Егістіктерде арамшөпке қарсы күрес жүргізу технологиялары курстық жұмыс
Мазмұны
КІРІСПЕ……………………………………………………………..
3
1. Арамшөптер………………………………………………………… 4
1.1 Арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері…………………….. 6
1.2 Арамшөптердің таралуы және олардың тіршілік жағдайларына бейімделуі…………………………………………………………...
8
1.3 Арамшөптердің негізгі топтары мен өкілдері……………………. 9
1.3.1 Паразитті арамшөптер……………………………………………... 10
1.3.2 Паразитті емес арамшөптер……………………………………….. 11
1.3.3 Карантиндік арамшөптер…………………………………………... 13
1.3.4 Улы арамшөптер.…………………………………………………... 13
1.4 Арамшөптермен күрес жүргізу шаралары.……………………….. 13
1.5 Арамшөптерді өсірмеудің алдын алу шаралары…………………. 14
2
Павлодар ауыл шаруашылығының ғылыми зерттеу институтындағы егістіктерінің ластануы…………………………
15
2.1 Егістің арамшөп басуына қолданылатын технологиялар……….. 16
2.2 Ауыспалы егістердің арамшөптенуі……………………………… 24
2.2.1 Арамшөптену нәтижесінен алынған дала ауыспалы
егістерінің экономикалық тиімділігі………………………………
26
ҚОРЫТЫНДЫ ……………………………………………………..
28
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР………………………………….
29
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 31 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Егістіктерде арамшөпке қарсы күрес жүргізу технологиялары
Мазмұны
КІРІСПЕ……………………………………………………………..
3
1. Арамшөптер………………………………………………………… 4
1.1 Арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері…………………….. 6
1.2 Арамшөптердің таралуы және олардың тіршілік жағдайларына бейімделуі…………………………………………………………...
8
1.3 Арамшөптердің негізгі топтары мен өкілдері……………………. 9
1.3.1 Паразитті арамшөптер……………………………………………... 10
1.3.2 Паразитті емес арамшөптер……………………………………….. 11
1.3.3 Карантиндік арамшөптер…………………………………………... 13
1.3.4 Улы арамшөптер.…………………………………………………... 13
1.4 Арамшөптермен күрес жүргізу шаралары.……………………….. 13
1.5 Арамшөптерді өсірмеудің алдын алу шаралары…………………. 14
2
Павлодар ауыл шаруашылығының ғылыми зерттеу институтындағы егістіктерінің ластануы…………………………
15
2.1 Егістің арамшөп басуына қолданылатын технологиялар……….. 16
2.2 Ауыспалы егістердің арамшөптенуі……………………………… 24
2.2.1 Арамшөптену нәтижесінен алынған дала ауыспалы
егістерінің экономикалық тиімділігі………………………………
26
ҚОРЫТЫНДЫ ……………………………………………………..
28
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР………………………………….
29
КІРІСПЕ
Қазақстанды материалдық қорлардың жетіспеуі кезінде қор үнемдеудің табиғи-экономикалық
Сондықтан арамшөп қаптап кеткен егістердің жағдайында алынған төмен
Арамшөптердің ластануын Қазақстанның солтүстік және солтүстік-шығыс аудандарында әр
Ол үшін барлық арамшөпке қарсы күрес шаралары, сақтауға
Жазғы жауындар топырақты терең суландырмайды, ол жауындар ылғалының
Соңғы жылдардағы зерттеу, егіншілік жүйесін игеру мен егістіктегі
Қазақстан ғалымдарының көбінің пікірі бойынша, егіншіліктегі экологиялық маңызы
Далалық және қуаң далалық аймақтардың құрғақшылық жағдайында арамшөптердің
Егіншілік саласында арамшөпке қарсы күрес есепке ала отырып
1. Арамшөтер
Арамшөп – егін арасында өсетіндала өсімдіктері. Табиғи шабындықтар
Арамшөп егіске зор зиянын тигізеді: ылғалға, қоектік заттарға
Қазақстанда арамшөптің 1500 түрі кездеседі. Қазақстанда жиі ұшырасатын
Егіс арамшөптерден тазалығы егіншілік мәдениетінің негізгі көрсеткіштерінің бірі
Арамшөптермен күрес – егісті күтіп баптаудағы аса маңызды
Арамшөптер келтіретін зиян. Жергілікті жағдайда барынша беиімделіп алған
Көптеген зерттеушілердің мәліметтеріне қарағанда, тіпті бір жылдық жалпақ
Мәдени өсімдіктер топырақ бетіндегі әр грамм жасыл
Арамшөптердің дақылдарға көлеңке түсіруі оның өсіп-жетілуінің ең соңғы
Шырмауық арамшөптер (дала шырмауығы, шырмауық таран) мәдени өсімдіктердің
Арамшөптер мәдени өсімдіктердің зиянкестері мен ауруларының қоректенетін орны.
Арамшөптердің вирусты аурулары шіркей арқылы мәдени өсімдіктерге
Дала шырмауығында шабындық көбелек дамып, ол кейіннен мәдени
Кейбір арамшөп өсімдіктерінің жемістері, тұқымдары дәнге жағымсыз иіс
Арамшөптердің топырақ қабатындағы вегативті органдары (тамырлары және тамыр
Арамшөп көп болған аңыздан алынған өнімді тазартуға, әрі
Паразитті арамшөптер мәдени өсімдіктердің дайын шырынын сорып алады
Арамшөп тамырынан бөлініп шығатын заттар мәдени дақылдардың дамуына
Сарғылт топырақты аймақтағы (Орал облысы) тары егісіндеәр шаршы
Сұр топырақты аймақ (Шымкент облысы) мақта танабында арамшөп
Мәдени өсімдіктердің егісінде арамшөптердің санын, зияндылығын барынша азайту
Арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері
Арамшөптердің барлық жерге тарауы және олармен қарсы күресудің
қиыншылығы, олардың тірі қалуы мен таралуына мүмкіндік беретін
Армшөптерге тән қасиет олардың жоғарғы өсімталдығы. Мысалы, жусанжапырақ
Астық тұқымдас ауылшаруашылық дақылдарының бір өсімдігі әрі
Көптеген арамшөптер тұқымдарын жан-жаққа тез тарата алатын қабілеті
Арамшөптердің басты тұқымдарының біркелкі еместігі, шұбылаңқы көктеуі. Сондықтан
Біркелкі өңбеуін көптеген себептермен түсіндіруге болады: тұқым қабығының
Арамшөптердің тұқымы топырақ қабатында тіршілік қабілетін ұзақ мерзімге
Кейбір арамшөп түрлерінің тұқымы жануарлардың ішегіне түскенде де
Дала шырмауығының тұқымы салқын суда 54 ай болғаннан
Арамшөптер тіршілігі үшін олардың тұқымдарының біркелкі піспеуінің, шашылып-төгілу
Арамшөптердің мұндай биологиялық ерекшеліктерінің егіншілікте мәні бар: бұйра
Арамшөптерді тамырларымен бірге құртпай, үстіңгі сабағын отау немесе
Көпжылдық арамшөптердің бір бөлігі – атпатамырлар (дала шырмауығы,
Арамшөптердің қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларына (құрғақшылық, суықтық т.б)
Көпжылдық арамшөптер тек тұқымнан ғана емес, вегетативті жолмен
Тамырсабақ топырақ өңдеу кезінде қиылғанда бір ғана бүршігі
Егістік қалуеннің тамыр кесінділері, мәселен, қыс бойы топырақтың
Арамшөптердің шала піскен тұқымы толық піскен тұқымына қарағанда
Арамшөптердің таралуы және олардың тіршілік жағдайларына
бейімделуі
Арамшөптердің тұқымы жылдам таралатындығы байқалған. Тұқымы жеңілі мәселен,
Арамшөптер өз тұқымдарының аналық өсімдіктен әлдеқайда алысқа жетуіне
Жабайы шомыр, үйбидайық, кәдімгі у таспа секілді дәнді
Арамшөп тұқымның топырақ бетімен жылжуға бейімделген топтары да
Әрбір тұқым піскен соң жерге түседі де, осы
Тұқымдары желдің жәрдемімен едәуір қашыққа жетуге бейімделген арамшөптер
Аппараты арқылы ақ түсті
Арамшөптердің өз тұқымын алысқа
Арамшөптер өздерінің тұқымын тарату үшін жануарлар мен құстарды,
Көң арқылы арамшөптердің тұқымы әлдеқайда көп таралды. Арамшөптердің
Нашар тазаланған тұқымға араласып жүздеген, мыңдаған шақырым жерге
Біздің құрылымызға келеген американдық арамшөптердің тізімі егістік үшін
Егістік жерге арамшөптер жол жоғалуынан, бұталар маңынан, егістіңөзінен
Арамшөптердің негізгі топтары мен өкілдері.
Өзінің биологиялық ерекшеліктеріне қарай арамшөптер топтарға
бөлінеді. Одақта 2500-ден астам, ал Қазақстанда 300-ге жақын
Аймақтардың топырақ-климат жағдайларындағы арамшөптердің қайсыбір түрлерін биологиялық топтарға
Арамшөптердің бірнеше топтары бар. Соның ішінде мекендейтін ортасы
Алабұта, гүлтәжі тұрғын үй маңында және ауылшаруашылық егісінде
Арамшөптер қабатына орналасуы бойынша: а) үстіңгі қабатқа жататын
Арамшөптерді агробиологиялық топқа бөлудің егіншілікте мәні зор. Бұл
1.3.1 Паразитті арамшөптер деп басқа өсімдіктер арқылы қоректеніп
Егер қоектік заттарды асыраушы өсімдіктердің сабағынан алатын болса,
Егер арамшөптер қоектік заттарды өсімдіктің тамырына жабысып алатын
Жартылай паразитті арамшөптерде фотосинтез құбылысы толық жүреді, сондықтан
Күнбағысқа жабысып өсетін сұңғыла темекімен, томатпен, сорамен де
Арамсояудың 30-дан астам түрі бар. Мәселен, зығыр арамсояуы
Паразит арамшөптерге жөргемшөп (арамшырмауық) жатады. Жергемшөп беде мен
Тұқымы 4…5 жылға дейін өнгіштік қабілетін жоймайды. Арамшөптің
Жөргемшөп карантинді арамшөп болғандықтан оны міндетті түрде жою
Күнбағыс сұңғыласы сұңғыла тұқымдастарға жататын бір жылдық паразитті
Бір өсімдік 100…..140 мыңға дейін тұқым бере алады.
Толығымен паразиттік тіршілік ететін өсімдіктерден басқа, жартылай паразитті
1.3.2 Паразитті емес арамшөптер. Паразитті емес арамшөптер өте
Аз жылдық арамшөптер деп тек тұқымы арқылы көбейетін
Аз жылдық раңтәріздес рамшөптер (эфемерлер). Бұлардың вегетативтік кезеңі
Жаздық арамшөптер деп көктемде өсіп, күзде тұқым беріп
Жаздық ерте жетілетін арамшөптерге тұқымдары топырақ қабаты 10
Кеш жетілетін жаздық арамшөптер деп тұқымдары топырақ қабатының
Бұл топқа жататындар – көк итқонақ, мысыққұйрық,
Қыстан шығатын арамшөптер екі түрлі жолмен дамуы мүмкін.
Күздік арамшөптердің тұқымы алғашқы тіршілік жылында кез келген
Екі жылдық арамшөптер өздерінің толық даму кезеңін екі
Көпжылдық арамшөптер. Көп жылдық арамшөптерге өздерінің толық дамуына
Кіндіктамырлардың топыраққа қыстайтын жалғыз ғана жуан кіндікті тамыры
Тамырсабақты көп жылдық арамшөптер тұқым арқылы және түрі
Атпатамырлы арамшөптер негізінен вегетативті жолмен көбейеді. Бірінші жылы
Бұл топқа жататын арамшөптер: егістіксары қалуен, жасыл қалуен,
Жатаған арамшөптер тұқымнан басқа тамырланған сабақтарыныңкөмегімен тарайды. Бұл
Түйнекті арамшөптер негізінен вегетативті жолмен көбейеді. Оған түйнекті
1.3.3 Карантиндік арамшөптер. Бұл топқа таралуы шектелген, немесе
Сыртқы каратиндік арамшөптерге жататындар бұдыр күнбағыс. Арамшөптердің ішінде
1.3.4 Улы арамшөптер. Олардың ішінде өсімдіктердің өздері (сасық
1.4 Арамшөптермен күрес жүргізу шаралары.
Арамшөптерді егістіктен аластаудың әдістерін іздестіру жолында адам алғашында
Танап топырағын сүдігерге өңдеу арқылы арамшөптермен күресті негізінен
Мәселен, астықты жинап алысымен аңызды терең жыртпай, топырақты
Осы арамшөп түріне қарсы негізгі күрес шаралары және
Танаптардағы арамшөптерді есепке алып, картасын жасау оларға қарсы
Арамшөптерді есепке алудың жолдары:
Шамамен немесе көз мөлшерімен арамшөпті есептеу.
Сандық (санау) әдісімен есептеу.
Өлшеген – сандық әдісімен есептеу.
Көзбен шолу (мөлшерлеу) әдісі 4 баллдық шкаласы бойынша
Егер егісте жекеленген арамшөптер болса, онда ол 1
Арамшөптер ойдым-ойдым болып шоғырланып кездессе, немесе егістің жалпы
Егістік танапта арамшөптер көп, дегенмен мәдени дақыл санынан
Арамшөптер мәдени өсімдіктерден басым болып келгенде оларды 4
Егіншілік шаруашылығында арамшөптерді есепке алу мезгілін төргүл жапырақшасы
Арамшөптерді есептеудің сандық тәсілінде танапты қиғаштай өтіп әрбір
Өлшенген – сандық тәсілінде арамшөптің санын есептеуден басқа,
Көзбен мөлшерлеу тәсілінің нәтижесінде танаптардың ластануының картасын жасайды.
1.5 Арамшөптерді өсірмеудің алдын алу шаралары.
Арамшөбі жоқ танап – диқанның ежелгі арманы. Қара
Арамшөп танапқа еніп қоймай, оны басып алған соң
Қазіргі біздің заманымызда өсімдіктер карантині ұйымдастырылды. Олар бірінші
Кейбір жағдайларда арамшөп тұқымдарының өте ұқсастығына қарсы тазарту
Арамсояудың тұқымын беде жоңышқаның тұқымыныан бөлу үшін арнаулы
Кез келген дақылдың тұқымын егіске пайдаланар алдында оларды
Стандартқа сәйкес тұқым бірінші класқа жеткізілуі үшін, бір
Көптеген адамшөп тұқымдары, мәселен, дала қалуені, кәдімгі бақ-бақ,
Суармалы егіншілікте арамшөп тұқымдарының су арқылы таралатындығы анықталған.
каналдардың, жол жағаларының жиегіне шыққан арамшөптерді
гүдегенге дейін жою керек;
су ағатын каналдардың түбін, қабырғаларын бетондау;
каналдан егістікке су келетін жеріне тұқымды сүзетін торсүзгіш
Егіс алқабына арамшөп тұқымдары малдың қиы арқылы таралмас
арамшөбі басым өскен танаптыңсабанын мал азығы ретінде қолданбай,
тек малға төсуге пайдаланады;
арамшөп көп өскен танаптан жиналған астықтың тазаланған кейінгі
қалдықтарын малға жем ретінде пайдаланарда, алдымен оларды нтақтау
малдың қиын бір жерге шашпай үйіп, толық шірігесін
тыңайтқыш ретінде қолданады.
Осы жағдайда ғана дақылдар өсімдігі жылдам бас көтеріп,
бой бермей өседі.
Жою шаралары тікелей арамшөптерді, олардың тұқымдарын және
химиялық әдістермен күресу арқылы іске асыруға болады.
2. Павлодар аыл шаруашылық ғылыми зрттеу иститутындағы егістіктерінің
Арамшөптің ең көп тараған түрлері әдеттегі гүлтәж, ақ
Есепті жылда егістік алқаптардың ластануы ерте егістік мерзімінен
Егістің арамшөп басуына қолданылатын технологиялар
Егіннің ластығы ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігінің маңызды өсуді
Тәжірибелі алқаптағы бидай және басқа дақылдардың егістерінде бір
Эксперименталдық жұмыстарды өткізу жылдарында, ықтырмалы сүрі жер бойынша
Сүрі жерден және басқа негізгі алғы дақылдардан алыстаумен,
1-кесте - Жаздық бидай егіндердің ластығына түрлі
Алғы дақылдар Технологиялары 1-КПП 2-КПП 3-КПП
2005 2006 2006-2007 2007 2007
Ықтырмалы сүрі жер қалыпты 17,3 27,6 23,5 33,9
баламалы 15,0 23,9 21,7 31,5 34,6
қарқынды 14,2 17,7 16,2 19,4 21,3
Сидералдық сүрі жер қалыпты 25,7 18,9 34,8 54,6
баламалы 24,2 43,6 32,3 51,5 51,8
қарқынды 19,8 28,0 22,3 31,6 30,5
Күнбағыс қалыпты 32,3 54,3 37,7 60,3 56,5
баламалы 31,4 50,8 36,9 56,8 52,3
қарқынды 24,7 38,0 25,5 33,0 35,4
Астықты (очес) қалыпты 30,9 39,5 27,7 44,4 49,8
баламалы 20,9 36,9 24,7 35,4 38,6
қарқынды 15,9 21,5 18,9 29,8 31,0
Бұршақты-сұлы қоспасы қалыпты 20,8 35,8 31,8 43,5 47,8
баламалы 19,4 31,9 29,5 40,0 42,6
қарқынды 17,1 22,4 26,9 36,9 35,0
Бидай егістіктерінің ластығына өңдеу технологияларының деңгейлері маңызды ықпал
Сүрі жерден кейінгі екінші және үшінші дақылмен орналасқан
Ќуањ дала аймаѓында ауыл шаруашылыќ даќылдарыныњ µнімділігін кµтерудіњ
Зерттеу жылдарында тєжірибе учаскелерінде экспериментальды ж±мыстар ж‰ргізгенде бір
Арам шµптіњ саны элемент ќ±рылымына, алдыњѓы даќылдарѓа, зерттелуші
Топыраќтыњ екі т‰ріне ж‰ргізілген баќылау арам шµптіњ ќ±рамы,
Зерттеу ж±мысы ж‰ргізілген барлыќ жылдардаѓы сияќты есепті жылы
Барлыќ алдыњѓы даќылдар бойынша зерттеліп отырѓан даќылдар егісін
Зерттеліп отырѓан даќылдарды арам шµптіњ басуы µњдеу технологиясыныњ
Барлыќ зерттеліп отырѓан даќылдар бойынша арам шµп салмаѓы
Ауыспалы егіс звеноларында алдыњѓы даќылдардан кейін екінші даќыл
Бедердіњ жєне µњдеу технологиясыныњ барлыќ дењгейі бойынша ауыспалы
Сµйтіп, тєжірибе ж‰ргізілген жылдарда зерттелуші даќылдар егістігін арам
Топырақтың әр түріне тепе-тең көлемдік масса, әр өсімдік
Павлодар АШҒЗИ қуаң дала аумағында жүргізген тәжірибе нәтижесінде
Жер бедерінің төменгі учаскесінде топырақтың 0-30 см қабатында
Арпа егісі алдында ауыспалы егістің кейбір звеноларында жыртылған
Осылайша, біздің бақылауларымыз ауылшаруашылық дақылдарын өңдеудегі прогрессивті (альтернативті,
2 кесте - 2005-2008 жж. орташа алғанда, ауыспалы
Жер бедері
Ауыспалы егіс
звенолары Технологиялар
әдеттегі альтернативті екпінді
саны дана/м2 салмағы г/м2 саны дана/м2 салмағы г/м2
Тегістелген беттер Сүрі-бидай-арпа 13,1 12,4 7,1 10,0 4,1
Сүрі-тары-арпа 14,1 19,7 11,8 16,5 3,6 5,0
Сүрі-қарақұмық-арпа 9,9 13,8 10,3 14,4 5,0 7,0
Жүгері-бидай-арпа 10,1 14,1 12,4 17,4 3,5 4,9
Жүгері-тары-арпа 15,6 18,4 16,3 25,8 3,1 4,3
Жүгері-қарақұмық-арпа 11,4 15,9 14,8 22,6 2,0 2,8
Күздік қара бидай-бидай-арпа 10,5 13,4 11,6 19,0 3,3
Күздік қара бидай- тары-арпа 16,3 19,5 15,9 18,6
Күздік қара бидай- қарақұмық-арпа 13,4 17,7 14,3 21,0
Жүгері-бидай-арпа 20,2 28,6 20,8 24,5 7,1 9,4
Ноқат - тары-арпа 29,4 37,9 27,7 39,0 6,6
Ноқат - қарақұмық-арпа 26,5 33,4 23,5 35,4 5,1
Жасыл сүрі- бидай-арпа 18,6 26,0 19,3 27,0 4,3
Жасыл сүрі- тары-арпа 25,3 35,8 24,0 32,3 6,8
Жасыл сүрі- қарақұмық-арпа 22,6 29,0 20,6 25,0 5,5
Ойпаң Сүрі-бидай-арпа 15,6 27,9 18,4 36,9 9,5
Сүрі-тары-арпа 21,5 39,6 20,1 44,5 11,3 16,4
Сүрі-қарақұмық-арпа 21,1 35,8 23,4 41,3 8,4 11,5
Жүгері-бидай-арпа 27,9 47,5 22,5 40,6 13,1 18,3
Жүгері-тары-арпа 33,6 55,0 29,3 46,4 12,5 16,9
Жүгері-қарақұмық-арпа 31,4 50,9 31,6 43,5 14,0 18,9
Күздік қара бидай-бидай-арпа 19,4 29,5 17,6 25,9 13,3
Күздік қара бидай- тары-арпа 29,6 43,1 30,5 54,0
Күздік қара бидай- қарақұмық-арпа 31,1 54,8 23,6 36,9
Жүгері-бидай-арпа 49,5 75,8 44,5 66,5 18,6 24,4
Ноқат - тары-арпа 43,5 70,1 40,0 56,8 21,4
Ноқат - қарақұмық-арпа 45,8 81,1 39,6 56,4 17,7
Жасыл сүрі- бидай-арпа 29,9 50,1 31,1 54,5 17,7
Жасыл сүрі- тары-арпа 33,5 59,0 27,9 48,5 19,3
Жасыл сүрі- қарақұмық-арпа 31,1 55,0 29,6 51,6 15,4
1-сурет – арам шµптіњ басуына єр т‰рлі
Ескерту: е-екпінді технология; а-альтернативті технология; є-єдеттегі технология
Жер бедері элемент
тері
Алдыңғы дақылдар Технологиялар
әдеттегі альтернативті екпінді
аумақ, см
0-10 10-20 20-30 0-30 0-10 10-20 20-30 0-30
Жоғары ерте сүрі жер 1,35 1,41 1,55 1,43
күздік қара бидай 1,38 1,46 1,54 1,46 1,26
жүгері 1,35 1,44 1,53 1,44 1,21 1,41 1,46
ноқат 1,37 1,45 1,57 1,46 1,22 1,49 1,51
жасыл сүрі жер 1,33 1,49 1,48 1,43 1,27
Төменгі аймақ ерте сүрі жер 1,45 1,48 1,55
күздік қара бидай 1,34 1,43 1,52 1,43 1,21
жүгері 1,28 1,46 1,51 1,42 1,25 1,49 1,54
ноқат 1,30 1,48 1,55 1,44 1,22 1,43 1,56
жасыл сүрі жер 1,30 1,44 1,57 1,43 1,22
Жер бедерінің элементтеріне, алдыңғы дақыл және өңдеу технологияларына
Кестелерде келтірілген мәліметтерді талдау зерттеу жылдары зерттелген дақылдардың
2.2 Ауыспалы егістердің арамшөптенуі
Егістердің арамшөптенуі ауыспалы егіс түрлерінен және жартылай
Қарабидай егістері, үшінші дақылдарда жүгері-судан шөбі –қарабидай- шөп
Егістердің арамшөптенуінің біршама ұлғаюы көпжылдық шөптер қабатында төртінші
4 кесте – Жемшөп ауыспалы егістердің сызбасынан көп
Ауыспалы егіс
буыны Көп жылдық шөптер қатпары бойынша орналасқан егістердің
дақыл ауыспалы егіс бойы-нша орташа
Бірін
ші
екінші сүрі жер және үшінші төртінші бесінші
1. Жүгері - арпа-сүрі- тары арпа
(бақылау)
5,8
9,9
-
22,2
34,7
18,2
2. Жүгері - арпа- қара бидай,тары арпа
5,9
10,7
16,5
41,0
56,6
26,1
3. Жүгері - судан шөбі қарабидай
6,2
11,4
13,4
28,9
40,6
20,1
4. Ноқат-судан
шөбі- қара бидай- тары– арпа
9,0
15,0
15,7
35,0
49,8
24,9
5-ші дақылдар егістіктерін 4-шімен салыстырғанда олардың ластануы бақылаудағы
2 сурет- Ауыспалы егістердегі арамшөппен басуының бір көрінісі
Сондықтан, ауыспалы егістердегі қолданатын сүріге судан шөбін енгізу
2.2.1 Арамшөптену нәтижесінен алынған егістерінің экономикалық тиімділігі
Әр түрлі егістердің экономикалық көрсеткіштері дақылдар түрлерінен және
кесте – Әр түрлі арамшөппен басып кеткен дала
орташа экономикалық көрсеткіштері, теңгемен
Әртүрлі арамшөппен басып кеткен жерлердегі егістер А.е.1.га.
алаңының тікелей шығымдары А.е. 1га. Алаңнан алынған өнімнің
тың өзін ақтауы 1т. Ж.б.-нің өзіндік құны
Арпа - (бақылау) 4296 7568 3264 1,76 3836
Судан шөбі 4893 8910 4017 1,82 3707
Қарабидай 4693 9045 4352 1,93 3502
Тары 4899 8573 3674 1,75 3857
Қорытынды жӘне ұсыныстар
Топырақты көктемде және жазда өңдеудегі мақсат ылғал жинап
Көктемде топырақ жыртудың алдында сыдыра өңдеудегі мақсат көпжылдық
Қалыпты технологияның нұсқауларында алғы дақылдар бойынша егістеріндегі жоғары
Дақыл тұқымын терең немесе тайыз сіңіру егістіктің сиреуіне
1-КПП-ның орналасуында баламалы технологиялардың пайдасына бидай өнімділігінің үстемесі
Баламалы технологияның нұсқауларында егін көкжиектің көлемдік массасы жаздық
Қолданылған Әдебиеттер
1. Ә. Ізтаев., Б. Отыншиев. Астықтану және диқаншылық
2. Шрамко Н.В. Севообороты и органическое вещество почвы.
3. И. Сейітов., Т. Саудабаев., Ш. Әбдірашев. Агрономия
4. Ахметов К.А. и др. Влияние севооборотов
5. Шилов М.П., Слесарев В.Н. Эффективность занятого пара
Технологиялық карта
Жұмыстың тәсілі Жұмыстың көлемі Агрегаттың құрамы Өндіру мөлшері
жаңармай Басқа шығыны Барлық шығыны
бірліктің өлшемі
қолдық жұмыс өлшемі коэффициен
тері эталонны
Аты және маркасы жалпы
тариф бойын. төйлеу Қосымша төлемі Жақ. қыз. үстін
Трактор. және маш. а/ш маш. құралдары
жұмыс. бір Бар. жұм. көлеміне
1 2 3 4 5 6 7 8
Қар тоқтату га 20 0,1 2 ДТ
75 СВУ 2,6 1 50 1 490 490
Ылғалды сақтау га 20 00,8 1,6 ДТ
75 БИГ 3А 1 29 1 490 245
Себу алдындағы кульвациялау га 20 0,22 4,4 ДТ
75 КПП 2,2 1 29 1 490 490
Себу га 20 0,22 4,4 ДТ 75
Транспортировка т 8844 1 18 ГАЗ 53
2 - 1 490 980 41 49 -
Астықтықтың тұратын бағасы т 844*50000=442200000 ОП 30
442200000 22110000
Күту (арам шөптерге қарсы күрес) га 20
75
2 22 1 490 980 41 49 -
Гербицидтің шығыны га 20 40*120 = 4800
4800 240
Жинау га 20 1 20 СК5 ЖВН 1
Көлікпен тасу т 280*10км =2800
2 490 980 41 49 - 7,5 175
Астықты тазалау т 280
КСП 15
8140,8
23
31
