Мемлекет пен құқықтың арақатынасы курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................4
МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІІК..................9
1.1 Мемлекеттің шығу тегі, белгілері..........9
1.2 Құқықтың пайда болуы және қайнар көздері .......................15
1.3 Мемлекет пен құқықтың арақатынасы..................16
ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕМЛЕКЕТ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ҚАҒИДАЛАРЫ.............21
Қазақстанда құқықтық мемлекет қоғамының қалыптасуы...21
2.2 Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылу.................25
ҚОРЫТЫНДЫ...........................27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............28
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 27 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
КІРІСПЕ................................................................................................................4
МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІІК..................9
1.1 Мемлекеттің шығу тегі, белгілері................................................................9
1.2 Құқықтың пайда болуы және қайнар көздері .........................................15
1.3 Мемлекет пен құқықтың арақатынасы......................................................16
ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕМЛЕКЕТ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ҚАҒИДАЛАРЫ.............21
Қазақстанда құқықтық мемлекет қоғамының қалыптасуы.....................21
2.2 Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылу.....................................................25
ҚОРЫТЫНДЫ...................................................................................................27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.................................................28
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Құқық әлеуметтік институт ретінде мемлекетпен бірдей пайда
Құқықтың нысанына, құқықтық нормалардың көріністерін бекіту жолдары жатады. «Құқықтың
Құқықтық негізгі нысандарына мыналар жатады: құқықтық әдет-ғұрып, заңды прецедент,
Мемлекет функцияларын жүзеге асырудың нысандары – бұл мемлекеттің функцияларын
Құқықтық нысандарға мыналар жатады:
а) құқықшығармашылық – бұл нормативтік актілерді дайындау мен шығаруға
ə) құқыққолданушы – бұл құқық қолдану актілерін шығару арқылы
б) құқыққорғаушы – бұл адам мен азаматтың құқықтары мен
Ұйымдастырушылық нысандарға мыналар жатады:
а) ұйымдастырушылық-реттеуші – бұл белгілі бір құрылымдар-дың құжаттар жобаларын
ə) ұйымдастырушылық-шаруашылық – бұл бухгалтерлік есеппен, статистикамен, қамтамасыз етумен
б) ұйымдастырушылық-идеологиялық – бұл жаңадан қабылданған нормативтік актілерді түсіндірумен,
Тақырыптың мақсаты- мемлекет пен құқық арақатынасының түсінігі мен қағидаларын
Курстық жұмыстың міндеті:
Құқық пен мемлекет арақатынасын көрсету;
Мемлекет пен құқықтың тарихын зерттеу;
Мемлекет пен құқықтың қағидаларын қарастыру;
Құқық пен мемлекеттің түрлерін анықтау;
Мемлекет пен құқықтың ерекшеліктеріне тоқталу.
Зерттеу нысаны: Мемлекет пен құқық арақатынасының түсінігі, қағидалары, мазмұны.
Курстық жұмыстың құрылымы: Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және
Курстық жұмыстың теориялық және әдіснамалық негізі: қарастырылып отырған тақырыпқа
1 Мемлекет және құқық туралы жалпы түсінік
1.1 Мемлекеттің шығу тегі, белгілері
Мемлекет – бұл арнайы басқару жəне мəжбүрлеу аппараты бар,
Мемлекетті рулық құрылымдағы əлеуметтік биліктен ажырататын төмендегідей белгілері болады:
1. Бұқаралық биліктің болуы. Міндетті түрде мемлекеттің басқару жəне
2. Аумақтық бөлініс. Мемлекет өз аумағында өмір сүруші барлық
3. Салықтар жүйесі. Олар мемлекеттік аппараттың өмір сүруін
4. Егемендік. Бұл мемлекетке тəн өз аумағындағы үстемдік пен
5. Құқықтың болуы. Мемлекет құқықсыз өмір сүре алмайды, себебі,
Мемлекеттің пайда болу себептері. Мемлекеттің пайда болуы туралы мəселе
1. Діни теория – мемлекеттің, мемлекеттік биліктің пайда болуының
2. Патриархалды теория – мемлекеттің пайда болуын отбасымен байланыстырады,
3. Шартты теория – ХVІІ-ХVІІІ ғасырларда кеңінен таралған. Оны
4. Күштеу теориясы – мемлекеттің пайда болу негізі ретінде
5. Психологиялық теория – мемлекеттің пайда болуын адам психикасының
6. Органикалық теория. Бұл теорияның өкілдері Г.Спенсер, Вормс, Х.Прейс
7. Ирригациялық теорияға сəйкес мемлекеттердің алғашқы қанаушы нысандарының пайда
8. Материалистік теория – мемлекеттің пайда болуын əлеуметтік-экономикалық факторлармен,
Бұл теорияның өкілдері – К.Маркс, Ф.Энгельс, В.И.Ленин –мемлекет бір
Мемлекеттің пайда болу нысандары болады. Мемлекеттің қалыптасуы – əртүрлі
Шығыста «өндірістің азиялық тəсілі» (Египет, Вавилон, Үн-дістан, Қытай жəне
Афины мен Римде мемлекеттің пайда болу бағыты басқаша жолмен
Ежелгі герман мемлекетінің пайда болуы көптеген жерлерді алып жатқан
Барлық нысандағы мемлекеттердің пайда болуына негіз болып 10-12 мың
Сонымен, мемлекет объективтік түрде, сырттан емес, ішкі факторлардың негізінде
Мемлекеттік билік əлеуметтік биліктің ерекше түрі ретінде. Мемлекеттік билікке
Мемлекеттік билік əлеуметтік биліктің ерекше бір түрі ретінде көрініс
1. Бұқаралық билік. Ол бүкіл қоғамның, халықтың атынан қызмет
2. Аппараттық билік. Ол аппаратқа, мемлекеттік органдар жүйесіне сүйенеді
3. Заң қолдайтын билік. Сол себепті, ол аппарат пен
4. Егеменді билік–ол кез-келген биліктен дербес жəне тəуелсіз.
5. Заңдастырылған билік. Яғни, ол заңды негізді жəне қоғамдық
Мемлекетте еңбек бөлінісі болған жағдайда ғана, яғни, ерекше қызмет
Мемлекеттің мəні – бұл оның мазмұнын, мақсаттарын, қызмет етуін
Кең мағынада мемлекеттің əлеуметтік мəнін биліктік-саяси ұйымдасқан қоғам, құқықтық
Тар мағынада мемлекеттің əлеуметтік табиғатын қоғамнан бөлектенген, жекелеген класстар
Жоғарыда аталғандардың негізінде, мемлекеттің мəнін қарастыруда екі аспектіні ескерудің
1) формальды – кез-келген мемлекеттің саяси биліктің ұйымы екендігі;
2) мазмұнды – осы ұйымның кімнің мүдделеріне қызмет ететіндігі.
Мемлекеттің мəнін анықтауда келесі бағыттарды атап өтуге болады:
- класстық, бұған сəйкес мемлекетті экономикалық үстемдік құрушы топтың
- жалпы əлеуметтік, бұған сəйкес мемлекетті əртүрлі класстар мен
Сонымен, мемлекеттің мəні саяси билік аппаратының көмегімен қоғамның тұтастығын
Мемлекет функцияларының түсінігіне келетін болсақ, мемлекет функциялары – бұл
Мемлекет функцияларын түрлерге бөлуді əртүрлі негіздер бойынша жүзеге асыруға
а) əрекет ету ұзақтығына қарай функциялар тұрақты жəне уақытша
ə) маңыздылығына қарай – негізгі жəне қосымша функциялар;
б) қоғамдық өмірдің қай саласында жүзеге асырылуына байланысты –
Мемлекеттің ішкі функциялары – оның алдында тұрған ішкі міндеттерді
Мемлекеттің сыртқы функциялары – оның алдында тұрған сыртқы міндеттерді
Мемлекет функцияларын жүзеге асырудың нысандары – бұл мемлекеттің функцияларын
Құқықтық нысандарға мыналар жатады:
а) құқықшығармашылық – бұл нормативтік актілерді дайындау мен шығаруға
ə) құқыққолданушы – бұл құқық қолдану актілерін шығару арқылы
б) құқыққорғаушы – бұл адам мен азаматтың құқықтары мен
Ұйымдастырушылық нысандарға мыналар жатады:
а) ұйымдастырушылық-реттеуші – бұл белгілі бір құрылымдар-дың құжаттар жобаларын
ə) ұйымдастырушылық-шаруашылық – бұл бухгалтерлік есеппен, статистикамен, қамтамасыз етумен
б) ұйымдастырушылық-идеологиялық – бұл жаңадан қабылданған нормативтік актілерді түсіндірумен,
1.2 Құқықтың пайда болуы және қайнар көздері
Мемлекетке дейінгі кезеңдегі нормаларға жалпы сипаттама. Мемлекетке дейінгі əлеуметтік
Мемлекетке дейінгі кезеңде болған нормалардың белгілері:
1) алғашқы қауымдық қоғамдағы қарым-қатынастар ең алдымен əдет-ғұрып нормаларымен,
2) жазбаша нысандағы көрінісі болмастан, адамдардың жүріс-тұрысы мен санасында
3) əдеттің, сонымен қатар, сендіру жəне мəжбүрлеу (рудан қуу)
4) оларда негізгі реттеу тəсілі болып тыйым (табулар жүйесі,
5) олар ру мен тайпаның барлық мүшелерінің мүдделерін білдірген.
Құқықтың пайда болуының ерекшеліктерін айтар болсақ, құқық əлеуметтік институт
Құқық тарихи тұрғыда таптық құбылыс ретінде пайда болып, ең
Құқықтық нормалар негізгі үш жолмен қалыптасты:
1) мононормалардың (алғашқы қауымдық əдет-ғұрыптардың) əдет құқығының нормаларына айналуы
2) құқық нормаларынан құралған арнайы құжаттарды – нормативтік актілерді
3) сот жəне əкімшілік органдарымен қабылданатын нақты шешімдерден құралған
Құқықтың түсінігі жəне белгілеріне тоқталсақ, құқық – бұл қоғамдық
Құқықтың белгілері:
1) еріктілік сипаты;
2) жалпыға міндеттілігі;
3) нормативтілігі;
4) мемлекетпен байланысы;
5) формальды анықталғандығы;
6) жүйелілігі.
Құқықтың мақсаттары болады. Құқықтың қоғамдық жоғарғы мақсаты қоғамдағы бостандықты
Құқықтың құндылығы – бұл құқықтың азаматтардың жəне жалпы қоғамның
1) құқық адамдардың əрекеттеріне ұйымдастырушылықты, тұрақтылықты, үйлесімділікті дарыта отырып,
2) құқық тұлғалардың ерекше мүдделерін үйлестіру арқылы олардың жүріс-тұрысы
3) құқық тұлғаның қоғамдағы бостандығын көрсетуші жəне анықтаушы болып
4) құқық əділеттілік идеясын көрсету қабілетіне ие, яғни, құқық
5) құқық қоғамдық дамудың тарихи кезектілігіне сəйкес қоғам-ның жаңаруының
6) құқықтық тəсілдер халықаралық жəне ұлтаралық сипаттағы мəселелерді шешудің
Құқықтың мəні өркениеттілік жағдайында қоғамдық қатынастарды реттеуден,нормативтік негізде қоғамның
Құқықтың мəнін қарастыруда екі аспектіні ескерудің маңызы зор:
1) формальдық – кез-келген құқықтың ең алдымен реттеуші екендігі;
2) мазмұндық – осы реттеушінің кімнің мүдделеріне қызмет ететіндігі.
Құқықтың мəнін түсінуде келесі тəсілдерді бөліп атауға болады:
- таптық, бұның шегінде құқық экономикалық үстемдік құрушы таптың
- жалпыəлеуметтік, бұның шегінде құқық қоғамдағы əртүрлі таптардың, əлеуметтік
Құқықтың объективтік жəне субъективтік мағынадағы түсінігі. Табиғи құқық. Позитивтік
Субъективтік құқық – бұл тұлғаның жеке мүдделерін қанағаттандыруға бағытталған,
Заңды мағынадағы құқықпен (объективтік жəне субъективтік құқықтар) қатар табиғи
Табиғи құқыққа қарағанда заңды мағынадағы құқық (объективтік жəне субъективтік
Позитивтік құқықтың негізгі сипаттары:
а) оны адамдар немесе қоғамдық құрылымдар–заңшығарушылар, соттар, құқық субъектілер
ə) ол заңдар немесе басқа да қайнар көздер түрінде,
Құқықтың пайда болу кезінен бері жəне оның дамуы барысында
Бұқаралық құқық – бұл мемлекеттік істер саласы, яғни, билік
Жеке құқық – бұл жеке істер саласы, яғни, дербестік,
Құқықтың түсінігіне кірген аса маңызды белгілерінің бірі болып оның
1) мемлекет құқықты ресми түрде орнықтырып, оның орын-далуын мемлекеттік
2) құқық мемлекеттік еріктің нормативтік көрінісі бола тұра, қоғамдық
3) құқық жалпыға міндетті сипатқа ие, бұл оның ерекше
4) басқа əлеуметтік нормаларға қарағанда құқықтың реттеушілік рөлінің ерекшелігі
Құқықтың қайнар көздері- бұл құқық нормаларының бекітілу және көрініс
Құқықтың қайнар көздеріне ресми сипат екі жолмен беріледі:
1. Құқықшығармашылық жол арқылы; бұл жағдайда нормативтік құжаттрды құзіретті
2. Санкциялау жолы арқылы; бұл жағдайда мемлекеттік органдар белгілі
Құқықтың қайнар көздерінің түрлері:
1. Нормативтік заң актілер- бұл құзіретті мемлекеттік орган қабылдайтын,
2. Санкцияланған әдет-нормалары- бұл адамдардың санасынан орын алған және
А) нормативтік актілерде әдет нормаларына сілтеме жасау арқылы;
Б) оларды сот шешімдеріде және басқа да мемлекет
3. Заңды прецедент- бұл ұқсас істерді шешуде басшлыққа алгатын
4. Нормативтік шарт- бұл екі немесе одан да көп
5. Құқықтың жалпы қағидалары- бұл құқықтық жүйенің негізгі бастамалары.
6. Діни мәтіндер- бұлар,әсіресе мұсылмандық құқыққа тән. Ең алдымен,
Құқықтың қағидаларының түсінігі жəне түрлері. Құқықтың қағидалары – бұл
Жалпы құқықтық қағидалар барлық құқық салаларында күшке ие болып
- əділеттілік;
- азаматтардың заң мен сот алдындағы заңды теңдігі;
- ізгілік (гуманизм);
- демократиялық;
- құқықтар мен міндеттердің біртұтастығы;
- сендіру мен мəжбүрлеуді үйлестіру.
Салааралық қағидалар бірнеше құқық саласының ерекше мəнді белгілерін сипаттайды.
Салалық қағидалар тек бір саланың шеңберінде ғана əрекет етеді.
Құқық қағидалары қоғамдық қатынастарды реттеуге қатысады, себебі, олар құқықтық
Құқықтың функцияларының түсінігі жəне түрлеріне тоқталатын болсақ, құқықтың функциялары
Құқықтың функцияларын түрлерге бөлудің негізінде жатқан екі жақты шартты
1) сыртқы жақ, бұған сəйкес құқықтың əлеуметтік функциялары анықталады,
2) ішкі жақ, бұл құқықтың табиғатынан туындайды, олар –
Реттеуші функция – бұл позитивтік жүріс-тұрыс ережелерін орынқтырудан, қоғамның,
Бұл функцияның шеңберінде оның екі түрін бөліп қарастырады: реттеуші
Реттеуші статистикалық функция құқықтың қоғамдық қатынастарға оларды белгілі бір
Реттеуші динамикалық функция құқықтың қоғамдық қатынастарға құқық субъектілерінің белсенді
Қорғаушы функция – бұл ерекше маңызды экономикалық, саяси, ұлттық
1.3 Мемлекет пен құқықтың арақатынасы
Мемлекет пен құқық ажырамас ұғым. Өйткені бірі-бірінсіз қолданыста бола
Біріншісі – этатистік; бұл бағыт мемлекеттің құқыққа қарағанда артықшылығын
Алайда, аталған мəселеге қатысты үшінші бағыт та бар, бұл
Мемлекеттің құқықты қамтамасыз етудегі рөлі мыналардан көрінеді:
1) құқықшығармашылық қызметті жүзеге асырудан. Тура мағынада бұл мемлекеттің
2) тіккелей мемлекеттік емес сипаттағы нормаларды мемлекеттің санкциялауынан. Мысалы,
3) іс жүзінде қалыптасып қойған қатынастарды жүріс-тұрысты заңды міндетті
4) құқықты жүзеге асыруды қамтамасыз етуден. Құқықты пайдаланудың мемлекетсіз
5) мемлекет құқықты жəне құқықтық қатынастарды қорғауды қамтамасыз етеді;
6) мемлекет құқықтың əлеуметтік кеңістікке таралуына жəрдемдеседі, яғни, қоғамдық
Құқықтың мемлекетке əсері мыналардан көрініс табады:
1) құқық мемлекеттің халықпен, жекелеген тұлғамен өзара қарым-қатынастарына əсер
2) құқық мемлекеттің қызметін заңдастырады, мемлекеттің қорғау жəне мəжбүрлеу
етеді;
3) құқық арқылы мемлекеттің қызметінің шектері, азаматтардың жеке өміріне
4) құқық ұлттардың ерекше мүдделерін қамтамасыз етеді, осы арқылы
2 Құқықтық мемлекет түсінігі және қағидалары
2.1 Қазақстанда құқықтық мемлекет қоғамының қалыптасуы
Құқықтық мемлекет – бұл адам мен азаматтың құқықтар мен
Құқықтық мемлекеттің мəнін қарастыруда оның негізгі екі жағын (екі
1) мазмұнды жағы – адам мен азаматтың құқықтары мен
2) формальды-заңды жағы – мемлекеттік билікті құқықпен байланыстырудан, мемлекеттік
Сонымен қатар, құқықтық мемлекеттің қағидасына мыналар да жатады:
- билікті заңсыз пайдалануды болдырмау мақсатында оны заңшығарушылық, атқарушылық
- заңның үстемдігі, яғни, биліктің жоғары органымен барлық конституциялық
- мемлекет пен тұлғаның өзара жауапкершілігі;
- қоғамдағы құқықтық сана мен құқықтық мəдениеттің жоғары деңгейі;
- азаматтық қоғамның болуы жəне тарапынан құқық субъектілерінің заңдарды
Биліктің тармақтарға бөлінуі құқықтық мемлекеттің қағидасы. Бұл қағиданы алғаш
Констиуцияда бекітілген «тепе-теңдік жəне тежемелік жүйесі» заң шығару, атқарушы,
Мемлекет пен тұлғаның өзара жауапкершілігі. Бұл құқықтық мемлекеттің дербес
Құқыққа бағына отырып, мемлекеттік органдар ондағы ережелерді бұза алмайды
Жалпы қауымның мемлекеттік құрылымдардың өз міндеттерін орындауды бақылауының нысандары
Тұлғаның мемлекет алдындағы жауапкершілігі де дəл осы құқықтық бастамалар
Қазақстанда құқықтық мемлекет қоғамының қалыптасуы. Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы
Қазақстан Республикасының егемендігімен тәуелсіздігінің қалыптасуы - жай процесс емес
Бұл 1970 жылы 28 қазанда қабылданған БҰҰ Жарғысына сай
А.К.Котовтың айтуыша Қазақстан әрқашан ел болды, алайда коммунистік партиялық
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін егемен мемлекет пен оның барша
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздікті алып, толық мемлкеттік егемендікке ие болған
Заң шығарушы билігі институты да өзгерді. Кезінде бірқатар маңызды
Үкіметтің тікелей басқаруымен атқарушы билік қызмет атқарады. Оған экономикалық
Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігінің атрибуттарын қалыптастыру аяқталып келеді, әскер бар,
Құқықтық мемлекет- біздің болашағымыз, оған баратын жол жақын да,
Осындай кешенді тәсілдеме құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам құру
Қазақстан мемлекетінің демократиялық сипаты Конституциялық қағидаларда анықталады. Мемлекетті ұйымдастырудың
М. Сәрсенбаев көрсеткендей, тәуелсіздікке қол жеткізілгеннен кейін қазақстандық мемлекеттің
Қазақстан мемлекетінің зайырлы сипаты ресми, мемлекеттік діннің болмауынан көрінеді.
Мемлекеттік органда діни бірлестіктердің істеріне заңсыз араласуға жол бермеуіне,
Діннің мемлекеттен бөлек болуы мемлекеттік оқу орындарында діни догмаларды
Қазақстан мемлекетінің зайырлы сипаты діни бірлестіктерді мемлекет тарапынан қаржыландыруға
Дербестік жолға түскен Қазақстан құқықтық мемлекет идеясын бірден қабылдады.
Құқықтық мемлекеттің негізгі белгісі- заңның қоғам өміріндегі үстемдігі, жоғарылылығы.
«Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ
Ел болашағының бағытын түзеген 20 кешенді бағдарламалық тапсырманың әрқайсысы
Елбасы осы сөзінде «Бұл орайда, мен әрбір қазақстандық өзінен
Адам – елдің басты байлығы. Жеке адамдарды тұлға деп
Қазақстандық азаматтың әрқайсысы еңбек пен білімінің, біліктілігінің арқасында өз
Жалпы бұл бағдарламалық құжаттағы ойлар мен тұжырымдарды бір-екі адамның
Еліміз әлемнің тең құқылы саяси субъектілері ретінде даму әлеуметтік
Елбасымыздың Жалпы Ортақ Еңбек Қоғамын құру туралы идеясы мемлекеттік
Өнімді еңбекке негізделген Жалпы Ортақ Еңбек Қоғамы туралы кең
Құжат еңбек, білім, жастардың әлеуметтік бағыты, денсаулық сақтау, тұрғын
Сөзімді қорытындылай келе айтарым: Елбасы қазақстандықтарға өз еңбегінің жемісін
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен курстық жұмысымды қорытындылай келе, мемлекет адам қоғамы дамуының
Әскери демократияның дамуы қоғамда саяси ұйымның – мемлекеттің пайда
1. Мемлекеттің тәуелсіздігі болады. Мұның мәнісі – мемлекет өзінің
2. Мемлекеттің халқы әкімшілік-аумақтық аймақтарға бөлінеді, бұл жерде адамдардың
3. Мемлекетте қоғамды басқаратын өкімет билігінің белгілі бір дәрежеде
4.Қоғамның өмір сүріп, тіршілік етуі үшін мемлекет заңдар, нормативтік
Ал құқық дегеніміз мемлекетте қолданылатын барлық құқықтық нормалардың: құқықтық
Заңдар адамның құқықтық дәрежесін анықтайды. Құқық тек заңдардан ғана
Сөйтіп құқық туралы сөз қозғалғанда, нақты мемлекеттегі қолданылып жүрген
Соңында айтарым, мемлекет пен құқық айырылмас жүйе. Олар бір
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Т.Ағдарбеков. Мемлекет және құқық теориясы. - Алматы. 2003.
2 Булгакова Д.А. Мемлекет және құқық теориясы.- Алматы. 2006.
3 Сапарғалиев Ғ., Ибраева А.С. Мемлекет және құқық теориясы.
4 Ағдарбеков Қ. Мемлекет және құқық теориясы. Қарағанды, 2001.
5 Байжанова Г.Т. Құқық теориясы. Қарағанды, 2004.
6 Байжанова Г.Т., Әділбекова Қ.Қ. Мемлекет жєне құқық теориясы
7 Байжанова Г.Т., Әділбекова Қ.Қ. Мемлекет және құқық теориясы
8 Cәкен Өзбекұлы, Ө. Қопабаев. Мемлекет және құқық теориясы,
9 http://www.qazaquni.kz/12931.html
2
