский В.Д. Архитектура Древнего Рима. М., 1938.
9. Блаватский В.Д. Архитектура античного мира. М., 1939.
10. Блаватский В.Д. История античной расписной керамики. М., 1953.
11. Вальдгауэр О.Ф. Римская портретная скульптура в Эрмитаже. Пгр.,
12. Виппер Б.Р. Статьи об искусстве. М., 1970.
13. Вощинина А.И. Античное искусство. М., 1962.
14. Всеобщая история искусств. Т. 1. Искусство Древнего мира.
15. Дмитриева Н.А. Краткая история искусств. Очерки. М., 1968.
16. Древнеримская живопись. Альбом репродукций. Сост. А.П. Чубова.
Л.-М., 1966.
17. Искусство стран и народов мира. Краткая художественная энциклопедия.
Т. 1. М., 1962.
18. История искусств зарубежных стран. Т. 1. М., 1962.
19. Кобылина М.М. Искусство Древнего Рима. М.-Л., 1939.
20. Лесницкая М.М. Римский портрет в собрании Эрмитажа. Л.,
21. «Мирон. Поликлет». Альбом репродукций. Сост. Г.И. Соколов. М.,
22. Сидорова Н.А. Новые открытия в области античного искусства.
23. Соколов Г.И. Искусство Древнего Рима. М., 1971.
24. Фаюмский портрет. Альбом репродукций. Сост. А.П. Чубова. М.-Л.,
25. Чубова А.П., Иванова А.П. Античная живопись. М., 1966.
26. Чубова А.П. Искусство Европы І-ІҮ вв. М., 1970.
ҚОСЫМШАЛАР
№1 қосымша
№2 қосымша
№3 қосымша
№4 қосымша
№5 қосымша
№6 қосымша
№7 қосымша
№8 қосымша
№9 қосымша
№10 қосымша
№11 қосымша
№12 қосымша
№13 қосымша
№14 қосымша
71
