TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

войти на сайт

вход на сайт

Логин: :
Пароль :

Забыл пароль Регистрация

Экономикалық қауіпсіздік




Экономикалық қауіпсіздік
0
Раздел: Құқық | Автор: Админ | Дата: 30-09-2015, 16:00
Загрузок: 4649




Экономикалық қауіпсіздік – бұл экономикалық тәуелсіздік, ұлттық экономиканың тұрақтылығы және өзіндік даму мен прогреске қабілеттілік жағдайындағы қоғамдық қажеттіліктерді тиімді қанағаттандыру.


         Қазақстанның экономикалық қауіпсіздігін сақтау және қамтамасыз ету саласында мемлекеттік саясаттың жалпы стратегиясы мен приоритетті бағыттарын анықтауға  мүмкіндік береді.


Жалпы  ма мағынада, экономикалық қауіпсіздік дегеніміз- оның тұрақты дамуын, қауіпсіздігін, қоғамдық және мемлекеттік дамуы үшін әлеуметтік – экономикалық жағдайының адекватты деңгейін қамтамасыз ететін экономикалық жүйенің күйі.


Экономикалық қауіпсіздік терминдерінде жиі қауіп – қатер факторлары қолданылаы.. Қазақстанның экономикалық қауіпсіздік дамуының аса мүмкін қауіп қатерлеріне жататын Қазақстанның экономкикалық даму әркелкілігінің  жоғарлау қауіптері. Қауіп – қатерлеріне жататын  Қазақстан аймақтарының әлеуметтік – экономикалық даму әркелкілігінің жоғарлау қауіптері. Қауіп қатерлердіің маңызды факторлары:


-аймақтар дамуының әлеуметтік – экономикалық деңгейінде объективті бар айырмашылықтар, өнеркәсіп өндірісіндегі құрылымдық өзгерістер фонында экономикалық қатынастарда  депрессиялық, дағдарысты, артта қалған аудандардың болуы:


— Қазақстанның жеке қалаларының кәсіпорындары арасында өндірістік- техникалық байланыстардың бұзылуы;


— ҚР жеке аймақтарының арасында жан басына шаққандағы ұлттық табысты өндіру деңгейінде алшақтықтың үлкейюі;


— Ал егер қазіргі кезде Қазақстан экономикасының өсуіне байланысты жағдай кішкене өзгерген болса, аудандар дамуындағы диспропорция сақталуда.


Аймақтардың экономикалық бірігуі Қазақстан нарығының қызмет етуінің міндетті шарты. Бірақ та жеке аудандар, әсіресе табиғи – шикізат ресурстарына бай, өз артықшылықтарын біржақты қолдануға ұмтылады.


Осыдан мемлекеттің аумақтық- сараланған саясат керектігі шығады, яғни аймақтарға бірдей нарықтық жағдай жасау үшін.


Экономикалық қауіпсіздік қауіп – қатерінің басқа факторы – ол экономиканың, ұлттық экономиканың теңгерімсіздігін шақыртатын екі әлсіз байланысқансекторға жіктелуі, экспорттық және ішке бағытталған салалардың поляризациясы. Осы қатынаста ең жақсы жағдайда отын – энергетикалық сектордың кәсіпорындары болып қалды, оларда кепілді өткізу нарықтары болды және шетел капиталмен жекешелендірудің  объектілері болды.


Қазақстан Республикасының экспорттық құрылымын зерттеу негізінде тауар номенклатурасының бөлімдері бойынша (экономикалық қызметтің барлық түрлерінің Жалпы жіктеуіне сәйкес) экспорттық бағытталған салаларға – энергетикаға арналған материалдардан басқа кен қазу, қара металлургия және түсті металдарды өндіру; ішке бағытталған салаларға — өңдеу өнеркәсібі; басқа салаларға – электроэнергияны, газды және суды өндіру және тарату жатады.


Басқа фактор – экспорттық бағытталған көбінесе сыртқы нарықпен байланысты және әлем нарығының конъюнктурасының тербелістеріне сәйкес қызмет етеді. Егер осы сектор едәуір дәрежеде ірі батыс трансұлттық компаниялармен жекешелендірілді деп есептесек, онда оның ұлттық экономикадан одан да оқшауланғанын күтуге болады.


Қазақстан экономикасында сондай жағдайлар қалыптасты, яғни бұл кезде ішке бағытталған сектор нарықтық ортада қайта өндіру үшін жетерлік алғышарттарға ие емес. Еңбек ақы мен салықты төлеуден кейін қалған қолдағы бар табыс негізгі капиталға инвеститцияларды қалыпты қайта өндіруге жеткіліксіз.


Экономикалық қауіпсіздік қауіп – қатерінің негізгі факторы – халық өмірінің төмен деңгейі, табыстары саралаудың жоғарлылығы.


Елдің әлеуметтік тұрақтылығы мен тіршілігіне, оның экономикалық қауіпсіздігіне ең үлкен қауіп төндіретін:


-халықтың әр түрлі топтарының арасындағы табыс пен тұтынудыжоғары саралау;


— жұмыссыздықтың жоғары деңгейі;


— азық – түліктің құнды түрлерін орташа нормамен тұтынудыңқысқаруы үшін тамақтанудың балансталмаған құрылымы;


— инфляция деңгейінің жоғарлауы, оған халықтың сатп алу қабілетіне байланысты, жәнекедейлік аймағының ұлғаюы.


Қазақстанда халық табысын саралаудың децильдік коэфициенті 20-ға жуық. Бұл аса қамтамасыз етілген және аз қамтамасыз етілген азаматтардың арасында табыс алшақтығының 20 рет ажыратылуын білдіреді, бірах халықаралық өлшем бойынша ол 7-8-ден аспауы керек, АҚШ –тан басқа, бұл жерде 11-12, бірақ та Америка өмірі Батыс Европаға қарағанда едәуір қиын.


Аз қамсыздандырылғандар арасында ең көп үлесті көпбалалы отбасылар алады. Табыстар мен жалақы саясатында бірінші назар әсіресе осы халық тобының әеуметтік қорғаоуына аударылу керек. Кедейлік деңгейі едәуір дәрежеде қазіргі Қазақстандағы инфляциялық ауыртпалықтың әркелкі бөлінумен байланысты. Тұтыну тауарлары мен қызметтердің қымбаттауы бірінші кезекте алғашқы өмірлік қажеттіліктерді қанағаттандыратын және халықтың аз қамсыздандырылған топтарының тұтыну негізін құрайтындарға тарайды.


Тұтастай жұмысбастылық, тұтыну және өндіру арасындағы қайта өндіру арасындағы қайта өндіру пропорцияларының бұзылу жағдайына байланысты әлем нарығының қолайлы конъюнктурасы арқасында уақытша мұнайдан түскен жоғары табыс есебінсіз Қазақстан экономикасы қатты жүктелуге шыдамайды.


Біздің пікірімізше, Қазақстан экономикасының бар моделі өнеркәсіп өндірісінің өрлеуін қамтамасыз ете алады, бірақ онымен қатар:


-экономиканың шикізат экспорттық бағытталған сектор приоритетісақталады. Бұл осы сектордың тұйықталумен және өзіндік қайта өндірістің оқшауланған циклын құрумен қауіптенеді;


— инвестициялық тауарларды өндіру төмендейді, халықтың нақты табысының өсуінің төменгі қарқыны сақталады, ал өндіріс құрылымы соңғы сұраныс құрылымына немесе тұтыну импортының ары қарай өсу құрылымына жақындайды;


— өнірістік потенциалдың жүктелмеген сектордың қысқаруы есебінен ішке бағытталған секторда өндіріс шығындары азаяды. Бұл жұмыссыздықтың өсуіне алып келуі мүмкін;


— сақталып келе жатқан бағалардың теңсіздігі жағдайында азық – түлік тауарларын тұтыну құрылымында ауылшаруашылық өндірісінің және импорт өсуінің қарқыны төмендетілген.


Солай, Қазақстан экономикасын қайта өндірудің қазіргі моделіне теңсіздік анализі елдің экономикалық қауіпсіздігінің қауіп – қатерін жасайтын шиеленіскен түйіндерді айқындауға мүмкіндік берді.


Қауіп – қатер факторларының бар болу көзқарасынан экономикалық қауіпсіздік жағдайын Оңтүстік – Қазақстан облысының мысалында қарастырайық.


Елдің оңтүстік аймағының жағдайы салалар мен орталардың кешендік дамуының өзара әрекетімен сипатталады, олардың ішінде: табиғи – климаттық, демографиялық, әлеуметтік, өндірістік, экологиялық, институционалдық инновациялық, қаржы экономикалық.


Барлық факторлардың бір – бірінің арасында өзара әрекеттесу еңбекті, капиталды қайта өндіру және табиғи орта жағдайының проблемалары арқылы көрінеді.


Аймақтың экономикалық дамуын шектейтін негізгі факторларға қолайсыз табиғи – климаттық жағдайларын, сонымен қатар экологиялық дағдарыстың салдарын жатқызу керек. Арал теңізінің гидрологиялық тәртіптемесінің және аймақтың негізгі артериясы Сырдария өзенінің бұзылуы шаруашылық қызмет процесіне және, бірінші кезекте, ауылшаруашылық өндірісіне теріс әсер етті.


Арал теңізі балықшаруашылығы мен көлік маңызын жоғалтты, бұл сонымен байланысты өндірістің жоқ болып кетуіне алып келді.


Осымен байланысты аймақтағы өнімді қуаттың тиімді орналасуын іске асыру, халықтың оптималды жайғасуын қамтамасыз ету және оның өмір сүру деңгейін жоғарлату ел өкіметінің орта және ұзақ мерзімді болашақта приоритетті мәселелері болып табылады.


Оңтүстік Қазақстан облысының басты проблемаларының бірі Өзбекстан мен Қырғыстанмен шекараласатын 32 ауданның әлеуметтік – экономикалық жағдайы болып табылады. 1999 ж. Санақ бойынша осы аудандардағы халық саны 2,662 млн. адам құрайды немесе республика халқының жалпы санынан 17,8 %.


Осы аймақтардың жалпы  проблемалары:


Экономикалық зерттеулер Институтының ғалымдарының пікірі бойынша облыстардың аймақтық секторының негізгі проблемалары Бұл:


-негізгі қорлардың ескірген және жаңартылмайтын активті және пассивті бөлігі;


— өңдеу өндірістерінің өнімінің төменгі салмағы;


-шығарылған өнімнің жоғарғы ресурстық  және энергосыйымдылығы,


— шетел аналогтармен  салыстырғанда сапа деңгейінің төмендігі кезінде жоғары бағалар үшін өнімнің шектелген бәсекеге қабілеттілігі;


-ішкі нарықта көптеген өнім түрлеріне төлеуге қабілетті сұраныстың толық немесе жартылай жоқтығы ж.т.б.


Солай ауылшаруашылықтың негізгі проблемалары:


—         негізгі өндірістік қорлардың жоғары дәрежелі тозуы;


—         маркетингтік қызметтің, ақпараттық жүйенің дамымауы;


—         ұзақ мерзімді қарыз қаражаттарды тарту көздерінің қаржылық халсіздігі және жоқтығы;


Тамақ өнеркәсібінде оның дамуын тоқтататын негізгі проблемалар ол:


ауылшаруашылық өнімдерін өндірушілер мен оларды қайта жасайтын кәсіпорындар арасындағы өзара байланыстың жоқтығы;


—         импортты ауыстыратын тамақ өнімдерін шығару бойынша кіші өндіріс санының жеткіліксіздігі;


—         тамақ өнімдерін шығарушыларды өнімді орайтын және сақтайтын құралдың жоқтығы;


—         ауылшаруашылық өндірісін жеңілдікті қаржыландыру деңгейінің төмендігі.


Оңтүстік Қазақстанның машинақұрылысында да проблемалар бар, олардың ішінде: өткізу нарығының, айналмалы қаражаттардың қажеттіліктерін  қанағаттандыратын бәсекеге қабілетті өндірістің жоқтығы, техникалық қайта қаруландырудың артта қалуы.


Әлеуметтік ортада маңызды проблема – ол халықтың жеке инфекциялық аурулармен науқастығының  өсуі, және бірінші кезекте Арал аймағында. Ең қауіпті ауру дем алу органдарының туберкулезі болып табылады. Оңтүстік Қазақстан облыстарында денсаулық сақтауға жергілікті бюджеттердің ортажылдық шығындары 20%-дан. 28 % — ға (Қызылорда облысы) дейін ауытқиды. Білімге деген шығындары төмен.


Еңбек нарығындағы диспропорциялар бір мамандарды артық өндірумен және екінші мамандардың жетіспеушілігімен, мамандарға сұраныс құрылымы мен масштабтар және олардың ұсыныстары арасындағы сәйкессіздікке байланысты.


Ең әуелі, бұған мамандарды дайындауда сұраныс пен ұсыныс сәйкестілігін қамтамасыз ету сұрақтарындағы білімнің төмен икемділігі және мобильдігі себепті.


Бір топ мамандарды бір министрлік профилі бойынша дайындау органы, бұл студенттерді дайындауда әдістемелік, методологиялық және ұйымдасқан басшылықтың жақсаруына себеп болады, жоспарлауды оңайлатады. Осы жағдайларда профильді министрлікке мамандарды дайындау үйлесімдігі және реттеу қызметтерін арту жөнді.


Еңбек нарығында мамандардың сұранысы мен ұсынысын реттеу, олардың өзгеруін болжау ҚР білім беру және ғылым Министрлігімен қамтамасыз етілу керек, шынайы ынтымақтастыққа салалық министрліктермен, және одан бұрын экономика және бюджетті жоспарлау Министрлігімен, себебі мамандарды дайындау экономиканың даму тенденциясымен тығыз үйлесіп іске асу керек.


ҚР білім беру және ғылым Министрлігінің атынан үйлестіруші орган мемлекеттік білім тапсырысына сәйкес жоғары білімді мамандарды жоспарлау және реттеуде салалық министрліктер мен жоғары оқу орындары арасында делдал болу керек.


Бюджетаралық қатынас проблемалары сақталуда. Әлеуметтік трансфертер мен мекенжай әлеуметтік көмектің көздері – жергілікті бюджеттердің қаражаттары. Оңтүстік аймақтағы облыстарда халықтың әр түрлі саны, экономикалық дамудың бірдей емес деңгейі бір тұрғынға кеткен жергілікті бюджет шығындарының саралануын тудырады.


Оңтүстік аймақ облыстарының әлеуметтік-экономикалық және экологиялық проблемалар кешенін мезгілімен табу және шешу болашақта экономика салаларының жоғары даму темптеріне, әлеуметтік ортаның тез дамуына, экологиялық пресстің төмендеуіне, ал соңғы нәтижеде әлеуметтік-экономикалық даму тұрақтылығының жоғарлауына алып келді.


Бұл мәселенің маңыздылығы 30 маусым 1998 жылы «Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының Заңын қабылдаумен байланысты, бұл жерде экономикалық қауіпсіздік – ол «Қазақстан Республикасының тұрақты дамуын және экономикалық тәуелсіздігін қауіп-қатерге қоятын сыртқы және ішкі жағдайлар, процесстер және факторлардан қорғану жағдайы».


Экономикалық қауіпсіздік (ЭҚ) ұлттық экономиканың қоғамдық қажеттіліктерді отандық және халықаралық деңгейде тиімді қанағаттандыруды қамтамасыз етуге қабілеттілігін көрсетеді. Басқаша айтқанда, экономикалық қауіпсіздік – ұлттық экономиканың тиімді, динамикалық өсуіне қолайлы әсер ететін ішкі және сыртқы жағдайлардың жиынтығы, оның қоғам, мемлекет, индивид қажеттіліктерін қанағаттандыру, сыртқы және ішкі нарықтағы әр түрлі қауіп-қатер мен шығындарға кепіл беретін бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ету мүмкіншілігі.


Дамыған елдерде экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету – мемлекеттік саясаттың приоритеті бағыты, сондықтан экономикалық қауіпсіздік сөзсіз кепілдеме ретінде екі деңгейде түсініледі:


—         сыртқы саясат – мемлекет егемендігі;


—         ішкі саясат – қоғамның әлеуметтік-экономикалық тұрақтылығы.


Ұлттық экономикалық қауіпсіздік – экономика және билік институттарының сондай жағдайы, яғни бұл жағдайда мемлекеттің ұлттық мүдделерін кепілді қорғау, ішкі және сыртқы процесстердің даму қолайсыздығы кезінде жеткілікті экономикалық және қорғаныс потенциалы қамтамасыз етіледі.


Экономикалық жүйе тұрақты болған сайын, экономика өмірге икемдірек болады, яғни оның қауіпсіздігін бағалау жоғарлайды.


Экономикалық қауіпсіздіктің критерия жүйелері және көрсеткіштері бар: (1-кесте);


1-кесте


Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің бағалау жүйесі






 


ЭҚ ұстанымдары:


Кешенділік – экономикалық жүйенің қорғануына әсер ететін факторлар есебі.


Тұрақтылық – келе жатқан қауіп-қатерді сезінуге, тойтарыс беруге, өзгертуге, тепе-теңдікті қалпына келтіруге қабілеттілік.


Жеткіліктілік – қауіп-қатерлерді бейнелеу үшін ресурстық және капитал сыйымды қорлардың бар болуы.


Өзгергіштік – экономикалық жүйенің экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету формалары мен механизмдерін өзгертуге қабілеттілік.


Превентивтілік – мүмкін болатын қауіп-қатерлерді озық әрекет немесе қорғау блогын жасау арқылы болдырмау және тараптау.


Транспаренттілік (ашық болу) – жүйенің сыртқы және ішкі әсерлерге сезінушілігі.


Даму – қорғау жүйесінің жетілдірілуі.


ЭК құрылымы былай сипатталады:Технологиялық қауіпсіздік бәсекеге қабілетті ғылыми-техникалық өнім өндіру негізінде халықаралық технологиялық нарықтарда ұдайы қатысумен анықталады. Азық-түлік қауіпсіздігі сапалы тамақ өнімдерін өндіруге арналған табиғи-шикізат ресурстарын қолданумен және осы тамақ өнімдерін халықтың жаппай тұтыну мүмкіншілігімен өлшенеді.


Қаржы-несиелік қаржы жүйесінің тұрақтылығымен, ұлттық валюта тұрақтылығымен, алтынвалюта қорларының жеткіліктілігімен немесе тұрақты экономикалық өсуге жағдай жасаумен ескеріледі.


Өндірістік қауіпсіздік индустриялық потенциалдың дамуында, техникалық өнім өндірудің тұрақтылығында және тиімділігінде, мемлекеттің экономикалық тіршілік әрекетін қамтамасыз ету қызметінің керектігінде көрінеді.


Сыртқыэкономикалық қауіпсіздік ашық экономиканың сақталуы кезіндегі халықаралық еңбек бөлінісі жағдайында ішкі нарықтың сыртқыэкономикалық әсерлерден қорғануымен сипатталады.


Инвестициялық қауіпсіздік оның инвестициялық тартымдылығының деңгейіне, ұлттық экономикалық мүдделерді сақтауды ескере отырып, тартылған қаражаттарды тиімді пайдалану және оны қайтару қабілеттігіне байланысты.


Энергетикалық қауіпсіздік ішкі өнеркәсіптік өндірісті қолдану үшін өзіндік энергия тасушыны және энергияны жеткілікті өндіруді қамтамасыз ету мүмкіншілігімен анқталады. Көлік-байланыс қауіпсіздігі әлемдік нарыққа шығатын альтернативтік негіздерді иеленуге рұқсат беретін көлік-байланыс артерияларының бар болуымен көрсетіледі.


Әлеуметтік (әлеуметтік-экономикалық) қауіпсіздік бұзушы әлеуметтік күштің төмен деңгейімен, қоғамның өмірге керек қажеттіліктерін қанағаттандырумен қамтамасыз етілетін қорғану жағдайын білдіреді.


Жалпы, экономикалық қауіпсіздік деген жүйенің күрделі ішкі құрылымы бар, соның ішінде оның үш маңызды элементтерін бөлуге болады:


1. Экономикалық тәуелсіздік. Экономикалық тәуелсіздік абсолюттік сипатқа ие емес, себебі халықаралық еңбек бөлінісі ұлттық экономикаларды бір-бірінен өзара тәуелді қылдырады. Осы жағдайларда экономикалық тәуелсіздік ұлттық ресурстарды бақылау мүмкіншілігін білдіреді. Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін және әлемдік саудаға, кооперациялық байланысқа, ғылыми-техникалық жетістіктердіайырбастауға тең қатысуға рұқсат беретін өндіріс, тиімділік және өнім сапасының осындай деңгейіне шығу керек.


2. Ұлттық экономиканың бірқалыптылығы мен тұрақтылығы меншікті барлық оның формаларында қорғау, кәсіпкерлік белсенділік үшін сенмді кепілдеме мен жағдай жасау, ахуалдың бірқалыптылығын бұзатын факторларды тоқтату (экономикадағы қылмыстық құрылымдарымен күресу, табыстарды бөлуде маңызды алшақтықтарды болдырмау ж.т.б.) дегенді білдіреді.


3. Өзін-өзі дамытуға және прогреске қабілет. Бұл әсіпесе қазіргі, динамикалық дамушы әлемде маңызды. Инвестициялар мен инновацияларға қолайлы климат жасау, өндірісті ұдайы жаңарту, қызметкерлердің кәсіби, білім және қоғамдық-мәдени дәрежесін жоғарлату ұлттық экономиканың тұрақтылығы мен өзін-өзі қорғаудың керекті және міндетті шарты болып жатыр.


Экономикалық қауіпсіздіктің шектік мәндері маңызды – бұл шекті шамалар, бұларды сақтамау экономиканың және мемлкеттің әлеуметтік саласының жөнді дамуына кедергі, экономикалық қауіпсіздік аймағында жағымсыз, күйрететін тенденцияның қалыптасуына алып келеді.


Бірақ осы шектік мәндер қандай болу керке деген сұраққа бірмағыналы жауап жоқ. Әлемдік тәжірибекөрсеткендей, шектік мәндерді нағыз сақтамауда да, кейбір елдердің экономикасы бірқалыпты дамып жатыр және қарқыны, осы шектік мәндерді қатаң сақтайтын мемлекеттерге қарағанда, асқан. Барлық осы критериялар мен көрсеткіштер бір-бірімен үйлесу керек. ҚР экономикалық қауіпсіздік міндеттері мемлекеттік органдардың, меншік формаларына тәуелсіз ұйымдардың, лауазымды тұлғалардың және азаматтардың шешімдері мен әрекеттері арқылы құрылады және іске асады. Бұл міндеттерге кіреді:


—         жалпымемлекеттік құндылықтар мен мүдделердің тұрақты жүйесінің қалыптасуы;


—         ұлттық мүдделерді қорғау;


—         мемлекеттегі әлеуметтік-саяси тұрақтылықты сақтау.


Ұлттық-экономикалық мүдделер:


—         ұлттық экономиканың өрлеуі және экономикалық өсу;


—         халықтың құт-берекесінің жақсаруы;


—         табиғи-шикізат және еңбек ресурстарын тиімді пайдалану;


—         стратегиялық салаларда мемлекеттік бақылаудың сақталуы;


—         мемлекеттің халықаралық экономикалық рейтингін жоғарлату.


Экономикалық приоритеттер:


—         ұлттық экономиканың дамуы, ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерінің негізінде мемлекетке әлеуметтік тұрақтылықты нығайту, отандық өндірушіні қолдану;


—         мемлекеттің сыртқы ресурс көздеріне, еркін сауда нарықтарына, әуе байланыстарына басқа әлем мемлекеттерімен тең шартта шығуды қамтамасыз ету;


—         «Стратегия-2030 ж.! Сәйкес Қазақстанның болашақ гүлденуі негізі ретінде білім, ғылым және мәдениеттің дамуы;


—         Ғылыми сыйымды өндіріс пен отандық технологияның дамуына бағытталу.


Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздік стратегиясы – республиканың экономикалық қауіпсіздігіне бағытталған мемлекеттік саясаттың құрама бөлігі және басты мақсаты – экономикалық егемендік пен мемлекеттің тәуелсіздігін қамтамасыз ету.


Кең стратегиялық жоспарда мемлекеттің қауіпсіздік приоритеттерінің құрылымын құрайды:





Написать комментарий

критериялар




индикаторлар




ұстанымдар




қауіпсіздік құрылымы






1




2




3




4





Мемлекеттің ресурс потенциалы

Ресурстарды, капиталды және еңбекті қолдану тиімділігінің деңгейі


Экономиканың бәсекеге қабілеттілігі


Экономиканың кеңістік уалаятының тұтастығы


Егемендік


Әлеуметтік тұрақтылық



Өмір деңгеиі мен сапасы

Инфляция қарқыны


Жұмыссыздық нормасы


ЖІӨ-нің экономикалық өсуі


Бюджет дефициті


Мемлекетік қарыз


Әлемдік экономикаға кіріктірме


Алтынвалюта қорлары


Көлеңкелі экономика қызметі



 

 


Кешенділік


Тұрақтылық


Жеткіліктілік


Өзгергіштік


Превентивтілік


Транспаренттілік


Даму


 



Технологиялық

Азық-түлік


Қаржы-несиелік


Өнідірістік


Сыртқы-экономикалық


Инвестициялық


Энергетикалық


Көлік-байланыс


Әлеуметтік (әлеуметтік-экономикалық)




Имя:*
E-Mail:
Полужирный Наклонный текст Подчеркнутый текст Зачеркнутый текст | Выравнивание по левому краю По центру Выравнивание по правому краю | Вставка смайликов Выбор цвета | Скрытый текст Вставка цитаты Преобразовать выбранный текст из транслитерации в кириллицу Вставка спойлера
Введите код: *


Бұл сайтта Қазақстанның түкпір-түкпірінен жиналған қазақ тіліндегі рефераттар мен курстық және дипломдық жұмыстар ұсынылған. Қазіргі таңда www.topreferat.com.kz сайтының қазақ тіліндегі жұмыстар базасы бүкіл интернеттегі ең үлкен база болып табылады! Біздің базадағы жұмыстар саны 15000-нан асады. Біз бұл жетістікпен тоқтап қалмаймыз! Біз базамызды одан әрі толықтырамыз.
» » Экономикалық қауіпсіздік

© 2011-2016 Скачать бесплатно на topreferat.com.kz курсовые, дипломные и рефераты на телефон, на планшет и на компьютер.
При копировании материала активная ссылка на источник обязательна.


Мнение посетителей:
 

После 9 класса Вы:

Пойду в 10, 11, закончу школу полностью
Пойду в Колледж
Пойду в ПТУ
Пойду работать
Снова пойду в 9 класс

 
 
Похожие:
  • Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету
  • «Азық – түлік қауіпсіздігі» категориясының экономикалық мазмұны, қасиеттері ...
  • Қазақстан Республикасындағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселел ...
  • Қ.Р-ң инвестициялық қызметін жүзеге асыруы мен оның маңызды мәселелері
  • Қазақстан Республикасы кеден органдарының экономикалық қауіпсіздікті қамтам ...
  • Шығыс Қазақстан облысының экологиялық жағдайы (1 - бөлім)
  • Қазіргі таңда аймақтық саясатты жүргізу мәселелері курстық жұмыс
  • Аймақтық басқару мен мемлекеттік реттеу курстық жұмыс
  • Өндіріс тиімділігін арттырудағы қаржының негізгі принциптері курстық жұмыс
  • Қазақстан Республикасының экономикасын аймақтық басқару курстық жұмыс
  • Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары курс ...
  • Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі мемлекеттік органдар курстық ...
  • Агроөнеркәсіптік кешенді экономикалық басқару курстық жұмыс
  • Ұлттық қауіпсіздік реферат
  • Қазақстанның ұлттық қауіпсіздігінің қазіргі мәселелері реферат
  • Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігінің ішкі саяси аспектілері реф ...
  • Ұлттық қауіпсіздік комитетінің тарихы реферат
  • Бюджеттік жоспарлау реферат
  • Әлеуметтік-экономикалық жүйенің аймақтық астары реферат
  • Кеден саясаты мен ұлттық қауіпсіздік реферат