TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

 Мазмұны

Кіріспе

1 Метрологиялық сараптаманың маңыздылығы.........................................5

1.2 Конструкторлық құжаттардың теориясы................................................10

1.3Конструкторлық және техникалық құжаттар үшін стандарттаудың маңыздылығы......................................................................................................12 1.4Техникалық құжаттың метрологиялық сараптамасы...........................15

2Отанымызда конструкторлық құрастыру мен өндіріс бұйым кәсіпорындары ....................................................................................................17

2.1Метрологиялық сараптамаға гидробаспақтың төлкесін механикалық өңдеу технологиялық үрдісінің операциялық картасын сараптаудан өткізу......................................................................................................................19

Қорытынды..........................................................................................................22

Пайдаланған Әдебиеттер...................................................................................24

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 46 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
 Мазмұны

Кіріспе

1 Метрологиялық сараптаманың маңыздылығы.........................................5

1.2 Конструкторлық құжаттардың теориясы................................................10

1.3Конструкторлық және техникалық құжаттар үшін стандарттаудың маңыздылығы......................................................................................................12 1.4Техникалық
2Отанымызда конструкторлық құрастыру мен өндіріс бұйым кәсіпорындары ....................................................................................................17

2.1Метрологиялық сараптамаға гидробаспақтың төлкесін механикалық өңдеу технологиялық үрдісінің
Қорытынды..........................................................................................................22

Пайдаланған Әдебиеттер...................................................................................24

Кіріспе

Бідің заманымызға ең қажетті ғылым – метрология ,
Қазіргі таңда өндірісті метрологиялық тұрғыда қамтамасыз етіп
Метрология өндіріс тиімділігін, техникалық деңгейді және өнім сапасын
Біздің еліміз үшінде өндірісті метрологиялық сараптау қазіргі таңда
Метрологиялық сараптаманы бастамастан бұрын, әрине өндірісті метрологиялық тұрғыда
Метрологияның негізгі даму бағыттарын анықтау және бұл саладағы
Физикалық өлшем бірліктерінің мемлекеттік эталондар жүйесін құру. Мемлекеттік
Қазақстан Республикасында қолданысқа рұқсат етілген өлшеу құралдарын
Өлшем құралдарына мемлекеттік тексеру, өндірісті, құралдардың күйін, қолданылуын
Өндірісті метологиялық сараптау кезінде стандарттарды дамыту мен жетілдіру;

Метрология саласында халықаралық қызметтестік жұмыстарын ұйымдастыру.

Өндірісті метологиялық тұрғыда қамтамасыз етуде бақылаудан басқа конструкторлық
Сараптама және меторлогиялық бақылау :

Дәлдік нормаларын құру;

Параметрлерді таңдауда техникалық шешімдерді талдау және бақылау;

Параметрлерді таңдауда техникалық шешімдерді дайындау мен сынақтан өткізу;

Қолдану мен жөндеу үрдістеріннің өлшеу құралдары мен әдістерімен
Меторлогиялық сараптама өңдеу, дайындау, қолданыс және жөндеу үдерісінде
Метрологиялық сараптаманың негізгі мақсаттары:

Өшенетін параметрлердің оптималды номенклатурасын анықтау;

Бұйым конструкциясынның тексеруге жарамдылығын бғалау;

Өзара ауыстырымдылық және бақылаудың нәтижелігі талаптарына өлшеу дәлдігінің
Технологиялық үдерістің оптималды режимін қамтамасыз ету талаптарын өлшеу
Өлшеу операциясының дәлдәгән, автоматтандырылуын сақтай отыра, оның еңбек
Өлшеу процесінде компьтерлер қолдану, мүмкіндігін анықтау.

Өндірісте технологиялық , құрылымдық, конструкторлық және нормативті
Машинаның және прибордың бөлшектерін өндіруде оны техникалық дайындаудың
жобалау және өнімді өндіріске енгізу жүйесі;

конструкторлық құжаттардың бірыңғай жүйесі;

технологиялық құжаттардың бірыңғай жүйесі;

автоматтық түрде жобалау жүйесі.

Метрологиялық сараптама жүргізуде бұйымның конструкциясы, өзінің бойындағы түгелдей
Меторлогиялық сараптама кезінде дәлдік нормасының алар орыны ерекше.
1. Метрологиялық сараптаманың маңыздылығы

Метрологиялық сараптама – стандарттау мен метрология жағынан алғанда,
Онда жаңа бұйымның қажеттілігі мен пайдалылығы, оны өңдеу,
Бұйым жасау, оның жұмыс сызбаларын құрудан басталады. Одан
Құжаттарды метрологиялық сараптау

«ҚазМетрИн» РМК метрологиялық сараптау жүргізеді:

пестицидтер пен микотоксиннің аттестатталған қоспаларына техникалық құжаттамаларды;

таңбаға конструкторлық құжаттаманы;

стандарттық үлгі типін бекіту мақсатында құжаттар жиынын;

стандарттық үлгі типінің жарамдылық мерзімін ұзарту мақсатында
шет елдік өндірістегі стандарттық үлгіні қолданысқа жіберу процедурасын
шет елдік өндірістегі стандарттық үлгі типін бекітумен қолданысқа
ТМД елдерінде әзірленген және аттестатталған ӨОӘ есептік тіркеу
Бақылау (сынау, талдау, өлшеу) әдістерін белгілейтін мемлекеттік стандарттардың
Метрология сараптама шығарылатын бұйымның сенімділігі мен беріктілігін
Метрологиялық сараптаманы, метрологялық тұрғыда қамтамасыз ету МИ 1325−
Сол жағдайлардың бәрі− өлшенетін параметрлердің оңтайлы номенклатураларын анықтау.
Дайын бұйымның техникалық шарттарға сәйкестігін, оның технологиялық параметрлерін
Метрологиялық сараптама жүргізуде бұйымның конструкциясы, өзінің бойындағы түгелдей
Бұйымның өлшеу қажеттігіне әсер ететін қасиетіне талаптар орнатылғанын
Бақылау дұрыстығы және нәтижелігі талаптарына өлшеу дәлдігі көрсеткіштерінің
Екінші топқа өлшеу кезінде бағаланатын сипаттар және олардың
Олардың қолдану аймағы− ғылыми -зерттеулер мен метрологиялық жұмыстарды
Өлшеу нәтижелеріне мәселелерді қолданып есептелетін жауапкершілігіне сүйене
Өлшем құралдарын шығару және жөндеу жөнiндегi қызмет ететін
ТЕКСЕРУ ПАРАҒЫ

Тексеріс тағайындау туралы акт ________________________________________ (№, күні)
Аты-жөні немесе сауда қызметі субъектісінің атауы______________________

_________________________________________________________________

СТН ______________________________________________________________

ИИН/БИН (бар болса) _______________________________________________

№

Талаптар тізбесі

1 Өлшем құралдарын өндiруге және жөндеудге лицензияның
2 Өлшем құралдарын өндiруге (жөндеуге) нормативтiк, сондай-ақ
3 Талап етiлетiн дәлдiкпен өлшеу және сынау
4 Санитарлық нормалар мен ережелерге, еңбек қауiпсiздiгi
5 Жинақтаушы бұйымдар және өнiмдер шикiзатының сапасын
6 Өлшем бiрлiгiн қамтамасыз етудiң мемлекеттiк жүйесiнiң
7 Шығарылатын, жөнделетiн және қолданылатын өлшем құралдарын
8 Бiлiктiлiк деңгейiн анықтау мақсатында iшкi аттестаттаудан
9 Өлшем құралдарын шығару және сынау сапасына
10 Өлшем құралдарын жөндеудi және белгiленген талаптарға
11 Өтiнiш берушiнiң санитарлық нормалар талаптарына сәйкестiгiн
Метрологиялық сараптамада дәлдік нормасы

Метрологиялық сараптамада дәлдік нормасы да анықталады.
Бақылаудың анықтылығын айқындайтын негізгі принцип болып оның нәтижелерін
Нәтижелер дәлдігі мен анықтылығына қойылған талаптар экономикалық және
Өлшеу қателігі, шақтама мен тепе-тең және әдістемелік, құралдық
Қателіктің кездейсоқ және көзделген құрамдастары тепе− тең болуы
НТҚ− ы дәлдік сипаттамаларының талаптары мен қызметтерін және
Өлшеу дәлдігінің нормаларын тұрақтандыру арқылы іс− жүзінде кездесетін
Өлшеу ауытқуларының жалғасу функциялары болмаған жағдайда өлшем қателігін
Өлшеу дәлдігі нормаларын бекіткенде оның деңгейін айқындайтын жағдайларды
Бұйымның сапасын айғақтауға қажетті параметрлердің мәні;

Өлшеу деңгейінің мәлімділігі;

Белгілі параметрлерге қойылған өлшем шақтамасының өрісі;

Өлшеу ауытқуларының жалғасу заңдылығы жатады.

Мысалы, өндіріс жағдайларында қалыптасып жүріп жатқан технологиялық прогрестердегі
Метрологиялық сараптаманың негізгі ұстанымы

Метрологиялық негізгі ұстанымына:

Өлшеу құралдары мен өлшеу әдістерін жүргізуге толық және
Өлшеу үрдісінің дәлдігін және өнімділігін арттыру үшін біріңғайландырылған,
Тексеру операцияларының өзіндік құны мен еңбек сиымдылығы технологиялық
Өлшеуді жүргізу әдістерін тиімді пайдалану;

Физикалық мәндер мен олардың өлшем бірліктерінің атауын
Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін өлшеу үрдісін мұқият
Өлшеу нәтижелерін компьютерлік өңдеу арқылы өткізу;

Өлшеу құралдарына талаптар құрудың негізгі принциптері:

Таңдап алынған талаптардың ұтымдылығы мен жеткілігі;

Өлшем құралдарының конструктивті ерекшеліктері мен жұмыс істеу принциптерінің
Өлшеу құралдарының өлшеу жағдайларына сәйкестілігі;

Технологиялық процестерді өлшеу құралдарымен қамту мүмкіндігі;

Өлшеу құралдарының өнімділігінің процесс өнімділігіне сәйкестігі кіреді.

Метрологиялық сараптаманың нәтижелерін метрологиялық тұжырымды 2 данамен бекітеді.
1.2Конструкторлық құжаттардың теориясы

Графикалық және мәтіндік құжаттар, ол бұйымды жасауға, дайындауға,
Бұйымдарды жасап дайындауға, бақылау және пайдалануға қажетті ақпараттары
Графикалық конструкторлық құжат (Графический конструкторский документ) — конструкторлық
Жобалау конструкторлық құжат (Проектный конструкторский документ) — конструкторлық
Жұмыстық конструкторлық құжат (Рабочий конструкторский документ) — бұл
Мәтіндік конструкторлық құжат (Текстовый конструкторский документ) — конструкторлық
Заводтар мен фабрикаларда алуан түрлі машиналар, механизмдер және
Бұйымдарды, олардың атқаратын міндеттеріне қарай, негізгі өндіріс бұйымдары
Негізгі өндіріс бұйымдарына өнеркәсіп орындарында жасалатын және таратуға
Көмекші өндіріс бұйымдарына өнеркәсіп орындарының өз қажетіне
Бұйымдарды негізінен 4 түрге бөледі. Олар: детальдар, құрастырылған
Деталь деп біртекті материалдан құрастыру операциясыз жасалған
Құрастырылған бұйымадар деп оның құрамына енетін бөліктері оларды
Комлект деп көмекші ортақ міндеттерді атқаратын бұйымдардың жиынтығын
Комплекс өзара байланысы бар қызметтерді орындауға керекті
Жоба — жасалуға, қайта құрылуға, қалпына келтірілуге, салынуға
Конструкторлық документтерді олардың мазмұнына қарай графикалық және тестілік
Конструкциялық документтерді дайындау кезеңдеріне байлансыты жобалау және жұмыс
Оригиналдар деп олардың түпнұсқаларын жас уға арналған документтерді
Түпнұсқаларға тиісті қолдары қойылған және көшірмесін бірнеше рет
Көшірмелер – түпнұсқамен барабарлығын қамтамасыз ететін әдіспен орындалған,
Бұйымдар жасауда көптеген материалдарды пайдаланады. Материалдарды таңдауда олардың
Беріктігі, қатаңдығы, ауа мен судың әсеріне төзімділіг;

Ыстыққа, жануға төзімділігі, электр тогын өткізу немес өткізбеу
Бұйымдарды жасау және өңдеу технологиясы (пісіру , құю,
Оның құны.

Мысалы, автомобильдің құнының 65 – 70 %
1.3Конструкторлық және техникалық құжаттар үшін стандарттаудың маңыздылығы

Өнімнің (көрсетілетін қызметтің) сапасын қамтамасыз ететін стандарттар ретінде
өндірісті техникалық дайындау стандарттары;

өнімнің сапасын оны пайдалану кезінде қамтамасыз ететін стандарттар;

сапа жүйелерінің стандарттары;

өнімнің кейбір қасиеттеріне қойылатын талаптарды айқындайтын стандарттар;

сертификаттау жүйесінің стандарттары;

аккредиттеу жүйесінің стандарттары.

Машинаның және прибордың бөлшектерін өндіруде оны техникалық дайындаудың
Тиімділігі жоғары өнім шығаруға мына салааралық стандарттар жинағы
-жобалау және өнімді өндіріске енгізу жүйесі;

-конструкторлық құжаттардың бірыңғай жүйесі;

-технологиялық құжаттардың бірыңғай жүйесі;

-автоматтық түрде жобалау жүйесі.

Аталған стандарттар жинақтарының ішінде техникалық құжаттарды стандарттауға көп
Өнім сапасын қамтамасыз етудегі автоматты түрде жобалаудың рөлін
Өнімнің сапасын оны пайдалану кезінде қамтамасыз ететін стандарттар
Конструкторлық құжаттардың метрологиялық сарптамасы

Сараптама сұраным бойынша жүргізіледі. Конструкторлы құжаттардың метрологиялық сараптамасын
Техникалық тапсырыс− бұйым шығаруадағы бастапқы құжат. Оған бұйымның
Техникалық ұсыныс (ГОСТ 2. 103− 68) конструкторлы
Сөйтіп техникалық ұсыныстың негізгі мақсаты ретінде –
Эскизді жоба(ГОСТ 2.103− 68) − конструкторлы құжат. Бұған
Эскизге өндірісте бір жолы ғана пайдалануға арналған сызбалар
Конструктурлар проект жасағанда, мысалы, жаңа машиналарды, эскиздерді пайдаланады.
Өндіріс орындарында көбінесе детальды тікелей эскиз бойынша
Эскизде де сызбада қолданып жүрген ЕСКД стандарттарына
Эскиз әдетте тор көзді қағазға орындалады. Эскизді осылай
Эскизді детальдің нақты өзіне қарап түсіргенде, оны айналдыра
Эскиздік жоба метрологиялық сараптама түсіріп, оның техникалық ұсынысқа
Техникалық жоба− бұйым туралы толық мағұлмат беретін ақырғы
Техникалық жоба бұйымның тапсырмасы мен конструкциясына сәйкестігін, жоғарғы
1.4 Техникалық құжаттың метрологиялық сараптамасы

Технологиялық құжаттардың сараптамасы дәлдік нормалары, әдістері, құралдары, шарттар
Бұл сараптаманың мақсаты:

Өлшенетін параметрлердің оңтайлы номенклатурасын анықтау;

Өлшеу дәлдігінің көрсеткіштерін технологиялық процестің оптимады режимдеріне сәйкестеп
Құралдарды таңдау дұрыстығы мен өлшеу әдістемесін бағалау;

Өлшеудің ерілген дәлдігі мен қажет жоғары нәтижелікті алуды
Өлшеу құралдарының – минималды еңбек сыйымдылық пен өзіндік
Стандартталған және біріңғайландырылған өлшеу әдістерін қолдану мүмкіндігін пайдалану;

Технологиялық құрылғылардың нәтижелігін ӨҚ нәтижелігімен сәйкестігін бағалау;

Өлшеуден алынған мәліметтерді автоматтандырылған өңдеулерге түсіріп анықтау;

Аттары мен физикалық өлшем атауларының , олардың бірліктерінің
Технологиялық құжаттар құрамына: эскиздер картасы, маршруттық, технологиялық, операциялық
Жобалау және жұмыс технологиялық құжаттарының сараптамасы оның ішіндегі
метрологиялық сараптама жүргізудегі дәлдік нормалары:

өлшем шақтамасының өзара үйлесімі, пішін ауытқуы, беттердің өзара
станоктан бөлшекті алып немесе алмай бақылау жарамдылығы;

Метрологиялық сараптама кезінде бақылау әдістерін олардың дұрыстығы мен
Дайын бұйымның техникалық шарттарға сәйкестігін, оның технологиялық параметрлерін
Сараптама кезінде бақылау әдістерін сипаттау анықтылығы тексерудің
бағдарлау картасы- дәлдік нормаларының тексерілуге жарамдылығы және жеткіліктігі,
эскиздер картасы- өлшемдер, шекті ауытқулар, кедір – бұдырлық
Мысалы, өлшемдердің маңыздылығына тоқталсақ: өлшем – заттың, нәрсенің
технологиялық нұсқаулар- сипаттаманың дұрыстығы мен жеткіліктігі, толықтығы мен
жабдық ведомосі- сипаттамамен қарастырылған ӨҚ белгіленуінің дұрыстығы;

технологиялық құжаттардың сипат тізімі- бақылау әдістерінің сипаттама толықтығына
технологиялық үрдіс пен типтік технологиялық үрдістер картасы- дәлдік
сипаты бойынша технологиялық карталарға ұқсас операциялық және типтік
2Отанымызда конструкторлық құрастыру мен өндіріс бұйым кәсіпорындары

- «Locomotiv Leasing» ЖШС локомотивтерді құрастыру бойынша зауыты,
- «АБК Мақсат» ЖШС темір бетон бұйымдарын жасау
- «Кровля НС» ЖШС «сендвич-панельдерді» шығару бойынша зауыты,
Астана қаласындағы «Локомотив құрастыру зауыты»

Отандық локомотивтердің өндірісі Қазақстанның Үдемелі Индустриялық-Инновациялық Даму Мемлекеттік
Астанадағы локомотив құрастыру зауыты әлі де 300 локомотивті
Қазақстандық кәсіпорын толық қуатында іске қосылғанда, жылына 100
Өнім сапасын көтерудің теориялық әдістемелік негіздері

Өнім сапасын тұрақты түрде көтерудің мақсаты тұтынушылардың ішкі
Сол үшін, яғни отандық өнімдердің сапасын көтеруде келесі
Сапа тұтынушы талабына сәйкес екі методикалық әдістемені орындау
Кәсіпорын өзінше өз өнімдерінің сапа деңгейін анықтау керек,
Сапа жәй ғана бақыланып қоймау керек, ол тауарлардың
Тауар сапасының төмендігі және оны тез арада жоғарлату
Өнім сапасын жоғарлату қоғамдық өндірістерде және жеке кәсіпорындарда
Тиімділік = сапа сату көлемі/ шығындар

Өндіріс тиімділігі ол сату көлемінің қысқару кезінде де
Өнiмнiң бәсекеге қабiлеттiлiгi, оның маңызы және анықтау
Егемендi ел болып, тәуелсiздiгiмiздi алып нарықтық экономикаға көшуiмiзге
Бәсеге қабiлеттiлiк ұғымы көпжақты болып, кәсiпорын iс-әрекетiнiң
Кәсiпорынның бәсекеқабiлеттiлiгi- қатысты өлшем, өйткенi ол сату уақыты
Кәсiпорынның бәсекеге қабiлеттiлiгi - бұл экономикалық, ұйымдастырушылық техникалық
Бәсекеге қабiлеттiлiгiнiң 2 жағы бар. Бұлардың бiреуi,
Кәсiпорынның бәсекеқабiлеттiлiгiнiң деңгейiне негiзiнен мынандай басты
өндiрiстiк технологияны жетiлдiру дәрежесi мен ғылыми-техникалық деңгейi;

жаңа өнер табулар мен жаңашылдықтарды қолдану;

қазiргi заманға сай автоматтандырылған өндiрiс құралдарын енгiзу.
Нарықтық қатынастар жағдайында өнiм сапасы оның бәсекеқабiлеттiлiгiнiң ең
Өнiмнiң бәсекеқабiлеттiлiгi- тұтынушының нақты қажеттiлiктерiн қанағат тандыру
Өнiмнiң бәсекеге жарамдылығы ерекше жағдайын қанағаттандыруына
Сонымен, тауарға бәсекенiң жарамдылығын, оның сапалық және құндық
Бәсекелестiкте жалпы 2 түсiнiктi бөлiп қарастыруға болады:

1. «Кәсiпорынның бәсекеқабiлеттiлiгi»

2. «Тауардың бәсекеқабiлеттiлiгi»

Кәсiпорынның бәсекеқабiлеттiлiгi- бұл кәсiпорынның қаржылық, өндiрiстiк
Тауардың бәсекеқабiлеттiлiгi- бұл тұтынушылар үшiн
Тауардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн анықтау тәжiрибесi тауар ерекшелiктерiнiң
Өнiмнiң бәсекеқабiлеттiлiгi бәсекеқабiлеттiлiк көрсеткiшi арқылы мөлшерлi
Бiрiншi әдiс. Техникаға бәсекенiң жарамдылығын анықтайтын белгiсi- бұл
Бт=Бс+Шт

Мұндағы: Б –тұтыну бағасы,Б
Тұтынушылар үшiн барлық шығындар 2 негiзгi категорияға
Заңды тұлғалар үшiн ауыспалы шығындар көлемiн (Ип )
Ип = ( ЗП+И рем +И мр +
Мұндағы: ЗП- қызмет етушi персоналдардың әлеуметтiк қажеттiлiкке
Екiншi әдiс. Тауардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн
Үшiншi әдiс. Бұл әдiс техникалық деңгейiн және сату
КК = ККэ + ККт + ККс
Мұндағы: КК- тауар деңгейiнiң кешендi көрсеткiшi; ККэ- эстетико-эргономикалық
Екiншi кезеңде бәсекеқабiлеттiлiк көрсеткiште тауардың және үлгiнiң
Пкi = КПi / Цi
Мұндағы: Пкi, Пкб – тауар-эталон және үлгiнiң салыстырмалылығының
Егер Пкi > Пкб болса, онда салыстырылатын
Төртiншi әдiс. Бұл әдiсте бәсекеқабiлеттiлiк деңгейi қалай техникалық,
Imn n i=1Ii ai

Мұндағы: Ii = i техникалық параметрлердiң жеке-дара
Өнiмнiң бәсекелестiк қабiлетiн арттыру механизмi iс-әрекеттiң жиынтық көрiнiс
1) өнiм сапасын арттыру шаралары немесе кәсiпорынның сапа
2) өнiмнiң бағасын қалыптастыру немесе кәсiпорынның сапа жүйесiн
3) өнiмнiң тартымдылығын арттыру немесе кәсiпорынның маркетингтiк жүйесiн
4) өнiмнiң бәсекелестiк қабiлетiн қамтамасыз ету немесе өндiрiстi
Әлемдiк тәжiрибеде бәсекелестiк негiзде ел экономикасын
Өнім сапасынның көрсеткіштері мен оған әсер ететін факторлар

Қазіргі нарықтық экономика шығарылған өнімнің сапасына басқалай талап
Өз кезегінде бәсекеге жарамдылық екі факторға байланысты –
Өнім сапасы кәсіпорын қызыметінің ең маңызды көрсеткіштер қатарына
Сапа – өнім қасиеттерінің жиынтығын көрсетеді. Қасиеттер жиынтығы
Әйгілі Американдық ғалым А. Фейгенбаум өзінің «өнім сапасын
Кейбір мамандар өнім сапасын ғылыми – техникалық және
Сапа – бұл тұтынушының өнімімен және қызмет көрсету
Сапа – бұл дүкенге тауардың емес тұтынушылардың оралуы;

Сапа – бұл бұйымды өндіруде және пайдалануда энергияның
3.1Өнім сапасын көтеру мен экономикалық тиімділігінің мәні мен
Өнім сапасын көтерудегі экономикалық тиімділікті анықтау үшін келесілерді
Кәсіпорында өнім сапасын жоғарлату үшін қосымша ағымдағы мерзімді
Өнім сапасын көтерудегі экономикалық тиімділік өнімді дайындаушыдан емес
Кәсіпорын өнім сапасын көтеру кезінде өнімді шығаруды және
Сонында мұнын бәрі кәсіпорынға қосымша пайда түскенде көрінеді.
П = П+ Пу± (Сд – Сбр )

Мұндағы : П - өнім сапасын жақсартудан түскен
Пv – кәсіпорынның өндіріс көлемін және өнімді өткізу
Пу – сату бағасының өсуінен түскен қосымша түсім.

Сд – өнім сапасын көтерумен байланысты өндірісте өнімді
Сбр – өндірістік ақаулардың қысқаруымен байланысты шығынның төмендету
Көлемді есептеудің әдісі П мына формуламен анықталады:

П = (Цн –Сн )(Цст – Сст )Vст
Цст – жаңа және ескі сату бағасы

Мұндағы : Цн, Сст, Сн – өнім сапасын
Өнім сапасын көтерудегі жылдық экономикалық тиімділік (Э) былай
Э =П – ЕнК

Мұндағы : Е – ақша қаражаттары тиімділігінің нормативті
К – өнім сапасын көтеру үшін кәсіпорынға қажетті
Ақша қаражаттарының экономикалық негізделуі үшін (К) өнім сапасын
Е= П/К

Егер Е>Ен немесе Е> Rа болса, онда мұндай
Өнім сапасын әсер ететін факторлар негізінде өнім
Өндірістік техникалық деңгейін көтеру;

Білікті мамандар деңгейін көтеру;

Өндірісті және еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру, оның ішінде өндірісті
Кәсіпорынға түсетін шикізат, материал комплект детальдардың сапасына бақылау
ОТК жұмысының тиімділігінің көтеру, бұнда негізгі тәртіп дайындалған
Персоналдарды өз міндеттемелерін жоғары сапада қолданғаны үшін материалды
Маркетинг қызметін құру;

Өнімді дайындауда барынша сапалы жаңа материалды енгізу;

Өнімді өндіруде және сатуда шығынды төмендету;

Тұтынушылардың өнім сапасына және нарық коньюнктурасы талаптарын зерттеу
Жарнамалау, тарату;

Тиімді сату бағасын бекіту және т.б.

Бұлардың әрқайсысы өнім сапасының жоғарлауына алып келуі мүмкін,
Қазақстан экономикасына инвестиция тарту және оның көлемін ұлғайту
Республикалық «Сапа» бағдарламасының негізгі міндеттері:

Көзделген өткізу рыноктары стандарттарының талаптарына сай және тұтынушылардың
Шет еледермен саудада техникалық кедергілерді жою жолымен отандық
Осы негізде әлемдік экономикаға ҚР – ның
Өнімнің сапасын арттыруға жәрдемдесетін құқықтық , экономикалық ұйымдастырушылық
Сапа саласындағы нормативтік құқықтық базаны жетілдіру;

Отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған ғылыми техникалық
Сапаны арттыру саласында іс шаралар ұйымдастыру және насихаттау
Қазіргі жағдайда сапа жүйесінің сертификациясы және енгізілуі –
Шетелдік мамандардың айтуынша,сапа жүйесіне сәйкес келетін сертификат кәсіпорынға
Сапа жүйесі еліміздің Бүкіл әлемдік сауда ұйымына кіру
Стандарттау туралы халықаралық ұйым 1979 жылы сапаны басқару
ISO – 9001 – жобалау, дайындау, өндіріс,
ISO – 9002 – нақты өндіріс;

ISO – 9003 – өнімді бақылау;

ISO – 9004 – сапаны және сапа жүйесін
Қазір бұл стандарттар әлемнің 151 мемлекетінде енгізілген.Біздің мемлекетте
3.2 Қазақстан Республикасы жағдайларына бейімделуі мүмкін қазіргі проблемаларды
Жапондық сапа тұжырымы сапаның 4 деңгейін қарастырады:

Бірінші деңгей «Стандартпен сәйкестігі». Бұл деңгейде сапаның
Екінші деңгей – «пайдалану сәйкестігі».Өнім стандартқа сәйкестеніп қана
Үшінші деңгей – «нарық талаптарына сәйкестігі». Бұл жерде
Төртінші деңгей – «Жасырын тұтынушылықпен сәйкестігі» ірі бай
Қасиет – бұл өнімнің тұтынылуындағы немесе пайдалануындағы, бағалануда
Қасиет шартты түрде негізгі және жалғаспалы болып
Негізгі қасиет – өнімнің және оның белгілерімен сәйкестігін
Жалғаспалы қасиет – негізгі қасиеттерді нығайтады және түсіреді.
Өнімді тұтынуда және пайдалану процесі кезінде пайда болатын
Өнімнің тұтынушылық қасиеттеріне техникалық және экономикалық қасиет, әлеуметтік
Өнім сапасының көрсеткіштері бұл өнімді тұтыну,
Өнім сапасы көрсеткіштерінің көптеген түрлері бар:

Жалпылама көрсеткіштер өнім сапасы деңгейін сала бойынша немесе
Еңбек затының бірлік көрсеткіштері еңбек заттының ерекшелігіне байланысты
Тағайындау көрсеткіштері – бұл өнімді пайдалану аймағында белгілі
Үміткерлік көрсеткіштер – бұл қарсы болмау, сақтау, жөндеуге
Қауіпсіздік көрсеткіштері – өнімді сатып алуда және пайдалану
Экономикалық көрсеткіштер – өнімді экономикалық жағынан (өзіндік құн,
Жоғарыда көрсетілген көрсеткіштер жиынтығы өнім сапасын қалыптастырады. Өндірілген
Халықаралық стандарт сапаны экономикалық категория ретінде ғана қалыптастырып
1 – Кесте – тауар сапасынның бірқалыпты
Сапа көрсеткіштері

Стандарттаушы Реттеуші

Белгілеу Патенттік – құқықтық

Экономикалық Қауіпсіздік

Техникалық Экологиялық

Органолептикалық Физика – химиялық

Басқалар Басқалар

Өнім сапасы көрсеткіші тура және жанама көрсеткіш болып
Өнім сапасы оған әсер ететін факторлорға немесе
Бұйым құрылымы;

Өндірістік базаның техникалық деңгейі;

Жаңа өнімдерді ұйымдастырудағы дайындық;

Өндірістің механикалануы және автоматтандырылуы;

Бақылаудың техникалық және технологиялық құралдары;

Қолдану базасының техникалық деңгейі.

Сонымен қатар ішкі факторларға мынадай факторлар қосылады: техникалық,
Техникалық факторлар – өнім сапасына ерекше әсер етеді.
Ұйымдық факторлар – өндірісті және еңбекті ұйымдастыруды
Әлеутеттік – психологиялық факторлар едәуір көлемдегі ұжымдағы әлуметтік
Экономикалық факторлар – өнімді пайдаланудағы қолайлылықты білдіреді, сонымен
Субьективті факторлар тобына адамның өндірістік қызыметімен байланысты факторлар
профессионалдық шеберлiк;

жалпы бiлiм беру деңгейi;

адамның психологиялық ойы;

еңбек қызығушылығы.

Тәжiрибе көрсеткендей, жұмысшының профессионалдық шеберлiгi неғұрлым
Бүгiнде нарықтық экономика жағдайында сапа тұтынушылардың позициясынан
тұтынушылардың талаптарын қанағаттандыру;

қолдану және белгiлеу аясында анықталған қажеттiлiктерге толық
стандартпен немесе техникалық жағдаймен сәйкестену;

бәсекеге қабiлеттi баға бойынша тұтынушыға ұсыну;

өндiрушiге пайда әкелу.
Бұл мәселелердi шешуде кәсiпорында өндiрiстiң техникалық деңгейiне
Сапа жұмысы фирманы функционалдауды қамтамасыз етумен тығыз
Сол сияқты сапа өндiрiстiң барлық деңгейiнде
4 «Смак» ЖШС кәсіпорнының өнім сапасын басқару тиімділігін
«Смак» ЖШС-гі сүт өнімдерін шығаратын кәсіпорын болып табылады.
Өз құрылтайшыларының қызығушылығын пайдалану үшін табыс табу, жиналыста
Өзінің жарғылық мақсаттарын жүзеге асыру үшін, ұйым келесідей
Сүт және сүт өнімдерін құю мен өндіру;

Импорттық және отандық алкагольді өнмдер мен сусындарды құю;

Шикізаттар мен ауылшаруашылық өнімдерін өткізу және дайындауларды, қайта
Заңды және жеке тұлғаларға тауар – аралық ,
өндірістік тауарларды өткізу үшін аукциондарды ұйымдастыру, сату секциялары
жарнамалық және ақпараттық қызметті ұйымдастыру;

Өндірістік – коммерциялық, сату – сатып алу мен
ҚР – ның заң шығарушы органдарымен рұқсат
Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін талдау

Өндірістік қысқа мерзімдік тиімділікке алып келетін маниторлық ақпараттарға
Компания саясаты әрбір тұтынушыға дара жақын келу болып
Сатып алушылардың талаптарын түсінуіне және келешекте барынша олардың
2 – кесте. Алматы қаласының нарығында 2009 ж
Өнімнің атауы Фуд Мастер Қайнар Адал Смак

Айран 1л 190 185 185 185

Сүт 1л 185 180 180 180

Ряженка 500 г 175 175 170 175

Қаймақ 200 г 165 160 160 162

Сүзбелік ақ ірімшік 135 133 130 130

Сүзбе 250 г 120 110 110 110

Кілегей 250 г 155 150 155 150

Қайтарылған сүт 165 165 160 165

Брынза 1 кг 220 - - -

Нарық белсенділігінің ең күрделі және қиын болжамданатын элементтерінінң
Бәсекелестердің тауарлық саясатын оқып үйрену
«Адал» фирмасының ассартименті саясатының ерекшелігі тек аталған өнімдерді
Есік тегі «Фуд Мастер» зауытының бөлек өңдейтін кәсіпорындар
3 – кесте. Эталон – айранына қатысты өндіруші
Qi Фуд Мартер Смак Адал Қайсар

Qп 114,29 1,75 34,95 3,08

Qэ 111,72 2,71 3,49 3,5

К 1,023 0,65 1,002 0,88

4 – кесте. Біздің мысалымызда «Фуд Мастер» компаниясының
Өнім атауы Фуд Мастер Смак Адал Қайсар

Сүт 0,96 0,99 1,05 0,9

Қаймақ 0,97 0,98 - -

Айран 0,92 0,93 1,01 0,92

Ряженка 0,92 0,90 0,98 0,88

Кілегей 0,87 - 1,2 0,85

Сүзбе 0,98 0,93 0,99 0,89

Бәсекеге қабілетілікті жоғарлату «Смак» комнаиясының даму стратегиясы болуы
Тауардың сапасы мынадай параметрлер мен анықталады:

Нормативті – техникалық параметрлер – бұл тауардың норма
Эргономикалық параметрлер: қолайлы қорабы. Тауардың адамның физикалық қажеттілктеріне
Эстетикалық параметлер – дизайн және мода;

Бәсекелестерді білу және классификациялау, яғни бәсекелестер туралы мәліметтер
Бәсекелестер қызыметінің көрсетшіштерін талдау;

Бәсекелестердің күшті және әлсіз жақтарын білу.

Жүргізілген қортынды бойынша мынадай қортынды жасауға болады: компания
5– кесте. Бәсекеге қабілеттілік көрсеткіштері

Бәсекеге қабілеттілік көрсеткіштері Фуд Мастер Адал Аргопродукт Қайсар
Ұсынылатын тауарлардың ассартименті 5 2 4 3 2

Тауардың сапасы 5 5 3 3 4

Бағалар деңгейі 2 3 5 4 4

Тұтынушылар мотивіне ассартименттің сәйкес келуі 5 2 4
Жарнама және өткізуді ынталандыру 5 4 2 1
Өнімнің қорабы 5 3 3 2 2

2.2 Кәсіпорында өнім сапасын басқаруды жетілдіру жолдары

Қазақстанның БСҰ – ға өту мерзімі экономиканың тиімділігі
«Қазақстан Республикасының Индустриялдық – иновациялық даму стратегиясын» жүзеге
Қазіргі кезде машина жасаумен айналысатын 1400 кәсіпорнынның тек
Елімізде 2007 жылы Қазақстан Республикасының ұлттық стандарттау
Осы бағдарламаға сәйкес отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігі өндірісте
Кәсіпорында өнім сапасын арттыру жолдарының мүмкіншілігі

Отандық кәсіпорындарды бәсекге қабілетті өнім өндіруге ынталандыру
Сынақ қорын жабдықтау үшін өнімнің, шикізаттың және материалдың
Бұдан басқа, республикада халықаралық деңгейде танылған және халықаралық
Төменде проблеманың күшті және әлсіз жақтары берілген.

Күшті жақтары:

Техникалық реттеу жүйесіне өту жөніндегі жұмыстардың бірінші кезеңін
Республика кәсіпорындарында сапа менеджменті мен қоршаған ортаны қорғау
Салаларда стандарттау жөніндегі қызметті жандандыру.

Мүмкіндіктер:

Жаңа нарықтық экономикамен халықаралық тәжірибеге жауап беретін, өнімге,
Мемлекеттік стандарттау қорын ұлғайту, сондай – ақ үйлестірілген
Әлсіз жақтары:

Ұлттық стандарттарды халықаралық стандарттармен үйлестірудің төмен проценті;

Техникалық реттеу саласында біріңғай сясатты құруға кері әсер
Халықаралық тізілімде тіркелген сарапшылардың болмауы;

Өнімнің жекелеген түрлерінің сапасын бақылау үшін сынақ қоры
Күтілетін қауіптер:

Әлемдік жаһанданудыру процесінің шегінен тыс қалу қатері;

Ғылым мен техниканың қазіргі уақыттағы талаптарына жауап беретін
Республикалық, мемлекетаралық және халықаралық деңгейлерде ақпараттар мен нормативтік
Бағдарламаның негізгі іс шаралары халықаралық стандарттар
Республиканың кәсіпорындарында, салаларда стандарттау қызметін құру;

Қазақстан Республикасы экономикасының басым салалары үшін дамыған шет
Экспортқа шығарылатын отандық өнім мен обьектілерге арналған қолданыстағы
Кез келген өнімдерді шығарудан бұрын оны жасаушылар нормативтік
Қазақстанда экономиканы одан әрі дамыту еліміздің әлеуметтік –
4.1Метрологиялық сараптамаға гидробаспақтың төлкесін механикалық өңдеу технологиялық үрдісінің
Метрологиялық сараптамаға гидробаспақтың төлкесін механикалық өңдеу технологиялық үрдісінің
Картада шақтамамен шектелген өлшемдер қарастырылған: сыртқы өлшем 22
Дәлдік нормаларын талдап отырып , А өткізгіші бойынша
Дәлдік нормаларының бақылау жарамдылығы күмән келтірмейді.

Бақылаудың ұсынылған әдістерін таңдаймыз. Шақтамамен шектелген өлшемдер
Ұсынылған әдіс ешбір өлшемге қанағаттандырарлық емес:

– кесте. Төлкені механикалық өңдеу технологиялық үрдісінің операциялық
Әрекеттер мазмұны Аспаптар Өлшеу аспаптар Өлшем

диаметр ұзындығы

А Детальді орнату, бекіту және түсіру

Индикатор МСТ577, индикат. С маг. негіз МСТ10197

1 Түп бетті 22 өлшеміне шырпу- тазалай Кескіш
2 Кеулеу - тесікті 33,57 , өлшеміне
33,57 11,2-3

3 Тесікті кеулеу 33,57 ,мм 33,87
33,87 11,2-3

Техникалық шарттар технологиямен қамтылады

4 Ойықты жону 35 , өлшемдері 11,2
5 Өткір, ернеулерді мұқалту Кескіш Т15К6 2103-0003

6 Тексеру ОТК- өлшемдерді тексеру 22
Штангерциркуль ШЦ-П-0-200 ГОСТ 166

22 , 33,57 ,33,87
Ескертулер мен ұсыныстар тізімін қарастырамыз:

А өткізгіші бойынша:

патрондағы бөлшек орнату дәлдігіне талаптар бекіту;

индикатор белгілеуін көрсету (мысалы, ИЧ-10), индикатор тұрағының магнитті
индикатор мен штатив таңдауын байланыстыру талабымен бөлшекті орнату
1-4 өткізгіштері бойынша:

ГОСТ 6507 бойынша МК 0-0-,,--25 микометрінің 22
диаметрлері 33,57 ,
диаметрі 35
11,2 0,1, 4 0,1 өлшемдерін калибрлер немесе
осы операцияларды өңдейтін беттерге кедір- бұдырлық талаптарын қою
Қортынды

Метрология саласы жылдан – жылға жаңаруы, жаңа заманауй
Қазіргі таңда озық технология заманында бұйымның тек стандарттарға
Бұл курсттық жұмыстың мақсаты метрологиялық сараптаманың өнімге қаншалықты
Өлшемдерге қйылатын талаптар, бұйымның негізгі қызыметі, сенімділігі мен
Бұйымнның эскиздік жобасы мен бұйымға соңғы техникалық толық
Өнім сапасын арттыру стратегиясын дайындауда қозғалыстағы сапа көрсеткіштерінің
Курстық жұмысты орындау барысында өнімнің сапасына ішкі және
Өндіріс тиімділігі жоспарлы өсуіне септесуі;

Қазіргі заман ғылымы мен техникасының жетістіктерін және халық
Өнімнің жарамдылығын көрсететін барлық ерекшеліктерін сипаттауы;

Бағытталуына қарай белгілі бір сұранысты қанағаттандыруы;

Бағытталуына қарай белгілі бір сұранысты қанағаттандыруы;

Кәсіпкерлік стратегиясына жаңаша көзқарас – сапаның тұтынушының талаптарын
Курстық жұмыстың орындалуы барысында статистикалық, ақпараттық және т.б.
БСҰ – на мүше болу қарсаңында жүргізіліп жатқан
Кәсіпорында өндірілетін өнімнің сапасын арттыруда басты рөлге ие
Жалпы алғанда Курстық жұмысты орындау барысында Қазақстандық ғана
Бағдарлау картасы, эскизді картасы, технологиялық нұсқаулар, жабдық ведомосі,
Курстық жұмыстың 2.1 бөлімінде гидробаспақтың төлкесін механикалық өңдеу
Метрология өндіріс тиімділігін, техникалық деңгейді және өнім сапасын
Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. Қазақстан Республикасының «Техникалық реттеу туралы» заңы

2. Т.М. Мендебев, Е.С.Асқаров, А.Ө. Ермекбаев, И.Ж. Жаханова
3. Казахстанская ассициация маркетинга «Основы стандартизации, метрологии, сертификации
4. Қазақстан Республикасының «Нормативтік құқықтық актілер туралы» заңы

5. Қазақстан Республикасының «Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы»
6. И. М. Лифиц «Основы стандартизации, сертификации и
7. Нұрпейсова М.М. «Качества – ключ к завоеванию
8. 2005 – 2015 жылдардағы Қазақстан Республикасының индустриалды
9. Ерімбетов И.Р. «Сапаны жақсарту стандарттаун басталады» //
10. Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейінгі стратегиялық даму
11. «Стандарттау мен сертификаттау туралы» ҚР – ның
12. http://mashintop.ru «Төлкені механикалық өңдеу»

13. http://www.google.kz «Конструкторлық құжаттар»

14. Демидова Н, ЯкореваА, Бисерова В «Метрология, стандартизация
15. Сергеев, Сергеев, Латышев «Метрология, стандартизация, сертификация», Логос
16. Клочкова Мария «Шпаргалка по метрологии, стандартизации, сертификации»
1