TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

Кіріспе

І-ТАРАУ. Ұлттық банктің атқаратын қызметтері, мақсаты және құрылымы

1.1 Ұлттық банктің мақсаты

1.2 Ұлттық банктің атқаратын қызметтері

1.3 Ұлттық банктің құрылымы

ІІ-ТАРАУ. Ұлттық банк қаржы нарығын реттеуші орган ретінде

2.1 Ақша нарығын реттеудегі ерекшеліктер

2.2 Ұлттық валютаның тұрақтылығын қамтамасыз етудегі рөлі

2.3 Ұлттық банк Қаржы департаметінің - қаржы агенті ретінде

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Қаржы

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



Мазмұны

Кіріспе

І-ТАРАУ. Ұлттық банктің атқаратын қызметтері, мақсаты және
1.1 Ұлттық банктің мақсаты

1.2 Ұлттық банктің атқаратын қызметтері

1.3 Ұлттық банктің құрылымы

ІІ-ТАРАУ. Ұлттық банк қаржы нарығын реттеуші орган ретінде
2.1 Ақша нарығын реттеудегі ерекшеліктер

2.2 Ұлттық валютаның тұрақтылығын қамтамасыз етудегі рөлі

2.3 Ұлттық банк Қаржы департаметінің - қаржы
Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Менің курс жұмысымның тақырыбы - "ҚР Ұлттық банкі
Бұл курс жұмысымда негізінен Ұлттық банктің қаржы нарығын
Қазақстан Республикасының қатаң түрде орталықтандырылған жоспарлы экономикадан қағидалы
Қаржы нарығы - бұл, ең алдымен дербес экономикалық
Шаруашылық жүргізудің қазіргі жағдайында қаржы нарығы қаржы ресурсын
Экономикалық әдебиеттерде және шаруашылық практикада қаржы нарығы ұғымы
Қаржы нарығы мынададай нарықтардын құралады:

Айналыстағы қолма-қол ақша нарығы
Несие капиталының нарығы

Қор нарығы: бағалы қағаздар нарығы, туынды бағалы қағаздар
Ақша нарығы дегеніміз қолма қол ақша ғана емес,
Несие нарығы несие бойынша банктердің несие операцияларымен болады.
Ақша мен несие нарықтары, әдеттегідей, айналым активтерінің қозғалысына
Капитал нарығында қоғамдық өндіріс қатысушыларының орташа және ұзақ
Қаржы нарығында бағалы қағаздардың қозғалысымен ортақтастырылатын экономикалық қатынастар
Осы нарықтарды реттеуші орган Ұлттық банк болып табылады.
І-ТАРАУ. Ұлттық банктің атқаратын қызметтері, мақсаты және
1.1 Ұлттық банктің мақсаты

Қазақстан Республикасының Орталық банкі еліміз тәуелсіздік алғаннан соң
Еліміздегі барлық несие жүйесін реттеуші ұйым рөлін атқара
Орталық банк еліміздің эмиссиялық және резервтік орталығы ретінде
Орталық банктің тарапынан ақша-несиелік реттеудің негізгі объектісіне экономикамыздағы
Ұлттық банк – бұл бұрынғы қарапайым клиенттерге қызмет
Ұлттық банк – заңды тұлға, дербес балансы бар,
Ұлттық банк – бұл ақшалай резервтерді құрайтын, оған
Қазақстан Ұлттық банкі Қазақстан Республикасы заңдарының негізінде өзінің
Ұлттық банктің негізгі міндеті – ұлттық валютаның ішкі
ақша айналымы, несие, банктік есеп айырысу мен валюталық
ақша, несие және банк жүйелерінің тұрақты қызметін қамтамасыз
несие берушілер мен салымшылардың, сондай-ақ шетел валютасының сатып
Ұлттық банк өз шығындарын өз қаражатымен өтейді. Оның
Ұлттық банк өзінің атқаратын мәні жағынан біртұтас ұйым
басқа бағалылықтардан, ал айналым қорлары банкке тиесілі болып
Заңның 9-бабына сәйкес, Ұлттық банктің жарғылық капиталы 20
Резерв капиталы жарғылық капиталы мөлшерінен тұрады. Таза табысы
Ұлттық банктің қаржылық жылдағы таза табысы оның іс
Әлемдік тәжірибеде орталық банктің қызметін ұйымдастырудың әртүрлі келесідей
мемлекеттің 100% қатысуымен капиталын құрайтын біртұтас банк формасында
акцияның бір бөлігі мемлекетке тиеселі немесе мемлекеттің қатысынсыз
орталық банктің функцияларын біртұтас атқаратын тәуелсіз банктер жүйесі
АҚШ-та орталық банктердің мүлкіне мемлекет қатынаспайды, олардың капиталы
2004 жылдан бастап, «Ұлттық банкі туралы» ҚР заңына
Сол сияқты, Ұлттық банкке мынадай қосымша міндеттер жүктеледі;
мемлекеттің ақша-несие саясатын жасау;

төлем жүйесінің қызмет етуін қамтамасыз ету;

қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету;

банктік қызметті реттейтін нормативтік құқылық актілерді қолдану арқылы
Ұлттық банктің несиелік ресурсы төмендегідей көздерден құралады:

меншікті қаражат есебінен:

2. басқа банктерден тартылған және Ұлттық банкте шартты
3. ҚР төңірегіндегі тартылған қаражаттардан;

арнайы мемлекеттік қорлар мен бюджеттің уақытша бос жатқан
Республиканың Ұлттық банкінің ең басты мақсаты – экономиканы
Ұлттық банктің атқаратын қызметтері

Ұлттық банктің міндеті оның атқаратын қызметтері арқылы орындалады:
Біріншіден, Қазақстан Республикасында мемлекеттік ақша-несие саясатын жүргізу, яғни
Ұлттық банк өзінің бағалы қағаздарын шығарады, сонымен қатар
Екіншіден, Қазақстан Республикасында қолданылатын банкнота және монетаны (теңге
Ұлттық банктің қолма-қол ақша қаражаттарын шығаратын, теңге мен
Үшіншіден, банктердің банкісі қызметін атқару. Ол үшін Ұлттық
Төртіншіден, үкіметтің және мемлекеттік органдардың банкі және агенті
Бесіншіден, банктердің ісін бақылау және қадағалау қызметі. Ол
Банктердегі бухгалтерлік есеп айырысудың, бухгалтерлік, банктік және басқа
Алтыншыдан, валюталық реттеу және валюталық бақылау қызметі.
Резиденттер үшін шетел валютасын және валютасындағы бағалы қағаздарды
Ұлттық валютаның шетел валютасымен салыстырып, курсын реттейді.
Жетіншіден, елдің алтын валюта қорларын басқару қызметі. Оны
Президенттің немесе үкіметтің тапсырмасы бойынша Ұлттық банктің қоймасында
«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» Заңға сәйкес мынандай
 айналыстағы ақша массасының көлемін реттеу жолымен Қазақстан
 кепіл берушісі Үкімет болып табылатын Қазақстан Республикасының
 Қазақстан Републикасы аумағында еншілес банк ашуға рұқсат
 Қазақстан Републикасы аумағында, одан тыс жерлерде банк
 Банктердің бағалы қағаздар эмиссиясы жобасының оның тіркелуіне
 Ол банктерге несие беруге, банктердің қарыз капиталы
 Банктердің жұмысына және шетелдік валютаны сатып алу,
 Қазақстан Републикасында ресми мөлшерлемелерді өзгерту арқылы банктік
 Қазақстан Републикасында информациялық процестерді ақша-несие реттеуі әдістерімен
 Қазақстан Републикасында есеп айырысу тәртібін, жүйесін және
 Банк ісі, есеп, есеп айырысу, валюталық операциялар
 Бақылау және қадағалау функцияларын қамтамасыз ету үшін
 Егер заңды актілермен басқалары қарастырылмаса, Қазақстан Републикасының
 Ұлттық банкіге жүктелген функцияларды жүзеге асыруға көмектесетін
 Қолма-қол банкноттар мен монеталарды есепке алу, сақтандыру,
 Қазақстан Републикасы банктерінің жиынтық балансын құрады және
 Ішкі және сыртқы активтер бойынша болжамды есептер
 Ақшалай қаражаттарды есепке алуда қате кеткенде немесе
 Қазақстан Републикасындағы банктер жүйесіне кадрларды дайындауға қатысады;
Сирек жағдайларда мемлекеттік бюджеттің қаражаттары арқылы қаржыландаратын несиелік-есеп
Қазақстан Републикасының заңдарына сәйкес болатын басқа да қызметтер
Ұлттық банктің басқару құрылымы.

Қазақстанның Ұлттық банкі – тігінен басқарылатын жүйедегі біртұтас
Оның жоғары органы – Басқарма, ол 9 адамнан
Ұлттық банктің төрағасын республика Президенті Парламентпен келісе отырып
Ұлттық банктің Басқармасының мәжілістері қажетті кезде, бірақ айына
Ұлттық банктің облыстық басқармалары өз қызметін Ұлттық банк
ҚР Ұлттық банкнің жоғары басқару органы Басқарма болып
- мемлекеттің ақша-несие саясатын дайындау;

- банк қызметіне қатысы бар ҚР Ұлттық банкнің
- Ұлттық банктің банктермен операциялары бойынша ресми қайта
- жекелеген банктік операциялар түрлерін жүргізуге лицензиялар беру
- банктер үшін резервтік талаптар нормасын бекіту;

- алтын валюта активтерін басқарудың негізгі қағидаларын анықтау;
- ҚР валютасының айырбас бағамын анықтау тәртібін бекіту;
- ҚР Ұлттық банкісінің жұмыс туралы жылдық есепті
- ҚР Ұлттық банкнің жылдық балансын және табысы
- ҚР Ұлттық банк туралы нұсқауды, оның жарғылық
- банктер үшін пруденциальдық нормативтер мен басқа да
- еңбек жағдайын, оған ақы төлеу жүйесі мен
- ҚР Ұлттық банкнің халықаралық және басқа да
- Директорлар Кеңесінің құрамын бекіту;

- бухгалтарлік есептің қазақстандық стандартын ескере отырып, ҚҰБ-не
Ұлттық банктің Басқармасы тоғыз адамнан тұрады. Ұлттық банктің
- ҚР Ұлттық банк төрағасы және бес лауазымды
- ҚР Президентінен бір өкіл;

- ҚР Үкіметінен екі өкіл кіреді.

Ұлттық банктің оперативтік басқару органы – директорлар кеңесі
Ұлттық банк тек қана ҚР Президентінің алдында есеп
- Парламенттің келісімімен ҚР Президенті ҚР Ұлттық
- ҚҰБ төрағасының орынбасарларын да ҚР Ұлттық
- ҚҰБ-нің жылдық есебін ҚР Президенті бекітеді;

- Ұлттық валютаның – теңгенің айшығының тұжырымын ҚР
- ҚР Ұлттық банкнің ҚР Президентінің сұрауы бойынша
Ұлттық банк өзінің негізгі қызметтерін жергілікті жерлердегі облыстық
Ұлттық банктің функциональдық құрылымына департаменттер мен дербес басқармалары
- зерттеу және статистика департаменті;

- шетел операциялары департаменті;

- ішкі операциялар басқармасы;

- монетарлық операциялар департаменті;

- сыртқы байланыстар бөлімі;

- заң қызметі департаменті;

- әкімшілік департаменті;

- қолма-қол ақшалармен жұмыс жөніндегі басқарма;

- инженерлік қауіпсіздік жүйесін пайдалану бөлімі;

- бухгалтерлік есеп департаменті;

- есептеу жұмыс орталықтарының департаменті;

- операциондық басқарма;

- төлем жүйесі басқармасы;

- бақылау және аудит департаменті;

- персоналдармен жұмыс жасау басқармасы;

- халықаралық қаржы ұйымдарының жобаларын іске асыру бөлімі;
- мерзімді басылымдар және іскерлік ақпараттар бөлімі;

Сонымен қатар, ҚҰБ құрылымына мынадай дербес бөлімшелер де
- Мемлекеттік сақтау қоймасы;

- Ресей Федерациясындағы ұлттық банк өкілеттілігі;

- Банкноттық фабрика;

- Монета сарайы;

- Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы (ҚБЕО);

- Қазақстан ипотекалық компаниясы;

- Ипотекалық несиелерді кепілдендіру қоры;

- Процессингтік орталық;

ІІ-ТАРАУ. Ұлттық банк қаржы нарығын реттеуші орган ретінде

2.1 Ақша нарығын реттеудегі ерекшеліктер

Ақша базасы – бұл Ұлттық банк шығаратын ақшалары.
Ұлттық банк Қазақстан Републикасының валютасын шетел мемлекеттерінің ақша
Қолма-қол ақшаның айналымы, олардың банкінің кассасына үздіксіз оралып
Қазақстан Републикасында ақша банкноталарын өндіру және коммерциялық банктерге
Эмиссия – бұл мемлекетпен банкноталардың, монеталардың, бағалы қағаздардаң
Қолма-қол ақша түріндегі эмиссия – айналысқа банкноталар мен
Қазақстандағы теңгенің көп мөлшерде эмиссиялануының негізгі себептерінің бірі
Бірақ 1995 жылы жағдай жақсара бастады, бұл кассалық
Депозиттік банктердің эмиссиясы депозиттік қарыздық оперциялардың процесінде іске
Депозиттік банктердің эмиссиясын реттеу Ұлттық банкінің ақша базасы
Артық резервтер дегеніміз банктердің Ұлттық банкіндегі корреспонденттік шоттардағы
Ол ақша-несие саясатының құралдарын пайдаланумен іске асады.
Ақша мультипликаторының мөлшері міндеті резервтеу нормасына байланысты, өйткені
Бұл – айналымдағы қолма-қол ақшалардың банктерден тыс орналасқанда
Экономикадағы ақша айналысының жылдамдығы Ұлттық банк арқылы тікелей
Ақша айналысының жылдамды экономикалық монетаризация деңгейіне байланысты болады,
Монетаризация деңгейі 1989 жылы Францияда 68,5%, Германияда –
Қазақстан Ұлттық банкі мемлекеттік ақша-несие саясатын анықтайтын және
ҚР Ұлттық банкі ақша-несие саясатының басты мақсаты –
Ақша-несие саясаты – бұл айналыстағы ақша массасын, несие
Ақша-несие саясатының макроэкономикалық деңгейдегі субъектісі - Ұлттық банк
Соңғы жылдардағы ақша-несие саясатының басты көздеген бағыты: инфляцияны
Сыйақы мөлшерлемелерін белгілеу;

Ең төменгі міндетті резервтер нормасын белгілеу;

Мемлекеттің бағалы қағаздарын сатып алу және сатуы бойынша
Банктерге және үкіметке несиелер беру;

Валюталық нарықта интервенциялау;

Кейбір жағдайларда, несиелік операциялардың жекелеген түрлерінің деңгейі мен
Қазіргі уақытта жоғарыда аталған құралдардың ішінде іс-жүзінде қолданылып
Ұлттық банк өзінің жүргізетін операциялар бойынша мынадай ресми
- ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесі;

- ресми есептік (дисконттық) мөлшерлемесі;

- РЕПО және кері РЕПО операциялары бойынша сыйақы
- «овернайт» займдары бойынша сыйақы мөлшерлемесі;

- күндізгі займдар бойынша сыйақы мөлшерлемесі.

Ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесі – ақша нарығының жалпы
Ресми есептік (дисконттық) мөлшерлемесі – ақша нарығының жалпы
РЕПО және кері РЕПО операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемелері
«Овернайт» займдары бойынша сыйақы мөлшерлемесі – Ұлттық банктің
Күндізгі займдар бойынша сыйақы мөлшерлемесі - Ұлттық банктің
Ең төменгі резервтік талаптар.

Ақшалай нарықтағы тепе-теңдікті қамтамасыз етуде, банктерге берілетін несиелер
Резервтік талаптар ашық нарықтағы операциялар және пайыз саясатымен
Ақша-несие саясатының бұл құралы 1993 жылы 1 қаңтарда
Ұлттық банк ақша-несие саясатының бағыттарын бір жылға анықтап
Осындай ақша-несие саясаты қана Ұлттық банктің инфляцияны төмендету
Ақша-несие саясаты қаржы нарығының тұрақтылығын сақтауға, сақтандыру нарығының,
2004-2006 жылға арналған ақша-несие саясатының негізгі көрсеткіштерінің болжамы
2004-2006 жылға арналған ақша-несие саясатының негізгі көрсеткіштерінің болжамы

Көрсеткіштер 2003(бағалау) 2004 2005 2006

Базалық инфляция

жылына орташа, %

4-6 3-5 3-5

Инфляция (ТБИ)

Жылына орташа, % 6,5 5-7 4-6 4-6

Қайта қаржыландыру

Жылдың соңына, % 7 6-6,5 6 5,5

ҚҰБ жалпы алтын-валюта резерві

Млн. АҚШ доллары 4852 5156 5679 6438

өзгерістер,% 54,5 6,3 10,1 13,4

Ақша базасы

Млрд.тенге 312 411 495 574

өзгерістер,% 50 31,6 20,3 16,1

Ақша базасы

Млрд.тенге 1026 1325 1607 1898

өзгерістер,% 34,2 29,1 21,3 18,1

Банк жүйесіндегі резиденттердің депозиттері

Млрд.тенге 780 972 1183 1407

өзгерістер,% 29,4 24,6 21,7 18,1

Экономикаға беретін банктің несиелері

Млрд.тенге 940 1225 1520 1844

өзгерістер, % 39,8 30,3 24,1 21,3

Жеке тұлғалардың теңгедегі мерзімді депозиттері бойынша орташа өлшемді
Заңды тұлғаларға берілген теңгедегі несиелер бойынша орташа өлшенген
3-кестеден көріп отырғанымыздай, 2004-2006 жылға арналған ақша-несие саясатының
«Валюталық реттеу туралы» Заңның 1-ші редакциясын қабылдағаннан және
2.2. Ұлттық валютаның тұрақтылығын қамтамасыз етудегі рөлі.

Валюта рыногы Қазақстанның неғұрлым серпінді қаржы рыноктарының бірі.
Ұлттық банк – заңды төлем құралын, яғни банкноталарды
Ұлттық банк банкноталар мен монеталардың қажетті мөлшерін анықтайды,
Қазақстан Республикасында шығарылған банкноталар мен монеталардың номиналдық құрылымы,
Валютаны өзгертуге тек қана Қазақстан Республикасының Парламентінің құқы
Ішкі валюта рыногындағы валюта айырбастау операцияларының ерекшелігі операциялық
Биржадан тыс валюта рыногының дамуына байланысты биржада сауда-саттық
Қазақстан Ұлттық банкі теңгенің реттеуші өзгермелі айырбас бағамының
Теңгенің АҚШ долларына ресми айырбас бағамы биржалық және
Ресми айырбас бағамы есеп жүргізу мақсатында кеден мақсаты
«Валюталық реттеу туралы» 1996 жылғы 24 желтоқсандағы Қазақстан
1997 жылы Қазақстан Ұлттық банкінің Басқармасы валюта операцияларын
Ұлттық банктің валюталық интервенциясы – деп ұлттық валюталық
Ұлттық банктің валюталық нарықтағы интервенция дербес түрде кез
Ұлттық банкінің валюталық нарықтағы интервенциясы жалпы ақша-несие саясатының
2.3 Ұлттық банк Қаржы министірлігінің – қаржы
Қазақстан Републикасының банкі – Үкіметтің бас банкирі, қаржы
Ұлттық банк барлық үкіметтік қорлардың және басқа да
Ұлттық банк бюджеттің кассалық орындалуы мен мемлекеттік қарызға
Қаржы министрлігі қарамағында қазыналық институттың құрылуымен байланысты мемлекеттік
Қаржы министрлігінің келісуімен Ұлттық банк мемлекеттік заемның бір
Мемлекеттік ақша-несие саясатының және қаржы жүйесі қызметінің тиімділігін
Қаржы министірлігіне берілген әрбір несие бойынша, несие соммасы,
Бағалы қағаздар нарығы экономиканың барлық субъектілерінің өздеріне қажетті
1997 жылдың аяғында 19 банк Алғашқы Дилер мәртебесіне
Ұлттық банктің қысқа мезімді ноталары мемлекеттік бағалы қағаздар
Қазақстанның Ұлттық банкі айналымда жүрген ақша массасын жедел
Олардың аукциондағы түсімділігі жылдың басындағы 21,8 %-тен жылдың
Жылдың аяғында 6,8 млрд. теңгелік қысқа мерзімді ноттар
Қазақстан Ұлттық банкі 1997 жылдың қыркүйегінен бастап қайталама
РЕПО және кері РЕПО түріндегі операциялар ашық нарықтағы
1997 жылы желтоқсанда Қазақстан Ұлттық банкі мен Қазақстан
Ұлттық банктің ашық нарықтағы операция жүргізуден түскен жалпы
Шамамен осы өзара келісім-шарттар бойынша Ұлттық банк Үкіметке
Ұлттық банк Қаржы министрлігімен біріге отырып мемлекеттік заемдерды
Қаржы министрлігінің мемлекеттік бағалы қағаздарды шығару және орналастыру
Ұлттық банк қаржылық және жалпы экономикалық мәселелер бойынша
Ашық нарықтағы операциялар – бұл Ұлттық банктің айналыстағы
Бұл біршама ақша массасын, коммерциялық банктердің өтімділігі және
Ұлттық банк нарықта бағалы қағаздарды сату арқылы оны
Қорытынды

Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі – оның жоғарғы үкімет
Қаржы нарығының маңызы бос ақша қаражаттарын алу және
Қаржы нарығы бағалы қағаздардың бағасын белгілеу жолымен бизнестің
Негізінен, Ұлттық банктің басты міндеті ұлттық валюта –
Ұлттық банк Қазақстан Републикасының эмиссиялық орталығы. Ол мемлекеттік
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі – қаржы нарығындағы реттеуші
Пайдаланған әдебиеттер

Нормативтік-құқықтық актілер:

1995 жылғы 30 наурыздағы «Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі
1996 жылғы 24 желтоқсандағы «Валюталық реттеу туралы» Заң
Ғылыми әдебиеттер:

1. Ақша, несие, банктер.
2. Ақша, несие, банктер. Авт:
3. Қаржы. Құлпыбаев С. Алматы,
4. Банк ісі. Мақыш. «Экономика»
Қосымша әдебиеттер:

Қазақстан Ұлттық Банкінің Хабаршысы – 2004 - №4
Егемен Қазақстан – 2005 - 3 қыркүйек

Егемен Қазақстан – 2004 – 19 мамыр