Маркетингтік зерттеулер жүргізу курстық жұмыс
Тақырып: Маркетингтік ЖҰМЫС ЖОСПАРЫ:
Кіріспе……………………………………………………………………..……. 3
І бөлім. Маркетингтік зерттеулердің теориялық негіздері
1.1 Маркетингтік зерттеулердің мәні мен тәжірибесі……………….. 6
1.2 Маркетингтік зерттеулер процесі, ролі және оның кезеңдері…... 9
1.3 Маркетингтік зерттеулердің қазіргі әдістері…………………..... 12
ІІ бөлім. «НҰРЖАНАР» АҚ сыра зауытының маркетингтік зерттеу жүргізу әдістемесі
2.1 Іріктеменің типтері және процедурасы……………………….…. 17
2.2 Сауалнама құрастыру және пікір сұрақ жүргізу әдістемесі……………………………………………………………...... 20
2.3 Ақпаратты өлшеу сенімділігі және қателерді талдау………….... 24
ІІІ бөлім. «НҰРЖАНАР» АҚ қызметінің маркетингтік зерттеу жүйесін жетілдіру жолдары.......................... 26
Қорытынды және ұсыныстар ……………………………………………….. 32
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі…………………………………………… 34
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 33 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Тақырып: Маркетингтік ЖҰМЫС ЖОСПАРЫ:
Кіріспе……………………………………………………………………..……. 3
І бөлім. Маркетингтік
1.1 Маркетингтік зерттеулердің мәні мен тәжірибесі……………….. 6
1.2 Маркетингтік зерттеулер процесі, ролі және оның кезеңдері…...
1.3 Маркетингтік зерттеулердің қазіргі әдістері…………………..... 12
ІІ бөлім. «НҰРЖАНАР» АҚ сыра
2.1 Іріктеменің типтері және процедурасы……………………….…. 17
2.2 Сауалнама құрастыру және пікір сұрақ жүргізу әдістемесі……………………………………………………………......
2.3 Ақпаратты өлшеу сенімділігі және қателерді талдау………….... 24
ІІІ бөлім. «НҰРЖАНАР» АҚ қызметінің
Қорытынды және ұсыныстар ……………………………………………….. 32
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі…………………………………………… 34
Кіріспе
Маркетинг – қазіргі бизнес философиясы, ойлау стилі және тұтынушылардың
Маркетингтік бөлімше бүгінгі таңда көптеген ірі кәсіпорындардың ажырамас бөлігі,
Айтып кеткен шараларды бәсекелестік нарықта икемді пайдалану үшін халықтың
Қазіргі таңда Қазақстандағы маркетингтің дамуы нарық заңдары мен қағидаларынан
Нарықтағы қатаң бәсеке, халықтың төлем кабілеттілігінің төменділігі, кәсіпорынның айналым
Әрбір кәсіпорынның нарыққа дұрыс қадам жасау үшін маркетингтік зерттеу
АҚШ компанияларының 75%-ында осындай маркетингтік бөлімшелер бар, онда маркетологтар,
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасына сәйкес келесідей
Қазақстандық тауарлардың халықаралық нарықтарға қол жеткізуін жақсарту, жаңа экспорттық
Шешу жолдары:
Экспорттық белсенділікке кедергі келтіретін әкімшілік, инфрақұрылымдық тосқауылдарды анықтау және
Экспортқа арналған бәсекелі отандық өнімді жылжыту жөніндегі мақсатқа бағытталған
Осы шаралардың өзі Еліміздің шетел нарықтарында елдегі экспортқа шығарылатын
Жұмысты жазу барысында отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектерін,
Осы курстық жұмысымның мақсаты – маркетингтік зерттеудің
Жұмысты жазу барысында жұмыстың мақсатына жету үшін келесідей міндеттерді
маркетингтік зерттеудің ұғымы мен мазмұнын ашу;
маркетингтік зерттеу жүргізу әдістемелерін толықтай ашу;
маркетингтік зерттеудің тиімділігн арттыру жолдарын қарастырып тұжырымдама келтіру;
Курстық жұмысының тақырыбы: Маркетингтік зерттеулердің мәні. Жұмысымның тақырыбына қатысты
Жұмыс кіріспеден; негізгі үш бөлімнен; қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспеде бұл тақырыпты таңдап алудағы себептері, тақырыптың өзектілігі, оны
І бөлімде маркетингтік зерттеудің мәні, зерттеу процесі, кезеңдері
ІІ бөлімде кәсіпорын маркетингтік зерттеу жүргізгенде қолданылатын құралдары
ІІІ бөлімде «Нұржанар» АҚ сыра зауытының мысалында маркетингтік
Қорытынды бөлімде зерттелген мәселелер төңірегінде маркетингтік зерттеу қызметін тиімділігін
І бөлім. Маркетингтік
1.1 Маркетингтік зерттеулердің мәні мен тәжірибесі
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз – компанияның басқару шешімдерін дұрыс қабылдау
Маркетингтік зерттеулердің міндеттеріне мыналар жатады: фирманың нарықтағы бәсекелестік позициясын
Маркетингтік зерттеулер – бұл тұтынушылардың талғамдары мен талаптарын зерттеуге
Қазақстанда маркетингтік зерттеулерді көптеген маманданған компаниялар жүргізеді. Оларға жататындар:
1-кесте. Қазақстандық компаниялардың зерттеушілік қызметі
Зерттеу түрлері Зерттеуші компаниялар және фирмалар Зерттеу нәтижелері
тұтынушының мінезқұлқын зерттеу.
Нарықты және бәсекелестік ортаны зерттеу BISAM
IGM
Комкон-2
Еуразия
Эксперт Консалт Маркетинтік стратегияны жасау, фирманың нарықтык мүмкіндіктерін бағалау,
БАҚ барлық түрлері аумағындагы мониторинг пен зерттеу, жарнаманың оқырмандар
Еуразия
BISAM Central Asia «Болжау» акпараттык
Өнімді зерттеу, сауда маркасын позициялау, ораманы тестілеу, брендтерді жасау,
IGM
Комкон-2
Еуразия
Эксперт Консалт орталығы
«Аль-Куат» орталығы Сауда маркасын позициялау, тауардың тұтынушы талғамына сәйкестігін
Бөлшек сауданы, өткізу жүйесін, дистрибьюцияны зерттеу BISAM
Amer-Nielsen Компанияның нарықтағы орнын, бәсекелестер позициясын аныктау, сатуды болжау,
Нарықтың даму тенденциялары және сипаттамалары BISAM
Комкон-2
Еуразия Нарықтың монополизация-лану дәрежесін, нарық үле-сін, бәсекелестік күрес стратегияларын
Басқару консалтингісі, өткізу саясаты, реинжиниринг IGM Оңтайлы бизнес-үдерістерді, тиімді
Инвестициялық консалтинг және маркетинг, бизнес-жоспар, франчайзингтік схемалар IGM
Эксперт Консалті Бұрынғы бизнесті кеңейту немесе жаңасын кұру
Директ маркетингін, клиенттерді танд бағдарламасын әзірлеу, өткізуді
AVANPOST Мақсатты тұтынушыларды таңдау, жаңа
Отандық кәсіпорындардың көпшілігі зерттеулерді жүргізудің қажеттілігін әлі түсіне бермейді.
Мысалы, Жапонияда шоколадты тұтыну талғамдарын пікір сұрау әдісімен зерттеу
Маркетингтік зерттеулерде статистика, эконометрия, математика, әлеуметтану, психология сияқты әр
Маркетингтік шешімді қабылдауда ақпарат ауадай қажет. Сондықтан ақпарат дұрыс
Екінші ретті (вторичные) мәліметтер – бұл маркетингтік зерттеулердің мақсаттарынан
Екінші ретті мәліметтердің артықшылықтары:
1. Бұл ақпарат оңай қолға түседі
2. Екінші ретті мәліметтер бастапқы ақпараттан жылдамырақ
3. Мұндай ақпарат шүбәсіз сенімді болады.
Кемшіліктері:
1. Екінші ретті ақпарат ескі болуы мүмкін,
2. Ақпарат жалпы
Екінші ретті ақпарат негізінде жүргізілетін зерттеулер «кабинеттік» деп аталады.
Екінші ретті ақпарат фирманың ішкі құжаттамаларында және сыртқы ақпарат
Сыртқы ақпарат көздері – мемлекеттік мекемелердің басылымдары, статистикалық анықтамалар,
Мұндай мәліметтерді байқап талдау керек, өйткені олар әр түрлі
Егер зерттеуші өзіне қажетті ақпаратты сыртқы көздерден таба алмаса,
Бастапқы ақпарат – бұл нақты зерттелетін мәселені шешу үшін
Бастапқы ақпаратты жинау үшін көп шығын, еңбек және уақыт
1.2 Маркетингтік зерттеулер процессі, ролі және оның кезеңдері
Маркетингтік зерттеулерді келесі бес кезеңмен өткізуге болады:
1. Зерттеудің мәселесі мен мақсаттарын айқындау.
2. Зерттеу жоспарын құру.
3. Ақпарат жинау.
4. Жиналған ақпаратты талдау.
5. Зерттеу қорытындылары туралы есеп.
Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы – зерттеудің міндеттерін, объектісін және мақсаттарын
Егер азық-түлік өндіруші компания фирмалық дүкен ашуды жоспарласа, оның
Тұрақты келушілер деп кімдерді қарастыруға болады?
Әр сатып алушыны тұрақты деп санауға бола ма?
Тұрақты сатып алушылар отбасы негізіндегі статистикалық бірлік деп анықталуы
Тұрақты сатып алушылардың қандай сипаттамалары (жынысы, жасы, табысы, мекен-жайы)
Олар дүкеннің пайда болуы туралы ақпаратты қайдан алды?
Сатып алушылармен қай кезде пікір сұрау жүргізу керек: сатып
Пікір сұрауды қай жерде жүргізген дұрыс: дүкенде ме, дүкен
Зерттеу нәтижелерін басқа дүкендерді ашу туралы шешім қабылдауда қолдануға
тұтынушыларды қалай зерттеу керек: анкеталық сауалнама қолдану арқылы ма
Егер пікір сұрау жүргізілсе, сауалнаманың түрі қандай болуы керек:
Пікір сұрау телефон не пошта арқылы жүргізіле ме немесе
Маркетингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде оны әзірлеу талаптарын қалыптастыру және
Әдетте, мәселелер өндірістік-өткізу қызметін талдау нәтижесінде және басшылар мен
Мәселелер анықталғаннан кейін мақсаттар қойылады. Егер мәселе (объект) –
Мысалы, тауар өлшемінің өткізу көлемі төмендей бастады. Осы құбылыстың
Мәселені анықтау үшін «неге» деген сұрақ қойылады. Егер зерттелінетін
Басқа мысал. Компания жаңа өнімді өндіру қажет деп есептейді.
Шешуді талап ететін мәселені «шешімдер ағашы» сызбасы түрінде көрсетуге
Маркетингтік зерттеулердің екінші кезеңі — маркетингтік зерттеулер жоспарын әзірлеу.
2-кесте. Тұтынушылар талғамы бойынша жауаптар саны
Жасшамасы Тұтынушы талғамдары
А талғамы В талғамы С талғамы
30 дан төмен
30-39-ға дейін
40 жас және одан жоғары
1-сурет. Алматы қаласының салқындатқыш сусындар нарығында маркетингтік зерттеулер жүргізудің
Үшінші кезеңде зерттеудің ақпарат алу көздері анықталады. Маркетингтік зерттеу
Көп жағдайда маркетингтік зерттеуді өткізу үшін бастапқы ақпараттар қажет
1. Бақылау - бұл таңдап
Бұл әдістің артықшылығы – объективтілігі жоғары, тұтынушы тілегіне тәуелді
Кемшіліктері – қабылдау субъективтілігі, көп еңбек сіңіру керектігі, тұтынушының
2. Эксперимент — мұнда бір немесе бірнеше айнымалы факторлардың
Эксперименттер зертханалық және далалық болып бөлінеді.
Зертханалық басқа факторларды зерттеуге мүмкіндік береді. Далалықтар нақтылы жағдайда
3. Пікір сұрау (опрос) – бастапқы ақпаратты алуды жүзеге
• Сұралушылар арасында (студенттер, зейнеткерлер);
• Бір уақытта сұралушылар саны бойынша (жекелей немесе
• Стандартталу деңгейі бойынша (еркін
• Пікір сұрау жиілігі бойынша (бір немесе бірнеше рет
Пікір сұрауды сипаттаушы зерттеулерде бақылау әдісін барлау, экспериментті, казуалды
Зерттеуші ақпарат жинауға кіріспей тұрып, зерттелетін өзгермелілерді анықтау керек.
Маркетингтік зерттеулердің келесі кезеңінде маңызды мәліметтер мен нәтижелерді көбірек
Мәліметтерді талдаған кезде тиісті орта шамалар алынады, ең елеулі
Маркетингтік зерттеулердің соңғы кезеңінде негізгі қорытындылар мен есеп беру
1.3 Маркетингтік зерттеулердің қазіргі әдістері
Маркетингтік зерттеулердің әдістері оны жүргізу мен ақпарат алу техникасы
Сандық әдістер деп – жабық типті құрылымдық сұрақтарды пайдалану
Сапалық әдіс — ақпаратты сапалы сипаттау және оны стандартты
Зерттеу мақсаттарына сәйкес зерттеудің мынадай түрлері бар:
1. Барлау (іздеу) зерттеулері – мәселелер мен
Барлау зерттеулерін жүргізудің негізгі жолдары – екінші ретті мәліметтерді
2. Сипаттама зерттеулер – маркетингтік мәселелерді, әр
3. Казуалды зерттеулер – себеп-салдар байланысына қатысты ғылыми болжамдарды
Маркетингтік зерттеулер барлаушы зерттеуден басталып, сипаттаушы зерттеуге көшеді, одан
Маркетингтік зерттеулердің кең қолданылатын әдістеріне мыналар жатады:
1. Құжаттарды талдау әдісі;
2. Тұтынушылардан пікір сұрау жүргізу әдісі;
3. Сарапшылар бағалауы.
Құжаттарды талдау әдісі: дәстүрлі және бірыңғайлан-дырылған (формализованные) болып екіге
Дәстүрлі талдау дегеніміз – талданатын материалдың мәнін негіздеу қисыны
Бірыңғайландырылған талдауда (контент-талдау) нақты және сандық өлшенетін параметрлер қолданылады.
Пікір сұрау әдістерінің барлық жиынтығын әлеуметтік әдістер деп атауға
Сауалнамалар (анкеталар) тарату жолымен пікір сұрау. Пікір сұрау пошта,
• Жеке сұхбат – бір адаммен әңгімелесу. Жеке сұхбат
• Топтық сұхбат – 5-10 адаммен бірнеше сағат ішінде
• Ірі дүкендерге келушілерден сұхбат (интервью) алу. Алғашқымен
• Кеңселерде өткізілетін сұхбат. Әдетте мұндай сұхбат өндірістік-техникалық
• Телефондық сауалнама ақпарат жинаудың ең жылдам әдісі болып
• Компьютерленген сұхбат. Интернет көмегімен ақпарат жинау – ең
• Респондентердің қалдырылған сауалнаманы өздері
• Пошталық сауалнама – сауалнамаларды (анкета) пошта арқылы
Пікір сұрау әдістерінің артықшылықтары:
1. Сұрақтарды стандарттаудың
2. Басқа әдістермен салыстырғанда
3. Терең талдау жүргізу мүмкіндігі.
Кемшіліктері:
1. Жауаптарды хаттамалау;
2. Ақпаратты өңдеу қиындығы;
3. Уақыт пен қаражат көп кетеді.
Сауалнама жүргізген кезде ақпарат үш әдіспен жиналады:
1. Бірінші жағдайда сұхбат жүргізуші респонденттерге сұрақ
2. Респондент өз бетінше жауап толтырады.
3. Сұрақтар компьютер көмегімен қойылады.
2) Фокус-топ – құрылымдық емес сипаттағы ақпарат алу мақсатында
Фокус – топ талғамдары, қажеттіліктері, ойлары әр түрлі болып
Фокус-топтарды болашақта сандық түрде анықтауға болатын болжамдарды анықтау және
3) Зерттеудің панельдік әдісі – бірдей уақыт аралығында нақты
Панельдік зерттеудің белгілері:
• Зерттеу пәні мен тақырыбы тұрақты;
• Мәліметтерді жинау
• Зерттеу объектілері тұрақты
Бұл әдіс бойынша зерттеушінің бұрынғы нәтижелерді жаңа алынған
Қазіргі кезде нарықтағы жағдай тез өзгеріп отыратындықтан, бұл әдіс
Алынған мәліметтерді өткізу аумақтарын, дүкендерді типі мен мөлшеріне қарай
Зерттелетін бірлік сипаттамасы бойынша панель былайша бөлінеді:
• Тұтынушылық панелі. Оның мөлшері
• Саудалық панельдеріне сауда ұйымдары, саудагерлер қатысады.
• Тауар шығаратын өнеркәсіптік ұйымдардан тұратын
• Зерттелетін мәселе жөнінде
Әлеуметтік зерттеу әдістерінің эксперттік зерттеулерден басты айырмашылығы – олар
Маркетингтік зерттеулерде «Дельфи» және «Ми шабуылы» эксперттік бағалау әдістері
1. «Дельфи» әдісі – болжамды дәлелді ету
2. «Ми шабуылы»- мамандардың ұжымдық талқылауы
Зерттеулердің нақты әдісін таңдау көбіне маркетингтік зерттеулердің белгілі бір
ІІ бөлім. «НҰРЖАНАР» АҚ сыра
2.1 Іріктеменің типтері және процедурасы
Іріктеме жоспары үш сұраққа жауап беруі керек.
1. Іріктеме құрамын анықтау қажет. Ол үшін
2. Іріктеме мөлшерін немесе көлемін анықтау. Зерттеу
3. Іріктеме амалдары. Іріктеме мүшелерін қалай таңдауымыз керек? Іріктеме
Іріктеме – маркетингтік зерттеу үшін тұрғындардың бір бөлігін таңдап
Іріктеме негізі (база) деп іріктеме жасалатын элементтер тізімін айтады.
Сонымен бірге іріктеменің территориялық ауқымын да анықтау керек. Ауқым
Іріктеме әдістерін кездейсоқ (ықтималды) және кездейсоқ емес (ықтималды емес)
Кездейсоқ (ықтималды) іріктемеге жиынтықтың әрбір мүшесі берілген нөлдік емес
Бас жиынтық — берілген шарттарды қанағаттандыратын элементтер жиынтығы. Бұл
Бас жиынтық параметрлерін бағалауда – бағалау дәлдігі түсінігі енгізіледі.
Іріктеменің сенімділігі – бағалаудың нақты мәнге жуық болуы.
Студенттерге сауалнама жүргізу үшін кездейсоқ іріктеме құрамын былай анықтаймыз.
Ықтималды іріктеме детерминалды іріктемеге қарағанда репрезентативті деп есептеледі. Ықтималды
А. Кездейсоқ емес іріктеменің түрлері.
1. Еркін іріктеме
Негізгі кемшілігі: дәл емес.
2. Әдейі іріктемеде – зерттеуші іріктеме элементтерін
3. Квоталық іріктеме – іріктеме элементтерінің
4. Типтік іріктеме дегеніміз – мәліметтерді белгілі бір типтік
Ә. Кездейсоқ іріктеме.
1. Кездейсоқ іріктеменің кең тараған түрі қарапайым кездейсоқ іріктеме.
Іріктеме көрсеткіштерін бақылау үшін шағын гипотетикалық жиынтық негізінде бас
Бас жиынтықтың дисперсиясын табу үшін көрсеткіштің орташа мәннен айырмасы
(30-70)2 +(40-70)2 +... + (80-70)2
;
30
2. Топтық іріктеме – адамдарды әр түрлі категорияға бөле
Маркетингтік зерттеулерде жүйелі топтық іріктеме жиі кездеседі (37). Мысалы,
3. Іріктеу бірнеше рет қатарынан жүргізілсе, яғни
4. Стратификацияланған іріктеме —
Территориялық іріктеме бірлігі ретінде территориялар (аудан, бөлімше) алынады. Басты
Іріктеу мөлшері немесе көлемі. Іріктеу мөлшері неғұрлым үлкен болса,
1. Еркін тәсіл -
2. Қоғамдық пікірді зерттеу
3. Зерттеулер бойынша 1 млн тұрғыны бар
4. Іріктеме көлемін анықтаудың ең дұрыс әдісі
Сенімділік аралығы (интервалы) – бұл белгілі бір сұраққа нақты
Іріктеменің репрезентативтігі тек оның көлемімен ғана емес, іріктеу амалымен
3-кесте. Зерттеудің іріктемелік жоспарьш әзірлеу процесі
Көрсеткіштер Сипаттамалары
Басты жиынтық Алматы каласының кондитерлік бұйымдарды сататын барлық көтерме
Іріктеме бірлігі Көтерме кәсіпорындар немесе бөлшек сауда дүкендері
Іріктеме шеңбері Алматы қаласы Статистика агенттігінде тіркелген осындай көтерме
Іріктеме көлемі «Үлкен саусақ» ережесінің шарттарына сәйкес басты жиынтық
Іріктеу әдісі Ықтимал (кездейсоқ)
Іріктеме әдісінің типі Жүйелі іріктеу
3-кестеде Алматы қаласының кондитерлік нарығындағы кондитерлік көтерме кәсіпорындар және
2.2 Сауалнама құрастыру және пікір сұрақ жүргізу әдістемесі
Сауалнама (анкета) – пікір сұрау өткізу үшін іріктелген респонденттерге
Пікір сұрауды дұрыс жүргізу үшін мынадай ұсыныстарды орындау қажет:
1. Сұрақтарды құрастырудың талаптарын орындау:
- Сұрақ тек бір мәселе төңірегінде болуы тиіс. Бір
- Сауалдар түсінікті, бір мәнді, нақты және анық сенімді
- Сауалнама зерттеу мақсатына және міндеттеріне сәйкес сұрақтардан тұруы
- Сұрақтар логикалық сәйкестікпен қойылуы керек. Жеке сипаттағы немесе
- Сауалнамада нақты терминологияны, күнделікті тілді, түсінікті, терминдерді пайдаланып,
- Респондент тәжірибесінен тысқары жайт туралы сауалдарды қоймаған жөн.
-Сұрақты қисындастырып мазмұндау респонденті зерттеушінің көңілі қалайтын жауапқа жетелеп,
- Сұрақтар екі мағыналы сипатта болмауы керек. Мысалы, «кейде»,
2. Сұрақтарды: қарапайымнан – күрделіге, жалпыдан –
3. Сұрақтардың қисынын келтірудің бірізділігі: алдымен кіріспе,
4. Сұрақтар саны сұрақты сауалнамаға
5. Сауалнама құрылымы. Кіріспе, деректеме және негізгі
Кіріспеде респонденттің пікір сұрауға қатысуын өтініп, оның мақсаты көрсетіліп,
6. Сұрақтардың стандартталу типтері бойынша сауалнама ашық және жабық
Маркетингтік зерттеулерде стандартты ашық сұрақтар жиі пайдаланылады, мұндағы сұрақтар
Стандартты жабық сауалнамалар бірыңғайландырылған әдіспен алынған жауаптарды рәсімдеу мен
Әңгімені құру – респонденттердің ой-қиялына негізделген карикатуралар, суреттер, фотографиялардағы
Мәліметтерді жинау әдісі, негізінен, сауалнаманың ашықтығы және стандарттылығының деңгейі
7. Жауап түрін анықтау.
8. Жазбаша пікір
Қазіргі кезде бастапқы мәліметтерді жинаудың әр түрлі механикалық және
Сауалнамаға жауап беру уақыты: далада – 3 минуттан кем
Пікір сұрау анонимді және құпиялы сипатта жүргізілуі керек. Бірінші
Телефонмен және сұхбаттасушымен пікір сұрау жүргізгенде, ол – құпиялы
Пікір сұрау жүргізгенде ақпарат мынадай жолдармен алынады: Сұхбат жүргізуші
Зерттеуші қажет болған жағдайда сауалнамадағы сұрақтарға қосымша көп сауал
2.3 Ақпаратты өлшеу сенімділігі және қателерді талдау
Өлшеу дегеніміз – зерттеу мақсатына қажетті белгілі бір сипаттағы
1. Номиналды шкала.
2. Сипаттама шкаласы — «иә» немесе «жоқ», «келісемін»,
3. Атаулар шкаласы — сандық сипаттамалар берілмейді,
4. Тізбек шкаласы. Тізбек
5. Интервалды шкала – шкаланың жеке градациялары арасында
6. Қатынастар шкаласы - нөлдік нүктесі
7. Лайкерт шкаласы (сомалау арқылы бағалау әдісі)
Сұрақтарды жасау барысында керек өлшемді өлшеу үшін Лайкерт шкаласы
Таңдалған өлшем шкаласы сауалнаманың ақпараттық сипатын айқындап, статистикалық талдаудың
Пікір сұрау жүргізгенде белгілі бір қателер болуы мүмкін:
ә) Сауалдар күмәнді болса, жүргізу уақыты дұрыс таңдалмаса, респонденттер
Б) Кейбіреулер өтірік жауап беруі мүмкін. Сондықтан зерттеуші жауаптардың
Ақпаратты жинау кезінде кездейсоқ және кездейсоқ емес қателер болуы
Кездейсоқ емес қателер – ол: 1) респонденттер түгелдей жауап
ІІІ бөлім. «НҰРЖАНАР» АҚ қызметінің маркетингтік зерттеу жүйесін жетілдіру
«Нұржанар» АҚ сыра зауытының қазіргі кездегі жағдайы
Ашық Акционерлік қоғам Нұржанар Орал қаласының сыра нарығында 17
Дайын өнімнің дизайнын және бәсеке қабілеттілігін жақсарту мақсатында 1997
Сыра зауытының өндіріс қуаттылығы жылына 50 млн. литр сыра
Қазіргі таңда сыра зауыты үш түрлі сыра және газдалған
Сыра зауыты өндіретін өнім атаулары келесідей; 2010 жылғы тауар
- «Нұржанар»;
- «Рижское» (тауар таңбасының орамы, дизайны және дәмі өзгертілген);
- «Уральское»;
Нұржанар сыра зауытының маркетингтік қызметі функционалдық-регионалдық қағида бойынша құрылып,
Логистика бөлімі басшысының келесідей қызметтері бар:
- өндірілетін тауардың тапсырылған бағытта және көлемде өтуін қамтамасыз
- тасымалдау жүйесін ұйымдастыру, соның ішінде тасымалдаудың оңтайлы маршруттарын
- қоймадағы қорлар деңгейін бақылау;
- қоймалау, сақтау шаруашылықтарын ұйымдастыру;
- тапсырыстардың орындалу барысын бақылау;
- тауардың сату орындарына жеткізілуін қадағалау.
Кәсіпорынның саудалық және тауарды жылжыту қызметімен айналысатын трейд-маркетинг менеджері
- Қажетті маркетингтік құрал-жабдықтарды сатып алу;
- PR, жарнамалық агенстволарымен, жабдықтаушылармен жұмыс істеу;
- Мерчендайзерлер жұмысын бақылау;
- Сауда нүктелерінде (А, В, С категориялы) дистрибьюторлар, сауда
- Промо-акцияларды жүргізетін орындаушыларды іздеу;
- Мерчендайзерлер үшін тренингтер жасау және жүргізу.
Сауда маркасының белгілі болуын, сонымен қатар көптеген ұйымдармен байланыс
- брэндті жылжыту бойынша маркетинг шараларды үйлестіру;
- жарнамалық агенстволармен басқа да ұйымдармен жұмыс істеу;
- маркетинг бюджетін бақылау және т.б.
Орал қаласы бойынша менеджердің қол астында супервайзер мен сауда
Бақылаушы-менеджер келесідей міндеттерді атқарады:
- Орал қаласы бойынша өндірілген өнімді тарату және оны
- Тұтынушылармен және түпкі сатып алушылармен байланыс орнату;
- Тауарды тұтынушыға қарай тезірек және тиімді жылжытуды ынталандыру
- Тауардың тұтынушыға жеткізілуін қадағалау, супервайзерлер мен сауда өкілдерінің
Осы маркетинг және сату бөлімінің негізгі қызметтерінің бірі болып
Төмен шығынды зерттеулерде үшінші тұлғалар шақырылады. Бұл кезде мынандай
Маркетинг зерттеуінің нәтижесінде алынған мәліметтер бойынша маркетинг бөлімі сегменттеу
Ендігіде кәсіпорынның баға саясатына келетін болсақ, шығынға негізделген баға
Шығынға негізделген баға құру – бұл баға есебінің бастапқы
Кәсіпорынның өткізу саясаты өткізу нарығының және өндірістік факторлардың барлық
1. Орал қаласында;
2. Аймақтарда.
Орал қаласында өткізу саясаты келесі бағыттағы жұмыстармен сипатталады:
- негізгі клиенттер (супермаркеттер, гипермаркеттер);
- А, В, С категориялы дүкендер;
Көтерме нарықтар.
Аймақтық өткізу саясаты дистрибьюторлармен жұмыс істеуде жүзеге асырылады. Бұл
Өткізу арналары – ол өндірушіден тұтынушыға дейін тауарды жылжыту
Барлығына мәлім болып кез-келген тауардың нарықтағы табыс негізі
Сыра зауытының жылжыту саясаты қазіргі кезде имиджді қалыптастыру, сонымен
Кәсіпорын үшін нақты қалыптастырылған миссия «біздің бизнес неден тұрады»
Миссия – бұл қызмет аясын сипаттайтын қазіргі менеджементтің негізгі
Нұржанар сыра зауытының миссиясы болып тұтынушыларды жоғары сапалы өніммен
Мұны ескерген жөн, яғни кәсіпорынның жалпы мақсатын белгілеу –
Нұржанар сыра зауытының қызметі ұзақ мерзімдік болашаққа, қоғаммен қолайлы
Кәсіпорынның нақты мүмкіндіктеріне өзгеруіне кәсіпорынның өзі әсер ете алмайды,
Кешендік маркетингтік зерттеулер негізінде жалпы қалыптастырудың келесідей артықшылықтары бар:
1. Қызметі кеңістікте және уақытта өндірістік - өткізу кезеңімен
2. Бүкіл кәсіпорын үшін басты әлуеттерді, міндеттерді шешу мақсатында
3. Кәсіпорын мақсатын қате немесе түрлі талқылаулар және түсініктер
4. Өзгерістерді және нарық жағдайдың жалпы дамуын анықтауға мүмкіндік
Кешендік маркетинг зерттеулер кәсіпорынның обьектісі бойынша қарастырады және тек
Кешендік маркетинг зерттеуледің нәтижесіннен кейін кәсіпорын басшысы ішкі қауіптер
Сол немесе басқа да шаруашылық стратегиялық аймақтардың тартымдылығын бағалағанан
Мынаны ескерген жөн, кешендік маркетингтік зерттелер жүргізу және кәсіпорынның
Маркетингте тиімді стратегияны таңдау туралы шешім кабылдау қазіргі кезде
Кәсіпорынның маркетингтік қағидаларға өту нәтижесінде кәсіпорынынның функционалдық салалары арасында
Қорытынды және ұсыныстар
Сонымен курстық жұмысымды қорыта келіп маркетингтік зерттеуге қатысты
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз – компанияның басқару шешімдерін дұрыс қабылдау
Маркетинг-қазіргі бизнес философиясы, ойлау стилі және тұтынушылардың мұқтаждықтары мен
Маркетингтік шешімді қабылдауда ақпарат ауадай қажет. Сондықтан ақпарат дұрыс
Ақпарат жинаудың әр түрлі әдістері бар. Оның көздері бастапқы
Маркетингтік зерттеулер бірнеше кезеңдерден тұрады. Маркетингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде
Маркетингтік зерттеулердің екінші кезеңі – маркетингтік зерттеулер жоспарын әзірлеу.
Кез келген кәсіпорынның маркетинг қызметі – бұл кәсіпорынның дамуына
Маркетингтік зерттеу кәсіпорынның әртүрлі бөлімшелердің арасында өзара әрекеттесу нәтижесінде
Кәсіпорынның қызметіне талдау және бағалау сонымен қатар маркетингтік стратегияны
- кәсіпорынның нарықтық қызметінің нәтижесіне өте қатты әсер ететін
- кәсіпорынның ағымдық жұмыстар жағдайын сипаттайтын негізгі іщкі факторларды
SWOT талдау нәтижесінде стратегиялық жоспардың негізін құрайтын кәсіпорынның үш
1. Күшеюші бәсекелестікке қарсы шығу және бар өнім бойынша
2. Жаңа өнімді өндіру есебінен тез өсуші алкогольсіз өнімдер
3. Өнімді өткізу нарығының географиясын ұлғайту.
«Нұржанар» АҚ маркетингтік зерттеу жүйесін дамытуға ұсыныстар:
нарыққа жаңа сыра түрлерін еңгізу
тауардың бәсеке қабілеттілігін арттыру
жаңа ыдыс түрлерін пайдалануға көшу
нарықты зерттеу және тауарды жылжыту үшін маркетиг іс-шаралар кешенін
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Ассель Г. Маркетинг: принципы и стратегия: Учебник для вузов.
Багиев Г.Л. и др. Маркетинг: Учебник для вузов /
Голубков Е. П. Маркетинговые исследования: теория, методология и практика.
Голубков Е. П. Основы маркетинга. - М.: Издательство «Финпресс»,
Есімжанова С.Р. Маркетинг.Оқу құралы. Алматы Экономика 2003
Котлер Ф. Маркетинг негіздері.
Котлер Ф. Маркетинг менеджмент - СПб: Питер Ком, 1999.
Ламбен Жан-Жак. Стратегический маркетинг. Европейская перспектива / Пер. с
Мамыров Н.К. Маркетинг. Алматы, Экономика, 1999-248с.
Маркетинг: Учебник / Под ред. Э.А. Уткина. - М:
Маркетинг: Учебное пособие /Под ред. Н.К. Мамырова. - Алматы:
Маркова В.Д. Маркетинг услуг. - М.: Финансы и статистик
Нысанбаев С.Н, Садыханова Г.А., Маркетинг негіздері, А.: Қазақ университеті,
«Тауар таңбалары, кызмет
«Теріс пиғылды бәсеке туралы» Қазақстан
Фатхудинов Р.А. Стратегический маркетинг: Учебник. - М.: ЗАО «Бизнес-школа»
Ілиясов Д.Қ. Маркетинг: теориясы мен практикасы: Оқу кұралы:Алматы, Қазақ
2
