Өндіріс саласындағы қаржының рөлі курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
Кіріспе ………………………………………………………………...……3
I ӨНДІРІС САЛАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫНЫҢ РӨЛІ ..................................4
Қаржы, оның экономикадағы маңызы мен қызметтері ......................4
Ұдайы өндірісті қамтамасыз етудегі қаржы механизмі ......................7
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ӨНДІРІСІН ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ОНЫ ТАЛДАУ ………………………………….....…12
2.1 Лизинг - өндірісті дамытудың құралы ретінде ……………….....….12
2.2 Инвестиция қаржыны ұтымды пайдаланудың көзі, оның өндіріс дамуына қосар үлесі …………………………………………………...…19
Қорытынды …………………………………………………………….…24
Қолданылған әдебиеттер …………………………………………….......26
26
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Қаржы
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
Кіріспе ………………………………………………………………...……3
I ӨНДІРІС САЛАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫНЫҢ РӨЛІ ..................................4
Қаржы, оның экономикадағы маңызы мен қызметтері ......................4
Ұдайы өндірісті қамтамасыз етудегі қаржы механизмі ......................7
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ӨНДІРІСІН ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ
2.1 Лизинг - өндірісті дамытудың құралы ретінде ……………….....….12
2.2 Инвестиция қаржыны ұтымды пайдаланудың көзі, оның өндіріс
Қорытынды …………………………………………………………….…24
Қолданылған әдебиеттер …………………………………………….......26
Кіріспе
Экономиканың негiзгi секторы болып саналатын өнеркәсiптi қайта және
Экономиканың негiзгi секторы болып саналатын өнеркәсiптi қайта және
Қазақстан Республикасының бүгiнгi таңда экономикасының тиiмдi дамуында басты
Осыған байланысты отандық өнеркәсіпорындарының экономикалық өнімділігі төмен, яғни
Сондықтан мен курстық жұмысымның тақырыбын «Өндірістің тиімділігін арттырудағы
Бұл тақырыптың өзектілігі қаржының экономика дамуындағы маңыздылығын, оның
Жұмысты орындау барысындағы негізгі мақсатым мен міндеттерім: қаржының
I ӨНДІРІС САЛАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫНЫҢ РӨЛІ
1.1 Қаржы, оның экономикадағы маңызы мен қызметтері
“Қаржы” бұл қолма-қол ақша, “табыс” ұғымын бiлдiретiн орта
Қаржының экономикадағы басты қажеттiгi объективтi мән-жайдан –
Қаржы механизмi арқылы мемлекет өзiнiң саяси, экономикалық және
Қаржы қатынастары бұл:
Мемлекет пен заңды және жеке тұлғалардың арасында;
Физикалық және заңды тұлғалардың арасында;
Заңды тұлғалар арасындағы;
Жеке мемлекеттер аарсындағы қатынастар.
Осы қатынастар жүйесi қаржы жүйесi деп аталады. Қаржы
Экономикалық категория ретiнде қаржының мазмұнын құрайтын қатынастардың өзгещелiгi
Қаржы қатынастары өзiнiң негiзiнде бөлгiштiк қатынастар болып табылады.
Қаржының түрлi мақсатты ақша қорларының қозғалысында көрiнуi оның
Сөйтiп, қаржының қаралған өзгеше белгiлерi бұл экономикалық категорияны
Экономикада қаржы ресурстары болмаса, қаржы механизмi арқылы барлық
Жалпы қаржының экономиканың тиiмдi дамуындағы қажеттiгiн оның экномиканың
Бiрiншi тұжырымдаманың жақтаушылары қаржы қоғамдық өндiрiстiң екiншi стадиясында
Қаржының бөлу қызметi қаржы құралдарын қоғамдық жалпы өнiм
Коммерциялық есеп пен маркетинг операцияларын жүзеге асыруға байланысты
Екiншi ұдайы өндiрiстiк тұжырымдаманы жақтаушылар қаржының экономикадағы келесi
Ақшалай табыстар мен қорларды жасау;
Ақшалай табыстар мен қорларды пайдалану;
Бақылау қызметi.
Мемлекет және кәсiпорындар өзiнiң иелiгiне материалдық өндiрiс сферасында
Қаржы жүйесін құрайтын жеке элементтердің орны мен рөлі
Материалдық өндіріс сферасының шаруашылық жүргізуші субъектілерінің қаржысы қаржылардың
Халықтың қаржысы қаржы жүйесінің ерекше бөлігі болып табылады.
Осы жиналған немесе тартылған ақша қорларын экономикада орынды
1.2 Ұдайы өндірісті қамтамасыз етудегі қаржы механизмі
Қаржы саясатының түбегейлі өзгеруімен байланысты қаржы механизмі қайта
Нарықтық экономикада өндірістік құрал-жабдықтарды тиімді пайдалануда кәсіпорындардың ынталылығын
Экономика дамуының қазіргі кезеңінде қаржы механизмінің міндеттері өндірісті
Қаржы механизмі қоғамның өндірістік қатынастарының барлық жақтарынан өтеді.
Өндірістік тиімділікті арттырудағы қаржының маңызы өндірістік капиталдарды қалыптастырумен
Негізгі капиталдар мен материалдық емес активтердің жәй және
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің меншікті қаражаттары;
Республикалық және жергілікті бюджетердің қаражаттары;
Шетелдік инвесторлардың қаражаттары;
Банктердің беретін несиелері;
Лизингтік қаржыландыру.
Кәсiпкерлiк бизнестi ұйымдастырудың бастапқы кезеңiнде капиталдың алғашқы салымын
Ағымдық шығындарға шикiзат пен материалдар, жалдау төлемi, жалақы
Сурет-7 – Кәсiпорынның капиталының құрылымы
Бастапқы капиталдың және кәсiпкердiң қаражаттарының орнын жауып, өтеп
Кәсiпкерлiк сфераның қандайында болмасын кәсiпкер капитал жұмсап өзiне
Ұдайы өндiрiс өндiрiстiк капиталды пайдалану негiзiнде жүредi. Осы
А – Т ... Ө ... Т1 –
Бұл мынадай заңды сатылардан тұрады:
А – Т ...
Өндiрiс факторлары нарығында тауар формасын алған өндiрiс факторларына
... Ө ...
Өндiрiс процесiнде өндiргiш капитал тауарлық капиталға айналады және
... Т1 – А1
Тауарларға сiңген үстеме құн, оны нарықта өткiзген соң,
Капиталдың iр формадан екiншi формаға айналатын қозғалысын оның
d = A1 – A
Мұндағы: А – бастапқы жұмсалға нкапитал шамасы;
d – капиталдың үстеме әкелген құны.
Авансталған капиталдың барлығының қозғалысын үзiлмей қайталанып жүрiп отыратын
Капиталдың айнылымы мен оның ауыспалы айналымы бiр-бiрiмен тура
Капиталдың әр түрлi элементтерiнiң айналымы бiрдей жүрмейдi. Капиталдық
Негiзгi капиталға еңбек құралдарының құны жатады, айналмалыға
Негiзгi капитал – бұл өндiрiс процесiне тұтас қатынасатын,
Айнымалы капитал - өндiргiш капиталдың бiр бөлiгi болып
Негiзгi капитал өндiрiсте материалдық және моралдық жағынан тозады.
Жұмыс кезеiндегi капиталдың қызмет ету процесiнде;
Табиғат күштерiнiң әсерiнен жұмысқа қабiлетсiз қалған жағдайларда;
Материалдық тозудың екi жағдайы бар:
Техникалық-өндiрiстiк – тұтыну құнының жойылуы;
Құндық – құнның жаңа өнiмге көшуi.
Моралдық тозу - бұл негiзгi капиталдың, еңбек құралдарының
Еңбек өнiмдiлiгiнiң өсуiне сәйкес берiлген еңбек құралдары арзандау,
Құны бұрынғыдай машиналар өндiрiледi, бiрақ техникалық жағынан жетiлуi,
Аталған екi тозуда да негiзгi капиталдың құны жойылады,
Амортизация қорының қаржылары ескiрген еңбек құрал-жабдықтарды толық алмастыруға
Капиталдың қызмет ету мерзiмiнiң сипаттамалары өте маңызды экономикалық
Өндірістің тиімділігін арттыруда қаржының рөлі сондай-ақ ғылыми техникалық
Ғылыми-техникалық прогресті (ҒТП) қаржыландырудың көзін таңдау кезеңдерге, тиісінше
ҒТП-ні қаржымен қамтамасыз етудің негізгі қағидаттары қаржыландыру көздерінің
ҒТП-нің қолданбалы және енгізбелік шаралары шаруашылық есеп қорларынан
ҒТП-ні жеделдетуді ынталандырудың маңызды бағыты ҒТП-нің басым бағыттарын
Экономиканы тиімді дамытуда негізгі шығындардың бірі болып табылатын
Қазіргі кезеңде еліміз экономикасының тиімді дамуы, елде өндірілетін
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ӨНДІРІСІН ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ОНЫ
2.1 Лизинг - өндірісті дамытудың құралы ретінде
Экономиканың негiзгi секторы болып саналатын өнеркәсiптi қайта және
Өйткенi егемендiк алғаннан кейiнгi макроэкономикалық көрсеткiштерге назар аударсақ
Бiрақта мұндай жетiстiктерге жетуiмiз жер қойнауымыздағы минералды қорымыздың
Яғни елiмiз осы мәселелердi шешiп жоғары бәсекеге қабiлеттi
Ал осы индустриялық стратегияны жүзеге асырып, бәсекеге қабiлетi
Осы аталған мәселенi шешудiң бiрден-бiр тиiмдi жолы ол
“Лизинг” ұғымы бүгiнде шетелдiк және отандық әдебиеттерде кеңiнен
Лизинг – бұл альтернативтi несиелiк қаржыландыру, яғни белгiлi
Лизинг – бұл лизинг берушiнiң өзiне тиесiлi құрал-жабдықтарды,
Лизингтiң несиеден айырмашылығы келiсiмшартта көрсетiлген төлемдер төленiп, мерзiмi
Лизингтiң қаржылық ерекшелiгi бойынша арендадан өзiндiк ерекшелiгiмен көрiніс
Сонымен қатар арендалық бизнес тек қана екi жақты
Егер лизингтi экономикалық тұрғыдан қарастыратын болсақ ол экономиканың
Ендi жалпы лизингтiк операциялардың типтiк сипатын анықтайтын келесi
4
1 2
7 5
6 6 9 9 8 3
Сурет-1 – Лизинг қатынастарының типтiк схемасы
Қазақстан және ТМД елдерiнде лизингтiк қатынастар 1989 жылдан
Қазақстандағы лизингтiң дамуы төрт канал бойынша жүргiзiлдi:
Кәсiпорынның техникалық құралдарды прокатқа беру, яғни елде “Казконтракт”
Коммерциялық банктердiң лизингтiк операциялары;
Мамандандырылған лизингтiк фирмалар;
Халықаралық лизинг компаниялары негiзiндегi лизингтiк операциялардың жүргiзiлуi.
Қазақстан экономикасының тұрақты дамуы үшiн және өнеркәсiп салаларының
Қазақстан экономикасының Кеңес Одағы кезiнде негiзiнен шикiзат бағытында
Елiмiздiң өнеркәсiп саласын дамытудың барынша мүмкiншiлiгiнiң болуы және
Қазiргi қызмет етiп отырған өнеркәсiп орындарының негiзгi құрал-жабдықтарының
Қазақстанның сыртқы рыноктағы жағдайы, яғни Еуропа мен Азияның
Ауыл шаруашылығының құралдарының басым бөлiгнiң тозуы және агроөнеркәсiптiк
Елiмiздегi негiзгi құралдардың тозуын келесi суреттен анық түрде
Сурет-4 - Өнеркәсiп саласының негiзгi активтерiнiң тозуы
4-шi суреттен көрiп отырғанымыздай негiзгi қорлардың жаңартылған 20%-ының
Елiмiзде 2000 жылы “Қаржылық лизинг туралы” Заң қабылданғанша
Қазiргi лизинг туралы жалғыз ғана заңның өзiнiң лизингтiң
Лизинг кәсiпкерлiк қызметтiң бiр түрi ретiнде Кеңес Одағының
Осының негiзiнде мамандандырылған қызметкерлер мен фирмалардың аздығы және
Лизингке алынатын құрал-жзабдықтардың шетелдерден импортталатын болғандықтан олардың құндарының
Қазiргi лизингтiк компаниялардың көбiнiң жалға беру уақытының қысқа
Отандық кәсiпкерлердiң лизингтiк қатынастар туралы толық ақпарат көздерiмен
Тағы да бiр лизингтiң дамуына басты кедергi болып
Лизингтiк қатынастар кезiнде тәуекелдiң жоғарғы деңгейiнiң сақталуы.
Осы аталған мәселелердi шешу үшiн келесi iс-шараларды жүзеге
Елiмiздiң қаржы және өнеркәсiп рыногы негiзiнде лизингтiк қатынастардың
Әсiресе инновациялы, жоғарғы технологиялық салаларға лизинг тартуды ынталандыру;
Ауыл шаруашылығына және агроөнеркәсiптiк кешендi дамыту үшiн жеңiлдiктi
Лизингке берiлетiн отандық маңызды өнеркәсiп орындарына қажеттi құрал-жабдықтарды
Елiмiздiң лизингтiк компанияларының лизинг беру мерзiмiнiң ұзақтығын, олардың
Лизингтiк бизнесте қызмет ететiн маманданған қызметкерлердi дайындау және
Жалпы лизингтiк қатынастарды мемлекеттiк деңгейде қолдау мен лизингтiк
Қазақстан Республикасындағы лизингтік қатынастардың дамуы 2000 жылдан бастап
Сурет-8 – Лизингтік шарттардың саны
Осы жасалған лизингтік шарттардың 2002 және 2003 жылғы
Сурет-9 – Лизингтік шарттардың жалпы құны
Лизингке берілетін құрал-жабдықтардың түрлері бойынша еліміздегі оның сипатын
Еліміздегі лизингтің ауылшаруашылығы бойынша үлесінің жоғары болуы негізінен
Ендi елiмiздегi қызмет етiп отырған бiрнеше лизингтiк компаниялардың
“Центрлизинг” базалық негiзi ААҚ “Банк Центр Кредит” жүзеге
Лизинг келiсiм шартының минималды сомасы – 35000$;
Лизингке беру мерзiмi – 37 айдан бастап 7
Лизинг ставкасы – 17-18% жылдық доллар бойынша, ал
Аванстық төлем деңгейi – 30%;
Лизинг затын сақтындыру шарты мiндеттi түрде;
Лизингтi төлем түрi ақшалай немесе көп жағдайда лизингтiк
Компания лизингке барлық техникалық және көлiк құралдарын ұсынады.
2.2 Инвестиция қаржыны ұтымды пайдаланудың көзі, оның өндіріс
Өндірістің тиімділігін арттыруда тағы да бір маңызды құрал,
Тарихта қандай мемлекет болмасын бүгінгі таңда халықаралық инвестициялық
“Қазақстан өз азаматтары үшiн өмiр сүрудiң жоғары стандартын
Осындай бәсекеге қабiлеттi ұлттық тұрақты экономиканы қалыптастырудың негiзi
Инвестиция – экономикалық стратегияның маңызды элементі. Өйткені қазіргі
Инвестициялық дағдарыс Қазақстанда Республикасында инвестициялық қызметтiң дереу тоқталуымен
Мемлекетiмiз осы мәселеге тiкелей араласа бастады. Ол экономикаға
Елге келеген шетелдiк инвестициялардың үлсi жылдан –жылға артып
Бiрақ қазiргi уақытта шетелдiк инвестицияның басым көпшiлiгi елiмiздiң
Кесте 1
2004 жыл бойынша тiкелей шетел инвестицияларының түсiмi
Экономикалық қызметтiң түрi Тiкелей шетел инвестицияларының үлесi
$ млн
$ млн
Барлығы 4418,5
Тау-кен өнеркәсiбi 3291,4 74,5 2848,65
Мұнай және газ өндiру 3287,8
Өңдеушi өнеркәсiп 301,1
Машина жасау саласы 136,6
Жоғарыдағы 1-шi кестеден тiкелей шетел инвестицияларының өнеркәсiп саласындағы
Ендi елiмiздегi негiзгi капиталды инвестициялаудағы мұнай және газ
Бұл кестеден көретiнiмiз елiмiздiң негiзгi секторы болып табылатын
Яғни, елiмiздiң iрi корпорациялары болып табылатын мұнай компаниялары
Кесте 2
Елiмiздiң мұнай саласын инвестициялаудың негiзгi капиталдағы үлесi
2000ж. 2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж.
Барлық экономикадағы негiзгi капиталға инвестициялар, млн теңге. 264204
Мұнай саласына, млн теңге 86166 143359 275387 387952
Пайыз бойынша үлесi, % 32,6 38,8 46,2
Бүгiнде елiмiз экономикасы үшiн маңызды сала болып табылатын
Сурет-4 – Елiмiздегi мұнай саласына тартылған инвестициялардың өсуi
Ендi осы жалпы инвестициядағы мұнай саласындағы өнеркәсiп пен
Сурет- 5 - Өнеркәсiп саласына тартылған инвестициядағы мұнай
5-шi суреттен көрiп отырғанымыздай елдегi өнеркәсiп саласына инвестициялардың
Сонымен, бүгiнгi таңда басты мәселенiң бiрi болып отырған,
Осы жұмыстарды қаржыландыру бюджеттен бөлiнген қаражаттардан құралатын, Даму
Қазiргi таңда тағы бiр маңызды мәселелер қатарына өнеркәсiпте
Қортынды
Қорыта келе, өндірістің тиімді дамуындағы қаржының маңыздылығы мен
Бүгiнгi таңда Қазақстан экономикасының дамуы негiзiнен инвестицияның көп
Сонымен, бүгiнгi таңда басты мәселенiң бiрi болып отырған,
Осы жұмыстарды қаржыландыру бюджеттен бөлiнген қаражаттардан құралатын, Даму
Қазiргi таңда тағы бiр маңызды мәселелер қатарына өнеркәсiпте
Сонымен бiрге, өнеркәсiптiң индустриялық деңгейiн көтеру және оны
өнеркәсiп салаларында фирмааралық кооперациялар құру;
әр түрлi дамыған елдердiң компанияларының стратегиялық альянстарына кiруге
ғылыми-өндiрiстiк ресурстарды шоғырландыру арқылы шағын ғылыми-техникалық кластерлер құру,
ҒЗТКЖ-ның әр түрлi субъектiлерi арасындағы қауымдастықты ұйымдастыру;
Тозығы жеткен құрал-жабдықтарды жаңарту үшiн несие жүйесiн және
Бүкiләлемдiк Сауда Ұйымына кiру үшiн өнеркәсiптiң жоспарын құру,
Қорытындылай келе, отандық өнеркәсiптi дамыту шараларына нарықтық тетiктердi
Қолданылған әдебиеттер
Iлиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы: Оқулық. –
Мельников В.Д. Ли В.Д. Общий курс финансов.
Шуляк П.Н. Финансы предприятия. – Москва, - 2000
Каренов Р. Лизингтiк қызметтер. Оның ерекшелiгi неде? //
Сагадиев К.А. Лизинг Казахстане, Учебник для Вузов.
Стратегия / “Қазақстан Республикасының Индустриялы-инновациялы дамуының 2003-2015 жылдарға
Дәуренбекова Ә.Н. “Бәсеке қабiлеттi өнеркәсiптi дамыту – индустриялық-инновациялық
Григорий Марченко “Бәсекеге қабiлеттiлiк – экономикалық категория” //
Статистический ежегодник. Алматы. – 2005г. №6.
Финансы Республики Казахстан. Статистический ежегодник. Алматы, 2004.
3
Құралдар (қаражаттар мен капиталдар)
Айналым құралдар
Негiзгi құралдар
Негiзгi өндiрiстiк емес қорлар
Негiзгi өндiрiстiк қорлар
Айнымалы өндiрiстiк қорлар
Айналым қорлары
Жеткiзушi кәсiпорын немесе өндiрушi
Лизинг алушы
(жалға алушы)
Лизинг фирмасы (лизинг берушi)
Сақтандыру компаниясы
Мемлекеттiк жергiлiктi бөлiм
Қаржыландыру орындары (банктiк бөлiмшелер)
