Мемлекеттің азаматтық-құқық қатынастардың құқықтық жағдайының ерекшелігі курстық жұмыс
ЖОСПАР
Кіріспе 3
1 тарау. Азаматтық құқық қатынастарының ұғымы, элементтері 5
1.1 Азаматтық құқық қатынастарының ұғымы 5
1.2 Азаматтық құқық қатынастарының элементтері 8
2 тарау 21
2.1 Субъективті азаматтық құқықтар. Құқықтарды саралау және қорғау 21
2.2 Азаматтық құқықтың басқа құқық салалармен шекарасы 24
Қорытынды 27
Пайдаланылған дереккөздер тізімі 28
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 26 бет
Пәні: Құқық
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мемлекеттің азаматтық-құқық қатынастардың құқықтық жағдайының ерекшелігі
Кіріспе
Азаматтық құқық – Қазақстан Республикасының құқық салаларының
Азаматтық құқықты зерттемес бұрын азаматтық құқық пәнін анықтап,
Құқық жүйесі іштей құқық салаларына бөлінетіндігі белгілі. Әдетте
Қазақстан Республикасы азаматтық құқығының пәнін тауар-ақша қатынастары және
Азаматтық құқық нормаларының талаптарына сәйкес туындайтын және бұл
Адамдар өз өмірінде және әрекет үстінде үнемі әрқилы
Заңды тұлғалардың барлық істері де нақ жаңағыдай азаматтық
Құқық қытынастарын сөз еткенде, оны талдағанда біз алдымен
Құқық қатынастарына қатысушылардың арасында белгілі бір байланыс орнайды,
Сол қатынаста құқықтар мен міндеттер не нәрсеге (мүліктік
1 тарау. Азаматтық құқық қатынастарының ұғымы, элементтері
Азаматтық құқық қатынастарының ұғымы
Қазақстан Республикасының біртұтас құқық жүйесі
Азаматтық құқығымен реттелінетін қатынастардың түсінігін бару үшін құқық
Азаматтық кодекстің 1 - бабының 1-
Жоғарыда көріп отырғанымыздай, азаматтық құқығымен
Мүліктік қатынастарға негізінен, қоғамдағы өндіріс
Мүліктік емес жеке қатынастар, мүліктік қатынастарға тығыз
Азаматтық заңдармен реттелетін мүліктік
Сондай-ақ Ата Заңның 33-бабы
Азаматтық заңдармен реттелетін қатынастар
1. Азаматтық заңдарда 1994 –
Азаматтық кодекстің 3-бабында Қазақстан Республикасы азаматтық заңдарының жүйесі
Сонымен, азаматтық құқық нормалары заңдарда, нормативтік құқықтық актілерде
2. Заң актілері. Заңдардың арасында 1995 жылғы Қазақстан
Қазақстан Республикасының Конституциясында азаматтық құқықтық нормалары
Біз бұған дейін 1994 жылғы
Азаматтық құқық нормаларынаң талаптарына сәйкес
Адамдар өз өмірінде және
Заңды тұлғалардың барлық істері де
Адамдар тарихтың объективті зандарын жасап немесе бұза алмайды,
Азаматтық құқық қатынастарының элементтері
1. Құқық қатынастарын сөз еткенде, оны талдағанда біз
Құқық қатынастарына қатысушылардың арасында белгілі бір байланыс орнайды,
Сол қатынаста құқықтар мен міндеттер не нәрсеге (мүліктік
Сөйтіп, құқық қатынастарына төмендегідей элементтер тән болады: субъектілер
2. Осыған орай, құқықтың жалпы теориясының бір мәселесіне
Біз күнделікті өмірде «Менің меншік құқығым бар», «Сіз
Әрбір құқық қатынасында қатысушының бірінің субъективті құқығына екіншісінің
3. Заңдылық фактісінің түсінігі. Азаматтық құқық нормалары өздігінен
Қандай да болсын нақтылы азаматтық құқық қатынастары белгілі
Азаматтық кодексте сатып алу-сату, жалдау, мұра қалдыру және
Заңдылық оқиғалар. Кейбір заңдылық фактілер осы фактілер
Заңдылық әрекеттер. Заңдылық салдар, яғни белгілі бір құқық
Заңда, заңдылық салдары бар деп табылатын әрекеттердің мазмұны
Заңды және заңсыз әрекеттер (құқыққа сыйымды және құқыққа
Мәмілелермен қатар, тікелей құқық және міндет тусын деген
Кейбір әрекеттер құқық тәртібінде тыйым салынғандықтан ғана, яғги
Зиян келтірушінің жауаптылық мөлшері.
“Жауапкершілік” термині әртүрлі аспектіде қолданылады.
“Әлеуметттік жауапкершілік” түсінігі жалпылама ұқсас. Онымен қоғамдағы болып
Алайда әлеуметтік жауапкершілік ерекше мағынаға ие болып, әлеуметтік
Қоғамдық өмірде “рухани жауапкершілік” категориясы үлкен маңызға ие.
Әдебиеттерде және заңдылықтарда “экономикалық жауапкершілік” түсінігі жиі кездеседі.
Заң әдебиеттерінде “экоеомикалық жаупкершілік” түсінігіне юридистикалық жауапкершіліктің ерекше
Бұл жағдайда әкімшілік –құқықтық шара туралы сөз болып,
Алайда, нарықтық экономика жағдайында “экономикалық жауапкершілік” түсініг мағынасын
Азаматтық-құқықтық жауапкершілік юридистикалық жауапкершілікті құрайтын, өзіне тиісті барлық
Юридистикалық жауапкершілік үшін оған негізгі төрт белгі тән:
Юридистикалық жауапкершлік құқық бұзушыға қолданатын мемлекеттік мәжбүрге ықпал
Жоғарыда көрсетілгендей юридистикалық жауапкершілікті азаматтық құқықта ерекшеліктері бар
Азаматтық құқықты реттейтін ерекше қатынастар секілді мүліктік сипатқа
Бірақ азаматтық құқық жеке мүліктік емес қатынастарды, сонымен
Сонымен, азамат туралы жалған мәлімет жариялау, оған жұмысқа
Азаматтық кодекстің 1-ші бабында былай деп көрсетілген:
Азаматтық заңдармен тауар-ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген
Мүліктік қатынастарға байланысы жоқ мүліктік емес жеке қатынастар
Ал заңды тұлғалар Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодекстің 44-бабында
Меншік иесі қаржыландыратын мекеме немесе қазыналық кәсіпорын
Азаматтық құқық тауар иелерінен тәуелсіз және тең құқықты
Талапкердің пайдасына өндірілетін құқық бұзушыға жүктелетін мүліктік
Азаматтық құқықпен реттелетін тауар-ақша қатынастары эквиваленті өтелетін сипатта
Көрсетілген жағдай өз кезінде азаматтық құқықтың жауапкершіліктің шегін
Бұл жалпы ереженің кейбір қолданылмайтын кездері бар. Егерде
Азаматтық құқық қатынастағы тараптардың заң бойынша теңдігі азаматтық
Бұрынғы азаматтық заңдылық бойынша бір-біріне теңдей жауапкершіліктер әрқашан
Жоғарыдағы мысалден бір шешімге келетін болсақ, азаматтық құқықтық
Ал зиян келтіргені үшін жауаптылықтың жалпы негіздері Қазақстан
Азаматтар мен заңда тұлғалардың мүліктік немесе мүліктік емес
Заң актілерінде зиянды өтеу міндеті зиян келтіруші болып
Зиян келтурші, осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, егер
Заңды іс-әрекеттерінң келтірілген зиян осы Кодексте және өзгеде
Зиян келтірудің алдын алу мәселесі Қазақстан Республикасы Азаматтық
Кодексінің 918-бабында көрсетілген:
1. Болашақта зиян келтіру қаупі мұндай қауіпті тудыратын
2. Егер келтірілген зиян оны келтіруді жалғастыратын немесе
Егер тиісті қызметтің тоқталуы қоғамдық мүдделерге қайшы келсе,
Заңсыз соттау, заңсыз қылмыстық жауапқа тарту, бұлтартпау шарасы
Анықтау, алдан ала тергеу прокуратура органдарының өзге де
заңсыз іс-әрекеттерініңсалдарынан азаматқы немесе заңды тұлғаға келтірілген зиян
Судьялардың және басқа сот қызметкерлерінің заңсыз іс
әрекеттерімен (әрекетсіздігімен) сот төрелігін жүзеге асыру кезінде келтірілген
Өзінің жауаптылығын сақтандырған тұлғаның зиянды өтеуі мәселесі
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодекстің 924-бабында қарастырылғандай, ерікті немесе
14-жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар келтірілген зиян үшін жауапкершілік
Жасы 14 ке жетпеген кәмелетке толмағандар (жас-балалар) келтірген
Егер қорғаншылыққа мұқтаж жас бала тиісті тәрбиелеу, емдеу
мекемесінде, халықты әлекуметтік қорғау мекемесінде немесе заңға орай
Егер жас бала оқу орнының, тәрбиелеу, емдеу немесе
жүзеге асыруға міндетті өзге мекеменің, сондай-ақ шарттың негізінде
Ата-аналардың (асырап алушылардың), қорғаншылардың, оқу
орындарының, тәрбиелеу, емдеу және өзге де мекемелердің зиянды
Егер ата-аналары (асырап алушылары), қорғаншылары қайтыс болса немесе
Қазақстан Респіубликасы Азаматтық Кодекстің 926-бабында он төрт жастан
он төрт жастан ое сегіз жасқа дейінгі кәмелетке
келтірген зиян үшін жалпы негіздер бойынша дербес жауап
он төрт жастан он сегіз жасқа дейін кәмелетке
өтеу жеткілікті мүлкі немесе өзге кіріс көздері балмаған
Егер он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі
Ата –аналардың (асырап алушылардың), қамқоршының және тиісті
мекеменің зиянды өтеу жөніндегі міндеті зиян келтірушінің кәмелетке
Ата-ана құқықтарынан айырылған ата-аналардың кәмелетке толмағандар
келтірген зиян үшін жауапкершілігі Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодекстің
Әрекетке қабілеттілігі шектеулі деп танылған азамат келтірген зиян
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кокекстің 930-бабында қарастырылғандай, өз іс-әрекетінің
Өз іс-әрекетінің мәнін түсіне алмаған немесе өзіне-өзі
алмайтын жағдайда зиян келтірген әрекетке қабілетті азамат, сондай-ақ
Егер жәбірленушінің өміріне немесе денсаулығына зиян келтірсе, сот
жәбірленуші мен зиян келтірушінің мүліктік жағдайын, сондай-ақ басқа
Егер спиртті ішімдіктерді, есірткі заттарды пайдаланып немесе өзге
әдіспен өзін осындай жағдайға келтірсе, зиян келтіруші жауаптылықтан
Егер зиянды жүйке ауруы және ақыл-ойының кемістігі салдарынан
іс-әрекетінің мәнін түсіне алмайтын немесе өзіне-өзі ие бола
Айналасындағыларға жоғары қауіп туғызатын қызмет (жоғары қауіптілік көздері)
1. Қызметі айналасындағылар үшін жоғары қауіптілікпен байланысты заңды
Зиянды өтеу міндеті меншік құқығымен, шаруашылық жүргізу құқығымен
2. Жоғары қауіптілік көздерінің иелері қауіптілік көздерінің өзара
Жоғарыда қауіптілік көздерінің өзара іс-қимылы салдарынан олардың иелеріне
бір тараптың кінәсінен келтірілген зиянды осы тарап толық
екі немесе бірнеше тараптың кінәсінен келтірілген зиян олардың
Тарптардың әрқайсысының кінәсінің дәрежесін белгілеу мүмкін болмаған кезде
Зиян келтіруде тараптардың кінәсі болмаған кезде олардың бірде-біреуінің
3. Жоғары қауіптілік көзінің иесі, егер қауіптілік көзі
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің 932 - бабында бірлесіп
Бірлесіп зиян келтірген тұлғалар жәбірленушінің алдында ортақтасып жауап
Сот жәбірленушінің арызы бойынша және оның мүдделері үшін
Заттар - азаматтық құқық қатынастарының объектілері. Азаматтық
Заттар азаматтық айналымдағы қатысына орай шектеулі айналым қабілеттігіне
Сонымен, азаматтық заң кейбір заттарды азаматтық айналымнан шығарып
Заттарды бөлінетін және бөлінбейтін болады. Бөлінетін заттар бөлінген
Заттар құқық қатынастарында жекеше белгіленген және тек-тес қасиеттеріне
Заттар қозғамалы және қозғалмайтын болып бөлінеді. Оның қозғалмайтынына
Кәсіпкерлікке пайдаланылатын кәсіпорын мүліктік кешен ретінде мүліктің (заттың)
Қосалқы зат және басты зат. Дербес пайдалануға келмейтін,
Жаңа Азаматтық кодекс азаматтық құқық объектілерінің тізіміне жануарды
Сондай-ақ жануарға «қатал қарау-аяумашылық» дегенге орай оған әдейі
Затқа ақша, валюталық, құндылықтар, сондай-ақ құнды қағаздар жатады.
Валюта құндылығына қымбат бағалы металдар, қымбат бағалы тастар,
Құнды қағаздар да зат делінеді. Құнды қағаз дегеніміз
Ол белгіленген және міндетті өлшемдерді (реквизитті) сақтай отырып
Құнды қағаздарды бір тұлғадан екіншісіне беруге болады. Бұл
Қазіргі кезде құнды қағаздың негізгі түрлері деп кеңінен
Құнды қағаз ретінде облигация оны шығарушы (көбіне көп
Құнды қағаздар мынадай үш түрге бөлінеді: атаулы, ордерлік
Құнды қағаздарды шығару (эмиссия) тәртібі мен оны ұйымдастырып
2 тарау
2.1 Субъективті азаматтық құқықтар. Құқықтарды саралау
Біз жоғарыда айтып кеткеніміздей, субъективті азаматтық құқықтар мен
Абсолюттік азаматтық құқық мазмұны жағынан қарама-қарсы тұрған арақатысты
Екінші саралау азаматтық құқықты заттық және міндеттемелік деп
Енді саралаудың үшінші түріне келейік: мұнда құқық мүліктік
Бұзылған немесе дауға түскен азаматтық құқық сотпен қорғалады.
Құқықты тану. Бұл жағдайда соткімен дұрыс, кімнің бұрыс
Бастапқы жағдайда қалпына келтіру және құқықты бұзатын немесе
Залалды өтеу. Егер тараптарға оның құқығын бұзу арқылы
Міндетті заттай орындатуға ұйғарым шығару. Жәбірленушінің көбіне-көп өз
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің жаңа нұсқасы бұрынғы кеңес
Азаматтық кодекс материалдық емес игілікті, мүліктік емес құқықты
Моральдық, залалды өтеу. Моральдық залал деп азаматтардың материалдық
Ар-намысты, қадір-қасиетті әне іскерлік беделі қорғау. Азамат пен
Егер мұндай мағлұматтарды кім таратқаны белгісіз болған күннің
Енді тағы бір тәсіл – өзін-өзі қорғауға тоқтала
2.2 Азаматтық құқықтың басқа құқық
Бұдан бұрын айтылған құқықтық реттеудің пәні мен әдістемесі
Азаматтық және еңбек құқықтарының ара жігін ашу белгілі
Осы орайда еңбек құқығы пәнінің азаматтық құқықтан айырмашылығы
Отбасы құқығы некеге және отбасына қатысты қатынастарды реттейді.
Отбасы құқығына реттеудің ерекше әдістемесі тән, ол ерікті
Отбасы құқығының дербестігіне қарамастан ол туралы заңмен реттеуге
Азаматтық құқық табиғи ресурстарды пайдалану және айналадағы ортаны
Экологиялық әдебиеттерде кездесетін осындай пікірлерге қарамастан азаматтық құқық
Азаматтық кодесктің 1-бабының 4-тармағына сәйкес, заң құжаттарында
Жоғарыда айтылған қатынастардың азаматтық құқықпен арадағы жігін ашу
Қорытынды
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің жаңа нұсқасы бұрынғы
Азаматтық қоғам және құқықтық мемлекет туралы толып жатқан
Пайдаланылған дереккөздер тізімі
Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995 жыл 30 тамыз.
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. 1999 жыл 1 шілде.
Барщевский М. Ю. наследственное право: учебное пособие, М.1996
Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы. 1-том, Ғ. Төлеуғалиев. Алматы,
Азаматтық құқық. Жауапты ред. М.Қ. Сүлейменов., Ю.Г. Басин,
Диденко А.Г., Басин Ю.Г., Иоффе о.С. и другие
Базарбайұлы Б. Заңды тұлға – мүлік иесі. Фемида
3
