Ұлттық байлық курстық жұмыс
Мазмұны
Кіріспе
бет
1 Ұлттық байлық: мәні мен мазмұны
бет
1.1 Ұлттық байлық санат ретінде
бет
1.2 Ұлттық байлықтың құрамы мен өлшеу тәсілдері
бет
2 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықтың ерекшеліктері
бет
2.1 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықтың элементтері
бет
2.2 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықтың көрсеткіштік талдауы
бет
3 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықты ұлғайту жолдары
бет
3.1 Қазақсатан Республикасындағы Ұлттық байлық қорларын даму болашағы мен жетілдіру процесстері бет
Қорытынды бет
Қолданылған әдебиеттер тізімі бет
Қосымша А 28 бет
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 41 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Кіріспе
бет
1 Ұлттық байлық: мәні мен мазмұны
бет
1.1 Ұлттық байлық санат ретінде
бет
1.2 Ұлттық байлықтың құрамы мен өлшеу тәсілдері
бет
2 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықтың ерекшеліктері
бет
2.1 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықтың элементтері
бет
2.2 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықтың көрсеткіштік талдауы
бет
3 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықты ұлғайту жолдары
бет
3.1 Қазақсатан Республикасындағы Ұлттық байлық қорларын даму болашағы
Қорытынды бет
Қолданылған әдебиеттер тізімі бет
Қосымша А 28 бет
Кіріспе
Қазіргі кезеңдегі дүние – бір тұтас әр
Әрбір тәуелсіз елдің мемлекеттік даму жолдарында ерекшеліктері бар.
Экономикалық ғылым оның категориялары мен заңдары бүкіл әлемдік
Елімізде сапалық жаңа өмір басталды. Қазақстан Республикасы саяси
Ғаламдану және нарықтық реформалар жағдайында Қазақстанның экономикасында түбегейлі
Қазақстан әлемнің бәсекеге барынша қабілетті 50 елінің қатарына
Ұлттық байлық ұдайы өндірістің барлық фазалары, экономиканың барлық
Курстық жұмыста еліміздің экономикасының тұрақты дамуын, яғни тұрақты
Сол немесе басқада ел экономикасының ахуалы , ең
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында
Ұлттық байлық жинақталған әрі нәтижелі көрсеткіштер санатына жатады
Курстық жұмысымның басты мақсаты “Ұлттық байлық” деген тақырыпты
1 Ұлттық байлық: мәні мен мазмұны
1.1 Ұлттық байлық санат ретінде
Ұлттық байлық - бұл елде бар, еңбекпен
Ұлттық байлық – елдің экономикалық қуаттылығын көрсететін
Ұлттық байлық барлық тұтыну құнының ақшалай көрінісінің жиынтығы.
Ұлттық байлық үш бөліктен құралады:
1) Заттық байлық;
2) Табиғи байлық;
3) Материалдық емес байлық
Заттық байлық – өндірістің және еңбектің нәтижесі.
Табиғи байлық - еңбек сіңбеген табиғи байлық. Байлықтың
Заттық байлық – дегеніміз қазіргі уақытқа қорланған өткендегі
Тауарлы өндіріс тұсында заттай байлық құн түрінде болады.Оған
1) Негізгі капитал: үй жай, қора-қопсы, өндірістік құралдары.
2) Айналмалы капитал. Оған жататындар: шикізат, жанама материалдар,
3) Қоғамның өндірістік емес капиталы. Оған жататындар: барлық
4) Айналым капиталы. Оған жататындар: заттық байлық құнына
5) Халықтың жеке мүліктері: Оған жататындар: тұрғын үй,
6) Мемлекеттік резервтер. Оған жататындар: қамсыздандыру қоры, алтын
7) Өндіріс процестеріне табиғи ресурстарды тарту. Оған
Айта кететін тағы бір мәселе заттық байлыққа
Заттық байлық үнемі өсіп отырады. Заттық байлықтың өсуіне
1) еңбек өнімділігінің өсуі;
2) жалпы өндіріс тиімділігінің өсуі;
3) материалдық өндіріс сферасында жұмысқа қамтылған адамдар санының
өсуі;
4) ұлттық табыста қорлану нормасының ұлғаюы.
Ұлттық байлықтың құрамды бөлігінің бірі – табиғи байлық.
Табиғи байлық- өндірістің материалдық негізін және адамдардың
Табиғи байлық қоғамның тек потенциалды байлығы. Себебі
Бұл жерде ескеретін мәселе табиғи байлықты заттар мен
Барлық қазба – байлықтар бастапқы қалпына келмейді. Табиғи
Ұлттық байлықтың келесі құрамды бөлігі – метериалдық емес
Материалдық емес байлық – материалдық емес өндіріс сферасында
Қазіргі кезеңге байланысты классикалық мектептің ұлттық байлыққа деген
Ол кезең қоғамның индустриялық даму кезеңі деп анықталады
1) жоғарғы ақпаратты қоғам;
2) қоғам мүшелерінің хал-ахуалдарының сапалы өсуі.
Сондықтан ақпарат ұлттық байлықтың маңызды элементтерінің біріне айналып
Ақпарат – ол қабылдаушылар үшін жаңалық элементтері бар
Ақпарат – қазіргі қоғамыздың гүлденіп дамуын қамтамасыз ететін
Макроэкономикалық бағыттағы ұлттық экономиканың құрылымы нақты қалыптасқан қатынастар
елде бар өндірістік ресурстар арасындағы;
еңбекті қоғамдық бөлу негізінде ерекшеленген, экономикалық агенттер
Экономикалық құрылымның қалыптасуына көп жақты факторлар ықпал
қалыптасқан рыноктық жағдаят;
рынок монополизациясының деңгейі мен сыймдылығы;
ұлттық экономиканың шаруашылық байланыстары әлемі жүйесіне
өндіріс күштерінің даму деңгейі;
ауқымы, сипаты және ҒТК-нің (НТП) даму қарқыны;
өндіріс ресурстарының сапасы;
аумақтың инфрақұрылымдық қамтамасыз етілуі және ұзындығы.
Экономикадағы құрылымдық байланыстарды сипаттайтын, макроэкономикалық көрсеткіштердің арасындағы
жалпы үйлесімі, яғни, еңбекті (ЖҰК пен ұлттық табыс
еңбекті қоғамдық бөлу құрылымын көрсететін үйлесім.
Еңбекті топтың құрамында мыналар ерекшеленеді:
сала аралық үйлесім, яғни, өндірістің жалпы көлеміндегі жеке
өндірілген құрамдағы бөлек аймақтағы үлесті салмағын, елдің
мемлекетаралық үйлесімдер, яғни, экспорт пен импорт
Байлықтың жалпы экономикалық анықтамасы мен ұдайы өндірістің ерекше
Егер табиғи шаруашылық өктемдік еткен бастапқы кезеңде байлық
К.Маркс бір жағынан, негізгі және айналым капиталының арасындағы,
Ұлттық байлықтың мәні, оның құрамы мен шекарасы ұдайы
Ұлттық байлық – бұл қоғамда бар ұдайы өндіріс
Ұлттық байлықтың ұдайы өндіріс процесіндегі негізгі функциясы -
Қоғамдық байлық пен өнімнің арасында ұдайы өндіріс процесіндегі
Байлық пен өнімнің арасындағы айырмашылық олардың ұдайы өндіріс
Байлық пен өнімнің арасындағы айырмашылықтар оларды өндіріс нәтижелері
Осы жағдай байлықтың экономикалық шекарасын анықтау үшін ерекше
Өнім - бұл кезең ішінде өлшенетін материалдық игіліктердің
Ұлттық байлық ұдайы өндіріс үздіксіздігінің жинақталған заттық талаптарының
Егер байлықтың мәнін экономикалық санат ретінде қарастырсақ, онда
Ұлттық байлықтың нақты шекарасын анықтағанда, ол межеленген уақыт
Статистикалық есептің ерекшелігіне байланысты қысқа мерзім бойы пайдаланылатын
Ұдайы өндіріс процесінде ұлттық байлық функциясы тұрғысынан байлыққа
Табиғи ресурстар адам қызметінің процесіне қатысты жат нәрсе
Табиғи ресурстар қоғамдық еңбек процесіне тікелей енгізілгендіктен, олар
Қоғамның рухани құндылықтары, ғылымның, мәдениеттің, білім берудің, өнердің
Сөйтіп, ұдайы өндірістің үздіксіздігі байлық пен өнімнің ұдайы
1.2 Ұлттық байлықтың құрамы мен өлшеу тәсілдері
Ұлтгық байлықтың мәні мен шектерін анықтау ұлттық байлықтың
Ұлттық байлық осы елдің резиденттерінің сол немесе басқа
Ұлттық байлықтың құрамында өткен қайта бағалау ескеріліп, аяқталмаған
Негізгі қорлар елдің ұлттық байлығының аса маңызды бөлігін
Негізгі қордардың құрамында барлық меншік нысанындағы ұйымдардың, сондай-ақ
Негізгі қорлардың болуы мен олардың құрылымы толық есептік
Үй мүлкінің құны үздіксіз түгендеу әдісінің негізінде, яғни
Ұлттық байлық элементтерінің құрамындағы материалдық, өндірілмеген құндылықтардың (табиғи
Қазақстан Республикасының статистикасындағы ұлттық байлықтың көрсеткіштерін есептеудің әдіснамалық
қаржы емес өндірілген активтер;
өндірілмеген, оның ішінде материалдық активтер;
материалдық емес активтер;
қаржы активтері.
Сөйтіп, статистикалық тәсілдемеге сәйкес ұлттық байлықтың құрамында:
-негізгі капитал;
-материалдық айналым құралдарының запасы;
-құндылықтар;
-табиғи байлық - жер, жер қойнауының байлығы, су
Ұлттық шот жүйесі ауқымында ұлттық байлық баланс жалпы
Кесте 1
Ұлттық байлықтың құрамына ҰСС әдіснамасына сәйкес кіретін активтерді
Қаржы емес активтер
Қаржы активтері
Өндірілген активтер Өндірілмеген активтер Монетарлық алтын және АӨҚ
Негізгі қорлар Материалдық өндірілмеген активтер Қолма-қол валюта мен
Акцияларды қоспағанда бағалы қағаздар
Материалдық айналым құрал-жабдықтарының запасы Жер Кредиттер мен қарыздар
Акциялар мен капиталға басқадай қатысу
Құндылықтар Жер қойнауы Сақтандыру техникалық резервтер
Ұзақ уақыт пайдаланылатын тұтыну Өсірілмейтін биологиялық ресурстар Дебиторлар
Тікелей шетелдік инвестициялар. Несиелер
Экономикалық зерттеулерде байлықтың элементі ретіндегі табиғи ресурстарды бағалау
Кесте 2 Ұлттық байлықтың элементтерін экономика секторлары бойынша
бастапқы құны бойынша баланстық құны бойынша
барлығы: барлығы:
жыл басына жыл аяғына жыл басына
Ұлттық байлық, барлығы 20222 403,2 24517 833,8 15
Қаржылық емес активтер 18 038 316,2 22036 362,8
Өндірілген активтер 17 930 472,6 21 892429,6 12
Негізгі капитал 14 534 536,1 17 860220,5 9
Материалдық негізгі капитал 14 340 739,2 17 630061,1
тауар өндіруші салалар 7 774 712,5 9
қызмет көрсетуші салалар 6 566 026,7 7
Материалдық емес негізгі капитал 193 796,9 230 159,4
Материалдық айналым құралдарының қорлары 3 395 936,5
Өндірілмеген активтер 107 843,6 143 933,2 107 843,6
Материалдық емес өндірілмеген активтер 107 843,6 143
Таза қаржылық активтер 2 184 087,0
Анықтама:
Ұзақ қолданылатын тұтыну тауарлары 1 455 409,9 1
Мысал 1
Сурет 1. 2007 - 2008 жж. ұлттық байлық
Кесте 4
2011 жылғы ұлттық байлық элементтері экономика секторлары бойынша
Экономика бойынша барлығы соның ішінде секторлар бойынша:
Қаржылық емес кәсіпорындар Қаржы мекемелері Мемлекеттік басқару Үй
тарына қызмет көрсетуші коммерциялық емес ұйымдар Үй шаруашылықтары
Барлығы,
баланстық құны
жыл басына 15 133 679,2 13 851 093,9
жыл аяғына 17 992 232,7 15 248 510,8
Қаржылық емес активтер
жыл басына 12 949 592,2 10 935 282,9
жыл аяғына 15 510 761,7 13 113 626,7
Өндірілген активтер
жыл басына 12 841 748,6 10 832 053,0
жыл аяғына 15 366 828,5 12 976 420,1
Негізгі капитал
жыл басына 9 445 812,1 7 454 463,8
жыл аяғына 11 334 619,4 8 964 474,5
Материалдық негізгі капитал
жыл басына 9 252 015,2 7 288 648,7
жыл аяғына 11 104 460,0 8 770 766,9
Материалдық емес негізгі капитал
жыл басына 193 796,9 165 815,1 21 015,3
жыл аяғына 230 159,4 193 707,6 26 102,1
Материалдық айналым құралдарының
жыл басына 3 395 936,5 3 377 589,2
2 305,3
жыл аяғына 4 032 209,1 4 011 945,6
2 326,3
Материалдық емес өндірілмеген активтер
жыл басына 107 843,6 103 229,9 3 166,8
жыл аяғына 143 933,2 137 206,6 4 570,0
Таза қаржылық
активтер
жыл басына 2 184 087,0 2 915 811,0
жыл аяғына 2 481 471,0 2 134 884,1
Анықтама:
Ұзақ қолданылатын тұтыну тауарлары
жыл басына 1 017 723,0
1 017 723,0
жыл аяғына 1 210 944,0
1 210 944,0
Нарықтық қатынастарға көшудің, КСРО-ның байлығын бөлудің нәтижесінде Қазақстан
Экономиканың, қоғам мен мемлекеттің дағдарыстық даму жағдайында ұлттық
Ең бірінші қиындық экономиканың дағдарыстық даму, инвестициялардың қатты
Екінші қиындық отандық статистиканың ұлттық шот жүргізу жүйесіне
Мемлекеттік статистика комитетінің деректері мен сараптама бағасы бойынша
Ұлттық байлық ұдайы өндіріс процестерінің үлкен ауқымын қамтып,
Қазақстан Республикасының Ұлттық байлықтың ерекшеліктері
Ұлттық байлық жинақталған әрі нәтижелі көрсеткіштер санатына жатады
Ұлттық байлық — бұл материалдық және рухани игіліктердің
а) негізгі өндірістік және өндірістік емес қорлар;
ә) айналмалы өндірістік қорлар;
б) материалдық резервтер мен сақтандыру қоры;
в) айналым қоры;
г) тұрғындар мүлкі.
Ұлттық байлық құрамына негізгі жер, ормандар, сондай —
Ұлттық байлықты өзінің құрамы бойынша екі топқа бөлуге
Табиғи ресурстар елдегі табиғат берген табиғи байлықтарды қамтиды.
Табиғи ресустардың қоғам өміріндегі рөлі. Адамзаттың әлеуметтік- экономикалық
Өз кезегінде қоғамдық өндіріске тартылып, онда сан мәрте
«Табиғи ресустар» деген терминмен қатар «табиғи жағдайлар» деген
Табиғи жағдайлар планетамыздағы табиғи ортаның бүкіл сан алуан
Ресустардың орналасуы және әр түрлі елдердің олармен қамтамасыз
Табиғи ресустардың планета бойынша орналасуы біркелкі емес. Мұның
Дүние жүзінде табиғи ресурстардың бізге белгілі түрлерінің бәріне
Дүние жүзінде белгілі бір табиғи ресурссыз ел жоқ.
Мысалы, экономикада үздік жетістіктерге жеткен Жапонияның ассортимент жағынан
Табиғи байлықтардың планета бойынша әркелкі орналасуы, бір жағынан,
Табиғатты пайдалану процесінде табиғи ресурстарды ғылыми негізде шаруашылық
Сонымен, адамзат қоғамы дамуының барлық кезеңдерінде табиғи ресурстар
Мүліктің ұғымы. Римдік құқықтың классикалық уақытты мүліктің ұғымы
Мүлік түрлері:
Жылжымалы және жылжымайтын мүлік. Римдік құқықта мүлікті жылжымалы
Үйге және жерге бөлек менисон еместей көрінді. Resmodilies
Бөлінетін және бөлінбейтін мүліктер. Бөлінетін мүлік деп бөлінуден
Бөліктік болып жер учаскелері саналды: онда құрылған құрылыстар
Қолданылатын және қолданылмайтын мүліктер. Қолданылатын мүліктерге олардың тікелей
Жай және күрделі мүліктер. Тұрақты философияға қарай отырып,
Айналмалы және айналымға келмейтін мүліктер. Римдік заңгерлер мүліктерді
Айналымға кірмейтін мүліктің басқа тобын көпшілік мүліктер құрады.
Өнім. Өнім табиғи болып оның ең алдымен мүліктерінің
Өнім байланысты талаптардан иесін шектей отырып, римдік құқық
Мүлік. Бірте бірті римдіктер барлық мүліктік комплектің біріккен
Мүліктің құқықтық түрлері. Мүлікке құқық бәрінен бұрын иелену
2.1 Қазақтан Республикасының Ұлттық байлықтың элементтері
Қазақстанның жылжымайтын мүлкі. 2012 жылдың І жартысында Қазақстандағы
Ең көп құрылысқа қаржы салған өңірлер қатарында Алматы
Сарапшылар, қазір адамдар эконом класстағы үйлерді сатып алуға
Қазақстан экономикасының ретке келіп, дағдарыстан кейінгі өсімнің артуы
Сарапшылар биыл нарық өсіміне әсер ететін айтарлықтай фактор
Қазақсатанның табиғи ресурсы. Қазақстан өзінің ауқымы бойынша ұлттық
Шабындықтар мен жайылым (162млн. га) көлемі бойынша Қазақстан
Бұрынғы одақтағы мұнай қорының 9%-ы Қазақстан үлесіне тиесілі
Қазақстан әлемде хром рудасы қоры бойынша екінші орынды
Вольфрам қоры бойынша әлемде Қазақстан бірінші орынды, фосфор
1990жылы бұрынғы Одақтағы 98,2% хромит, 81,7% барит, 64,7%
2.2 Қазақстан Республикасындағы Ұлттық байлықтын көрсеткіш
талдауы
Қазақстан Орталық Азияда, Еуразия материгінің түбінде орналасқан.
Аумағы - 2724900 шаршы км. Аумағы бойынша Қазақстан
Қазақстан Қытаймен – 1782 км, Қырғызстанмен – 1241
Кесте 5
Негізгі демографиялық көрсеткіштер
1991
Халық саны, барлығы, жыл соңына, мың адам
оның ішінде:
қала 9 404,0 8 413,4
ауыл 7 047,7 6 452,2
Халықтың жалпы санынан жасы:
еңбекке қабілетті жастан төмен 5 465,2
еңбекке қабілетті жастан 9 063,8 8
еңбекке қабілетті жастан жоғары 1 922,7
Туғандағы өмірдің күтілетін ұзақтығы, жас:
барлық халық 67,6 65,5 69,0
ерлер 62,6 60,1 64,2
әйелдер 72,4 71,2 73,8
1000 адамға:
туғандар 21,5 14,9 22,5
өлгендер 8,2 10,1 8,7
Оның ішінде 1 жасқа дейінгі балалар (1000 туғанға)
Табиғи өсім 13,3 4,8 13,8
Некелер 10,1 6,1 9,7
Ажырасулар 3,0 1,8 2,7
Көші-қон қарқындылығы -3,5 -7,3
Құрылыс
Кесте 6
Құрылыс ұйымдары қызметінің негізгі көрсеткіштері млн. теңге
1999
2000
2011
Құрылыс жұмыстарының көлемі 71 250 150
одан:
құрылыс-монтаж жұмыстары 49 493 84 282
күрделі жөндеу 12 011 34 075
ағымдағы жөндеу 4 307 8 085
Құрылыс ұйымдарының саны 2 610 2
Кесте 7
Құрылыс жұмыстарының көлемі млн. теңге
1999
2000
2011
Құрылыс жұмыстарының көлемі 71 250 150
оның ішінде меншік нысандары бойынша:
мемлекеттік 3 535 3 840
жеке 55 442 110 953
шетелдік 12 273 35 884
Мысал 2
Сурет 2 Орындалған құрылыс жұмыстарының көлемі
Кесте 8
Тұрғын үйлерді пайдалануға беру жалпы көлемнің мың шаршы
1999 2000 2011
Тұрғын үйлердің іске қосылғаны 1 105
оның ішінде:
қалалы жерде 838 964 4
ауылды жерде 265 254 1
қаражаттар есебінен:
мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдар 108 132
қалалы жерде - 131 711
ауылды жерде - 1 121
мемлекеттік емес кәсіпорындар мен ұйымдар 997
қалалы жерде - 833 3
ауылды жерде - 253 1
іске қосылған тұрғын үйлердің жалпы көлемінен:
жеке салушылармен 843 910 3
оның ішінде:
қалалы жерде 590 658 1
ауылды жерде 253 252 1
Халықтың 1000 адамына шаққандағы салынған тұрғын үйлер, шаршы
Қосымша А
Қызмет түрлері бойынша жалпы ішкі өнім
1991
млн. теңге құры- лымы, % млн.
Жалпы ішкі өнім 85 863,1 100,0
Өнеркәсіп 23 323,2 27,2 238
Құрылыс 7 922,6 9,2 65
Көлік 5 867,9 6,8 94
Байланыс 550,8 0,6 13 203,4
Сауда және айналыс саласы 6 970,2
Тұрғын үй шаруашылығы 1 760,5 2,0
Коммуналдық шаруашылық 2 635,7 3,1
Денсаулық сақтау, дене шынықтыру, әлеуметтік қатамасыз ету
Білім беру 4 241,4 4,9
Мәдениет және өнер 597,7 0,7
Ғылым және ғылыми қызмет көрсету 340,8
Қаржы, кредит, сақтандыру 2 341,8 2,7
Мемлекеттік басқару 1 109,0 1,3
Өзге де салалар 651,7 0,8
Қаржылық делдалдықтың жанама-өлшемді қызметтері -2 054,2
Жалпы қосылған құн 86 434,1 100,6
Өнімдерге салықтар және импорт 5 983,0
Өнімдерге субсидиялар және импорт (-) 6 554,0
Қосымша А
Жалғасы
2000
млн.
теңге құры- лымы, % млн. теңге
Жалпы ішкі өнім 2 599 901,6
Балық аулау, балық өсіру 3 999,7
Кен өндіру өнеркәсібі 339 075,2 13,0
Өңдеу өнеркәсібі 428 932,7 16,5
Электр энергиясын, газ бен суды өндіру және бөлу
Құрылыс 134 575,3 5,2 594
Қонақ үйлер мен мейрамханалар 14 782,9
Көлік пен байланыс 298 514,5 11,5
Қаржы қызметі 80 679,3 3,1
Жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар,жалдау және тұтынушыларға қызмет көрсету
Мемлекеттік басқару 60 739,6 2,3
Білім беру 96 184,0 3,7
Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызмет көрсету 52
Үй шаруашылығын жүргізу бойынша қызметтер 906,2
Қосымша А
Жалғасы
2010
млн. теңге құрылымы, % млн. теңге
Жалпы ішкі өнім 21 815 517,0
Кен өндіру өнеркәсібі және карьерлер қазу 4
Өңдеу өнеркәсібі 2 469 804,1 11,3
Электрмен қамтамасыз ету, газ, бу беру және ауа
Сумен қамтамасыз ету; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау және
Құрылыс 1 680 502,5 7,7
Көлік және қоймалау 1 750 835,6
Тұру және тамақтану бойынша қызметтер 188 935,4
Ақпарат және байланыс 675 234,2 3,1
Қаржы және сақтандыру қызметі 792 399,5
Жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар 1 884 428,6
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет 841 846,1
Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамтамасыз ету
Білім беру 704 180,6 3,2
Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер 377 936,9
Өзге де қызмет түрлерін ұсыну 200 807,6
Салалар бойынша барлығы 21 115 891,0
Жалпы қосылған құн 20 649 031,6
Өнімдерге салықтар және импорт 1 226 970,2
3.1 Қазақсатан Республикасындағы Ұлттық байлық қорларын даму болашағы
Елдің тұрақты дамуы дегеніміз қазіргі ұрпақтың қажеттіліктерін қанағаттандыратын
Қазақстан Республикасы үшін тұрақты дамуға көшу аса қажеттілік
Тұрақты даму Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясының
Қазақстан Республикасының 2007-2024 жылдарға арналған тұрақты дамуға
көшуінің осы тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) ел
Тұрақты дамуға көшу өлшемдеріне талдау және болжам жасау
негізінде елдің ресурстарды өндірумен салыстырғанда оларды тепе-тең тұтынбау
Сонымен, 2005 жылы 29,4 ГВ т мөлшерінде өндірілген
(3-сурет). Бұл орташа әлемдік деңгейден артық, ол 24
Қазіргі әлемде өмір сүру сапасы негізгі құрамдас бөліктермен:
ұзақтығымен, әл-ауқатының деңгейімен және қоршаған ортаның жай-күйімен
айқындалады.
Қоғам, табиғат және адам халықаралық университетінің (Дубна, Ресей)
1-ші сурет. Қазақстан Республикасының ресурстарын пайдалану тиімділігі (Рпт)
Қазақстанда халықтың денсаулық жағдайы мен адамдардың өмір сүруінің
Мемлекеттің әлеуметтік және институционалдық мүмкіндіктері мен халықаралық белсенділігін,
Зеландия, Швеция және Финляндияда бұл көрсеткіш 87-88 балға
Дүниежүзілік банктің деректері бойынша, табиғи капиталдың тозуы мен
Алдағы салауатты өмірдің орташа ұзақтығы мен экологиялық тұрақтылық
Сонымен, 2024 жылға дейін Қазақстан Республикасы өмір сүру
Жүргізілген есептеулер әлемдегі бәсекеге қабілетті елдердің қатарынан тұрақты
- РПТ – кемінде 43 %,
- ресурстарды пайдалану жиынтығы – кемінде 246,86 ГВ
- өндірілген жылдық жиынтық өнім – кемінде 113,1
4-ші сурет. Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі дамуының
4-ші сурет. Алдағы салауатты өмірдің (жыл) орташа ұзақтығы
Қазақстан Республикасы халқының саны тұрақты дамудың маңызды өлшемі
Халық санының неғұрлым оңтайлы мақсатты деңгейі 2024 жылға
Экономикалық өсім процесінде экологиялық талаптарды арттыру, қоршаған
ортаға антропогендік қысымды азайту қажет. Ол үшін 2024
Сол арқылы өмір сүру сапасының көрсеткіштерін ең жоғары
Негізгі қағидаттары мен басымдықтары Қазақстан Республикасында тұрақты дамуға
- бүкіл қоғамды тұрақты дамуға қол жеткізу процесіне
- тұрақты даму үшін саяси негіз жасау;
- ведомствоаралық ықпалдасу, мемлекетті басқаруға деген жүйелі көзқарас,
- ел экономикасына жоғары технологияларды белсенді енгізу нәтижесіндегі
- ғылым мен білім берудің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз
- салауатты қоғам үлгісін енгізу негізінде халықтың денсаулық
- қоғамның аса маңызды ноосфералық қызметі ретінде қоршаған
- трансөңірлік экожүйелік көзқарас негізіндегі аумақтық даму.
Т ұрақты дамуға көшудің басымдықтары мыналар:
- өндіріс пен тұтынудың тұрақты үлгілерін енгізу;
- жаңа және экологиялық қауіпсіз технологияларды пайдалану;
- тұрақты көлік жүйелерін дамыту;
- энергетикалық тиімділік және энергия жинақтау;
- тұрақты дамудың өңірлік проблемалары;
- халықтың әлеуметтік қауіпсіздігінің деңгейін арттыру;
- экологиялық және гендерлік аспектілерді ескере отырып, кедейшілікке
- тұрақты даму үшін ғылым мен білім беруді
- тарихи және мәдени мұраны сақтау;
- халықтың денсаулығына төнетін экологиялық қауіп-қатердің алдын алу
- шөлейттенуге қарсы күрес;
- биологиялық әралуандықты сақтау;
- эмиссияларды, оның ішінде қызған газдар мен озон
- сапалы ауыз суға қолжетімділік;
- трансшекаралық экологиялық проблемаларды шешу;
- радиациялық және биохимиялық қауіпсіздік;
- қалдықтарды кәдеге асыру.
Ресурстарды пайдалану тиімділігін арттыру. Қазақстанның тұрақты дамуын
қамтамасыз ету:
- шикізат секторының үлесін біртіндеп азайта отырып, экономиканы
- ғылымды және инновацияларды ынталандыру негізінде шетелдік өзіне
- қазіргі заманғы ауыл шаруашылығы технологияларын енгізу;
- біріккен экономикалық және экологиялық ұлттық есептерді жүргізу
- жер, су, орман, минералдар және өзге де
- энергетикалық шығындарды еңсеру саласындағы арнайы мемлекеттік бағдарламаларды,
арттыру;
- ел экономикасын технологиялық қайта жарақтандыру, осы заманғы
- ұлттық экономика құрылымындағы табиғи ресурстарды пайдаланатын кәсіпорындар
- табиғи ресурстарды заңсыз пайдаланудың қандай да түрін
Тұрақты технологияларды енгізу. Республиканың тұрақты дамуын қамтамасыз ету
Мұндай технологиялар қоршаған орта үшін рентабельді және қауіпсіз
Қазақстан индустриясын дамытудың перспективалық міндеті стратегиялық
бағыттарда – кешенділікте, қалдықты аз шығаруда, ресурстық және
тиімділікте, сондай-ақ экологияны бұзу себептерін жоюға басым мән
Қорытынды
Ұлттық байлық – бұл қоғамда бар ұдайы өндіріс
Ұлттық байлықтың ұдайы өндіріс процесіндегі негізгі функциясы -
Ұлттық байлық – елдің экономикалық қуаттылығын көрсететін
Ұлттық байлық барлық тұтыну құнының ақшалай көрінісінің жиынтығы.
Ұлттық байлықтын шығар көзі – еңбек пен табиғат.
Ұлттық байлық үш бөліктен құралады: 1) Заттық
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Сидорович А.В, Әбішев Ә.Ә. Ұлттық экономика. Оқу құралы.
Райымқұлұлы С. Экономикалық теория негіздері. Шымкент, 2005 ж.
Темірбекова А.Б. Экономикалық теория негіздері. Оқу құралы. Алматы
Әбділманова Ш.Р, Святов С.А, (ҚазЭУ). Оқу құралы. Алматы,
Экономикалық теория. Оқу құралы. М ауленова С.С, Бекмолдин
Арыстанбеков К. Қ Қазақстанның табиғи байлықтары. Егемен
Ілиясов К.К, Құлпыбаев С. Оқу құралы. Алматы 2003
Қазақстан Республикасы қоршаған ортаны қорғау министрлігі www.nature.kz
Бүгінгі Қазақстан Статистикалық жинақ. Астана 2012 ж. www.stat.kz
Ихданов Ж.О, Орманбеков Ә.О. Экономиканы мемлекеттік реттеудің
Қазақстан Республикасының 2007-2024 жылдарға арналған тұрақты дамуға көшу
Әубәкіров Я.Ә. Экономикалық теория негіздері. Оқулық. Алматы 1998
Орта Азия тұрақты даму сарапшылар жүйесі қоғамдық бірлестіктігі.
Біріккен Ұлттар ұйымының қоршаған орта жөніндегі бағдарламасы. www.unep.org
Қазақстан Республикасының статистикалық мәліметтер жинағы.www.stat.gov.kz
