Түркілердің руникалық жазба ескерткіштері қайнар көзі, тарихы және қазіргі зерттелуі реферат
ЖОСПАР
І. Кіріспе бөлім 3
ІІ.Негізгі бөлім 4
1. Көне түркі руникалық жазбаларының тарихы 4
2. Көнеден жеткен құнды ескерткіштердің зерттелуі: кешегісі мен бүгінгісі 5
3. Қазақ жеріндегі көне түрік руникалық жазбаларының ескеркіштері 8
4. Жалпы түрік тілінің тарихы 12
ІІІ. Қорытынды бөлім 21
Пайдаланылған әдеитеттер тізімі. 22
2
Жұмыс түрі: Реферат
Пәні: Қазақстан тарихы
Жұмыс көлемі: - бет
-----------------------------------------------------------------------------------
РЕФЕРАТТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
І. Кіріспе бөлім 3
ІІ.Негізгі бөлім 4
1. Көне түркі руникалық жазбаларының тарихы
2. Көнеден жеткен құнды ескерткіштердің зерттелуі:
3. Қазақ жеріндегі көне түрік
4. Жалпы түрік тілінің тарихы 12
ІІІ. Қорытынды бөлім 21
Пайдаланылған әдеитеттер тізімі.
І. Кіріспе бөлім
Бүкіл түркі дүниесінің алтын діңгегі, ортақ
Бүгінгі таңда қазақ және өзге де
Осы көне түріктік руникалық жазбаларды зерттеу,
ІІ.Негізгі бөлім
1. Көне түркі руникалық жазбаларының тарихы
Негізінен, ғұн тайпаларының өзі талай тілдес
Жоғарыда сатылы түрде
2.1 Қазақстан мен Орта
2. Көнеден жеткен құнды ескерткіштердің зерттелуі:
Түркі тайпаларынан қалған бұл ескерткіштер көне
Болашақ ұрпаққа
Кеңес өкіметі патшалық құрған тұста археологиялық
1948 жылы түркітанушы ғалым, археолог А.Н.Бернштам
1960 жылы Ертіс өзені аңғарларына қазба
"1970 жылдары Іле бойындағы Есік қорғанынан
Сондықтан жазу жүйесі алдыңғы табылған көне
Одақтық тоталитарлық жүйе бұзылғаннан кейін біртұтас
1998 жылы Қырғызстанның Қошқар өңірі Қарасу
3. Қазақ жеріндегі көне түрік
Дәл осындай көненің көзі болып табылатын
Азат ел, өз тізгіні өз қолындағы
2.2 Орхон-Енисей ескерткіштері - тұңғыш түркі
Күлтегін ескерткішіндегі мәтін жазылған пирамида түріндегі
Күлтегін ескерткішінде де, басқа бірқатар Орхон-Енисей
Көне түркі ескерткіштерінде таңбаланған рәміздік белгілер
Орхон-Енисей ескерткіштерінде көрініс тапқан түркі жұртының
Біз сөз етіп отырған үндестіктер мен
Осы орайда Орхон-Енисей жазуларының мәтінінде байрақ
Ортаға салынған ойлардың түйіні ретінде төмендегі
Бірінші. Орхон-Енисей ескерткіштерінде түркі өркениетіне тән
Екінші. Орхон-Енисей ескерткіштеріндегі рәміздік белгілер -
Үшінші. Орхон-Енисей ескерткіштеріндегі рәміздік белгілер -
Төртінші. Орхон-Енисей ескерткіштері мен Қазақстан Республикасының
Қазіргі түркі халықтарының, оның ішінде қазақ
4. Жалпы түрік тілінің тарихы
Түркітануда орта түркі дәуірі болып саналатын
Орта түркі дәуірінде түркі тектес халықтар
1) Қарахандықтар дәуірі ескерткіштері;
2) Алтын Орда дәуірі ескерткіштері;
3) Орта Азияда жазылған ескерткіштер;
4) Мәмлүк қыпшақтарының ескерткіштері.
Қалай атаса да, бұл орта түркілік
Орхон-Енисей ескерткіштерінің орнатылғанына мың жылдан аса
1)Адамдарға және семьялық қатынастарға байланысты сөздер:
2)Табиғат құбылыстарына байланысты көне түркі тілінен
3) Қоғамдық-әлеуметтік қатынастарға байланысты сөздер:
4) Әскери лексика. Сү (әскер), шерік
5) Шаруашылық тұрмысқа байланысты сөздер: бедіз
Орта түркі тілінде аталмыш сөздер көптеп
6) Жан-жануарлар аттары: адғыр (айғыр), ат
7) Заттардың сын, сапасын көрсететін
Жоғарыда ескерткіштерден келтірілген сөздерден байқағанымыз орта
Орта ғасыр жазба ескерткіштерінің сөз құрамын
Орта ғасыр жазба ескерткіштерінде "түгет, тауыс"
Ал өтру сөзін өт-ру деп екі
Жоғарыда келтірілген деректер көне түркі тіліндегі
Көне түркі жазбаларын, олардың тілін зерттеуде,
"Ақ таңдақ" мәселелердің бірі көне түркі
Қыпшақ сөздері мен латын сөздерінің арасындағы
Қыпшақтар жасаған, бірақ латын әрпімен жазылған
Әліпби саяси дамудың көрсеткіші. Мемлекеттердің қалыптасуына
Латын-түрік графикасының тарихы Ахундов мырзаның XIX
Сол мемлекеттердің баянсыздығын туыс ұрпақтың арасындағы
2.4 Демек, көне түркі жазбаларын зерттеуде
- көне түркі жазбалары мен
- көне түркі жазбаларының еуропалық бағытындағы
- методологиялық мәселе.
Айтпақшы, классикалық латын әліпбиі 24 таңбадан
Этрускілер, яғни түркілер жыл санаудан сегіз
Этрускілердің әліпбиінде де, классикалық латын әліпбиінде
XX ғасырдың соңғы онжылдығы - бұрынғы
Атақты түрколог Ахмет Байтұрсынұлының пайымдауынша, қазақ
Жазу қолданылатын техника мен материалдан, ал
Қазіргі 42 әріптік әліпбиімізде латын әріптері
ІІІ. Қорытынды бөлім
Әрине, көне руникалық тарихи жәдігерліктерді зерттеу
Ұлттық мәдениетті қадыр тұту мақсаттарына қол
Жас тәуелсіз мемлекет ретінде Қазақстан Республикасы
Болашақ ұрпақ өз елі мен жерінің
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Айдаров Ғ. Көне түркі жазуларынан материалдар.
Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу
Арыстанбеков И.Т. Қазақ әліпбиін
АсановЖ. Латынға көшу баянсыз тірлік.
Байтурсынов А. Тіл тағылымы. Алматы,
Кемеңгеров К. Бұрынғы езілген ұлттар. М.,
Кызласов И.Л. Рунические письменности евразийских степей.
Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан: летопись
Саурыков Е.Б. Историй и дешифровка рунических
Солтобаев О . Табалдиев К.
Саурықов Е.Б. Көне түркі жазба ескерткіштері
2
