TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

Жоспар - www.topreferat.com.kz

Кіріспе 2

1-бөлім. Тәуекелдердің теориялық негіздері 3

1.1. Тәуекелдердің мәні мен түсінігі 3

1.2. Қаржылық тәуекелдердің сыныпталуы 6

2-бөлім. Тәуекелдерді басқару – табыстылық алғышарты 14

2.1. Тәуекелдердің деңгейін бағалау әдістері 14

2.2 Тәуекелдерді басқару 17

2.3. Тәуекелдерді бейтараптандыру тетіктері 21

Қорытынды 26

Қолданылған әдебиеттер 27

1

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Қаржы

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

 ЖОСПАР

Кіріспе 2

1-бөлім. Тәуекелдердің теориялық негіздері 3

1.1. Тәуекелдердің мәні мен түсінігі 3

1.2. Қаржылық тәуекелдердің сыныпталуы 6

2-бөлім. Тәуекелдерді басқару – табыстылық алғышарты 14
2.1. Тәуекелдердің деңгейін бағалау әдістері 14

2.2 Тәуекелдерді басқару 17

2.3. Тәуекелдерді бейтараптандыру тетіктері 21

Қорытынды 26

Қолданылған әдебиеттер 27

Кіріспе

Нарықтық экономиканың маңызды элементтерінің бірі болып қаржы нарығы
Қазақстандық нарықтың қаржылық тәуекелдерін бағалау және басқаруды жетілдіру
Менің курстық жұмысымның мақсаты болып қаржылық тәуекелдерді бағалау,
Таңдалған мақсатыма сәйкес курстық жұмысымның жазылуы барысында келесідей
1. Тәуекелдер туралы жалпы мағлұмат ұсыну;

2. Тәуекелдердің, соның ішінде қаржылық тәуекелдердің классификациясын ашып
2. Тәуекелдерді бағалау, басқару әдістеріне тоқталып өту;

1-бөлім. Тәуекелдердің теориялық негіздері

1.1. Тәуекелдердің мәні мен түсінігі

Кез келген кәсіпорынның қаржылық әрекеттерінің барлық түрлері көптеген
Тәуекел шаруашылық қызметті жүзеге асырумен байланысты категориялардың ішінде
Ресейдің профессоры Е.С.Стоянованың “Финансовый менеджмент” оқулығында тәуекелге келесідей
Тәуекел – бұл экономикалық категория. Экономикалық категория ретінде
1. Экономикалық табиғаты. Тәуекел кәсіпорынның экономикалық қызметінің сферасында
2. Көрініс табу объективтілігі. Тәуекел кез келген кәсіпорынның
3. Жүзеге асыру ықтималдылығы. Тәуекел категориясының ықтималдылығы кәсіпорынның
4. Салдарлардың белгісіздігі. Тәуекелдің бұл белгісі оның қаржылық
5. Салдарлардың күтілетін қолайсыздығы. Жоғарыда тәуекелдердің көрініс табуының
6. Тәуекел деңгейінің өзгергіштігі. Кәсіпорынның қаржылық қызметінің белгілі
7. Бағалау субъективтігі. Экономикалық құбылыс ретіндегі тәуекелдің объективті
Тәуекел категориясының қарастырылып өткен белгілері оны келесідей етіп
Әрине, тәуекелден қашуға, яғни тәуекелмен байланысты шаралардан бас
Тәуекелді басқаруға болады, яғни тәуекелді оқиғаның пайда болуын
Тәуекелдердің сыныпталуы деп белгілі бір мақсатқа жету үшін
Тәуекелдерді сыныптау жүйесі өзіне тәуекелдердің категорияларын, топтарын және
Мүмкін болатын нәтижеге байланысты тәуекелдерді екі үлкен топқа
Таза тәуекелдер теріс немесе нөлдік нәтиже алу мүмкіндігін
Спекулятивті тәуекелдер оң нәтиже де, сондай-ақ теріс нәтиже
Пайда болуының негізгі себебіне байланысты тәуекелдер келесідей категорияларға
Табиғи тәуекелдерге табиғаттың апатты күштерінің көрініс табуымен, яғни
Экологиялық тәуекелдер – бұл қоршаған ортаны ластаумен байланысты
Саяси тәуекелдер - елдегі саяси жағдаймен және мемлекеттің
Транспорттық тәуекелдер – бұл жүктерді автомобильмен, су көлігімен,
Коммерциялық тәукелдер – қаржылық-шаруашылық қызмет процесінде залалдарға ұшырау
Құрылымдық белгілері бойынша коммерциялық тәуекелдер мүліктік, өндірістік, сауда,
Мүліктік тәуекелдер – бұл кәсіпкер-азаматтың ұрлық, диверсия, техникалық
Өндірістік тәуекелдер – бұл әртүрлі факторлардың ықпалы нәтижесінде
Сауда тәуекелі – бұл төлемдерді кешіктіру, тауарларды жөнелту
Қаржылық тәуекелдер қаржы ресурстарын жоғалту ықтималдылығымен байланысты болады.
1.2. Қаржылық тәуекелдердің сыныпталуы

Кәсіпорындардың тәуекелдерінің ішінде ең көп кездесетіні және ең
1-сурет. Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерінің негізгі белгілері бойынша сыныпталуы.

1. Түрлері бойынша. Қаржылық тәуекелдердің сыныпталуының бұл белгісі
Қазіргі кезде кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерінің негізгі түрлеріне келесілерді
2-сурет. Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерінің негізгі түрлерінің сипаттамасы.

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының төмендеу тәуекелі (немесе қаржылық даму
Кәсіпорынның төлем қабілетсіздігі тәуекелі (немесе тепе-теңсіздік өтімділік тәуекелі).
Инвестициялық тәуекел. Ол кәсіпорынның инвестициялық қызметін жүзеге асыру
Инфляциялық тәуекел. Инфляциялық экономика жағдайында бұл тәуекел қаржылық
Пайыздық тәуекел. Ол қаржы нарығында пайыздық ставкалардың (депозиттік
Валюталық тәуекел. Тәуекелдің бұл түрі сыртқы экономикалық қызмет
Депозиттік тәуекел. Бұл тәуекел депозиттік салымдардың қайтпау (депозиттік
Несиелік тәуекел. Бұл тәуекел кәсіпорынның өз қаржылық қызметі
Салықтық тәуекел. Қаржылық тәуекелдің бұл түрі бірнеше түрде
Құрылымдық тәуекел. Тәуекелдің бұл түрі кәсіпорынның ағымдағы шығындарының
Криминогендік тәуекел. Кәсіпорынның қаржылық қызметі сферасында бұл тәуекел
Тәуекелдердің басқа да түрлері. Басқа да қаржылық тәуекелдердің
2. Сипатталатын объекті бойынша қаржылық тәуекелдердің келесі топтарын
жеке қаржылық операция тәуекелі. Ол қандай да бір
әртүрлі қаржылық қызмет түрлері тәуекелі (мысалы, кәсіпорынның инвестициялық
кәсіпорынынң жалпы қаржылық қызметі тәуекелі. Кәсіпорынның қаржылық қызметіне
3. Зерттелетін инструменттер жиынтығы бойынша қаржылық тәуекелдер келесідей
жеке қаржылық тәуекел. Ол жеке қаржылық инструменттерге тән
портфелді қаржылық тәуекел. Ол портфелге біріктірілген бір функционалды
4. Зерттеу кешенділігі бойынша тәуекелдердің келесідей түрлерін бөледі:

қарапайым қаржылық тәуекел Ол әрі қарай жеке түрлерге
күрделі қаржылық тәуекел. Ол түрлерінің кешенінен тұратын қаржылық
5. Пайда болу көздері бойынша қаржылық тәуекелдердің келесідей
сыртқы, жүйелік немесе нарықтық тәуекел (барлық терминдер бұл
ішкі, жүйелік емес немесе айрықшалықты тәуекел (барлық терминдер
6. Қаржылық салдарлары бойынша барлық тәуекелдер мынадай топтарға
тек экономикалық залалдарға әкелетін тәуекел. Тәуекелдің бұл түрінде
пайданы жіберіп алу тәуекелі. Ол кәсіпорынның қалыптасқан белгілі
экономикалық залалдар да, қосымша табыстар да әкелетін тәуекел.
7. Әсер ету уақыты бойынша қаржылық тәуекелдердің екі
тұрақты қаржылық тәуекел. Ол қаржылық операцияның бүкіл жүзеге
уақытша қаржылық тәуекел. Ол қаржылық операцияның жүзеге асырылуының
8. Қаржылық залалдар деңгейі бойынша тәуекелдерді келесідей түрлерге
мүмкін қаржылық тәуекел. Ол қаржылық залалы жүзеге асырылатын
сыни қаржылық тәуекел. Ол қаржылық залалы жүзеге асырылатын
апатты қаржылық тәуекел. Ол қаржылық залалы меншікті капиталдың
9. Болжай алу мүмкіндігі бойынша қаржылық тәуекелдер келесідей
болжанатын қаржылық тәуекел. Ол экономиканың циклды дамуымен, қаржы
болжанбайтын қаржылық тәуекел. Ол пайда болуын алдын-ала мүлдем
Осы сыныпталу белгісіне қарай қаржылық тәуекелдерді кәсіпорын шеңберінде
10. Сақтандыру мүмкіндігі бойынша да қаржылық тәуекелдер екі
сақтандырылатын қаржылық тәуекел. Оларға сыртқы сақтандыру тәртібімен сәйкес
сақтандырылмайтын қаржылық тәуекел. Оларға қаржы нарығында сәйкес сақтандыру
Осы қарастырылған екі топтың тәуекелдерінің құрамы өте өзгермелі
Қазіргі кезде көптеген жаңадан құрылған кәсіпорындардың өмірлік циклының
2-бөлім. Тәуекелдерді басқару – табыстылық алғышарты

2.1. Тәуекелдердің деңгейін бағалау әдістері

Көптеген қаржылық операциялар (венчурлық инвестициялау, акциялар сатып алу,
Тәуекел дәрежесі – бұл залалдарға ұшырау ықтималдылығы, сондай-ақ
Кәсіпкер тәуекелі капиталдың осы салымынан күтілетін максималды және
Кәсіпкерге өзіне тәуекел алуға ең алдымен шаруашылық жағдайдың
Енді тәуекел дәрежесін бағалау әдістеріне қысқаша тоқталып кетейін.

Сандық талдау – қаржылық тәуекелдердің жекелеген түрлерінің және
Кейде сандық және сапалық талдау ішкі және сыртқы
Абсолютті мәнде тәуекел мүмкін болатын залалдардың материалдық-заттай (физикалық)
Мүмкін болатын залалдардың мөлшеріне қарай оларды үш топқа
есептелген пайда сомасынан аспайтын залалдарды мүмкінді залалдар деп
мөлшері есептелген пайдадан асатын залалдарды сыни залалдар қатарына
ең қауіптісі – апатты залал, мұндай залал кәсіпкердің
Егер осы берілген операция бойынша мүмкін болатын залалды
Тәуекелдер мүмкін залалдар мөлшерімен өлшенеді дей отырып, мұндай
Объективті әдісті бұл оқиғаның болып отыратын жиілігін
Субъективті әдіс әртүрлі болжамдарға негізделетін субъективті критерийлерді қолдануға
Осылайша, қаржылық тәуекелдерді бағалау негізінде кәсіпорынның белгілі бір
Қисықты тұрғызу – қаржылық тәуекел сұрақтарымен айналысатын қызметкерлердің
Статистикалық әдістің мәні – берілген немесе ұқсас өндірісте
Әрине, тәуекел – бұл ықтималдылық категориясы. Ал қаржылық
Қаржылық тәуекелді есептеудің статистикалық әдісінің негізгі инструменттері: вариация,
Вариация – бір варианттан екінші вариантқа көшуде сандық
Дисперсия – нақты мәннің орташа мәннен ауытқу өлшемі.

Осылайша, тәуекел мөлшері немесе тәуекел дәрежесі белгісіз оқиғамен
Шығындардың мақсаттылығын талдау фирманың қаржылық тұрақтылығы көрсеткіштерін ескере
Экперттік бағалау әдісі әдетте тәжірибелі кәсіпкерлердің немесе мамандардың
Бұл әдіс залалдардың әртүрлі деңгейлерінің пайда болу ықтималдылығына
Тәуекел қисығын тұрғызудың аналитикалық әдісі ең күрделі болып
Моделдің сезімталдығын талдау келесі қадамдардан тұрады: қандай да
Сезімталдықты таңдаудың кемшіліктері де бар: ол барлық факторларды
Аналогиялар әдісі. Аналогиялар әдісі жаңа жобаның тәуекелін талдауда
Осылайша, залалдардың белгілі бір деңгейінің пайда болу ықтималдылығының
2.2 Тәуекелдерді басқару

Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқару қаржы менеджментінің айрықшалықты сферасы
Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқару – тәуекелдердің теріс қаржылық
Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқару белгілі бір қағидаларға негізделеді.
3-сурет. Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқарудың негізгі принциптері.

1. Тәуекелдерді өздігінен түсініп қабылдау. Егер қаржы менеджері
2. Қабылданған тәуекелдердің басқарылуы. Қаржылық тәуекел портфелінің құрамына
3. Жеке тәуекелдерді басқарудың дербестігі. Риск-менеджменттің негізгі ережелерінің
4. Қабылданатын тәуекелдердің деңгейі мен қаржылық операциялардың табыстылық
5. Қабылданатын тәуекелдер деңгейінің кәсіпорынның қаржылық мүмкіндігімен сәйкестігі.
6. Тәуекелдерді басқарудың үнемділігі. Қаржылық тәуекелдерді басқарудың негізін
7. Тәуекелдерді басқаруда уақыт факторын ескеру. Қаржылық операцияны
8. Тәуекелдерді басқару процесінде кәсіпорынның қаржылық стратегиясын ескеру.
9. Тәуекелдерді беру мүмкіндігін ескеру. Кейде қаржылық тәуекелдердің
Осы қарастырылған принциптерді ескере отырып, кәсіпорында қаржылық тәуекелдерді
Қаржылық тәуекелдерді басқару саясаты – бұл кәсіпорынның қаржылық
Қаржылық тәуекелдерді басқару саясатының қалыптасуы мен жүзеге асырылуы
1. Кәсіпорынның қаржылық қызметімен байланысты тәуекелдердің жекелеген түрлерін
2. Қаржылық тәуекелдердің деңгейін анықтау үшін қажетті ақпараттың
3. Тәуекелдердің жекелеген түрлері бойынша тәуекелді жағдайдың туындау
4. Тәуекелдердің жекелеген түрлері бойынша тәуекелді жағдайдың туындауы
5. Кәсіпорынның қаржылық тәуекелінің деңгейіне әсер ететін факторларды
6. Жекелеген қаржылық операциялар бойынша және қаржылық қызметтің
7. Қаржылық тәуекелдердің жекелеген түрлерінің теріс қаржылық салдарларын
8. Қаржылық тәуекелдердің жекелеген түрлерінің теріс салдарларын бейтараптандырудың
9. Кәсіпорынның жеке қаржылық тәуекелдерін сақтандырудың (“берудің”) түрлері
10. Қаржылық тәуекелдерді бақылауды ұйымдастыру мен тәуекелдерді бейтараптандыру
2.3. Тәуекелдерді бейтараптандыру тетіктері

Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқарудың әдістерінің ішінде негізгі рөл
Қаржылық тәуекелдерді бейтараптандырудың ішкі механизмдері – бұл тәуекелдердің
Қаржылық тәуекелдерді бейтараптандырудың ішкі механизмдерін пайдаланудың артықшылығы болып
Қаржылық тәуекелдерді бейтараптандырудың ішкі механизмдерінің жүйесі келесідей негізгі
1. Тәуекелден қашу. Қаржылық тәуекелдерді бейтараптандырудың бұл әдісі
тәуекел деңгейі тым жоғары қаржылық операцияларды жүзеге асырудан
қарыз капиталын жоғары көлемде қолданудан бас тарту;

өтімділігі төмен формадағы айналым активтерін көп көлемде пайдаланудан
қысқа мерзімді қаржылық салымдардағы уақытша бос ақша қаражаттарын
2. Тәуекелдің шоғырлануын шектеу (лимиттеу). Қаржылық тәуекелдерді шоғырландыруды
Тәуекелдерді шоғырландыруды лимиттеуді қамтамасыз ететін нормативтер жүйесі
шаруашылық қызметте қолданылатын қарыз қаражаттарының шекті мөлшері (үлес
жоғары өтімді формадағы активтердің минималды мөлшері (үлес салмағы);
бір сатып алушыға берілетін тауарлық (коммерциялық) немесе тұтыну
бір банкте орналастырылған депозиттің максималды мөлшері;

бір эмитенттің бағалы қағазына салынған қаражаттардың максималды мөлшері;

дебиторлық қарызға қаражаттарды шегерудің максималды кезеңі.

3. Хеджирлеу. Хеджирлеу (сақтандыру) – нарық қатынасының дамуымен
1. Опционды пайдалану арқылы хеджирлеу – бағалы қағаздармен,
Опционды пайдалана отырып хеджирлеудің екі әдісі бар:

Опцион негізінде келісілген бағамен сатып алуды хеджирлеу;

Опцион негізінде келісілген бағамен сатуды хеджирлеу.

2. Фьючерстік шартты қолдану арқылы хеджирлеу. Фьючерстік шарт
Фьючерстік шартты қолданумен хеджирлеудің механизмі – кәсіпкерлікпен айналысушы
3. “Своп” (айырбас) операциясын қолдану арқылы хеджирлеу. “Своп“
бағалы қағаздардың мерзімін ұзарту мақсатымен своп жасау –
валюталық своп-операция – шетел валютасын қолма-қол ұлттық валютамен
пайыздық своп-операция – несиегер қарыз алушының есебінен екінші
Қаржы тәуекелін бейтараптандыру әдісі ретінде хеджирлеу отандық практикада
4. Әртараптандыру (диверсификация). Әртараптандыру – қаржы тәуекелін бейтараптандырудың
Әртараптандырудың негізгі түрлері 4-суретте көрсетілген.

4-сурет. Қаржы тәуекелін бейтараптандыруға қолданылатын әртараптандырудың негізгі түрлері.

Кәсіпорындардың қаржылық қызметін әртараптандыру бір-бірімен тікелей байланыссыз әртүрлі
Бағалы қағаздар портфелін әртараптандыру арқылы инвестициялық портфель табысының
Кәсіпорынның тауарларын сатып алушыларын әртараптандыру коммерциялық несиелеу кезінде
Кәсіпорынның депозитке салымдарын әртараптандыру – пайда алу мақсатымен
Кәсіпорынның валюта қоржынын әртараптандыру – кәсіпорынның сыртқы экономикалық
5. Қаржы тәуекелін бейтараптандырудың келесі бір әдісі –
тәуекелдікті факторингтік шарт жасау арқылы беру. Бұл жағдайда
кепілгерлік шарт жасау арқылы тәуекелді беру. Шартта көрсетілгендей,
тәуекелді шикізат және материалдарды жеткізушілерге беру. Бұл әдістің
тәуекелді биржалық мәміле жасау арқылы беру. Тәуекелді бұл
6. Қаржы тәуекелін сақтандыру. Қаржы тәуекелін сақтандыру –
Қаржы тәуекелін сақтандыру мүлікті сақтандырумен байланысты. Кейбір жағдайларда
Ұлттық сақтандыру практикасында сақтандырушының клиенттерінің міндеттемелерін орындамауымен байланысты
7. Тәуекелді біріктіру. Тәуекелді біріктіру – қаржы тәуекелін
Соныменен, қаржы тәуекелін біріктіру деп тәуекелді азайту әдісін
Сонымен осы бөлімде қаржы тәуекелін бейтараптандырудың негізгі әдістері
Қорытынды

Соңғы жылдары Қазақстанның кәсіпорындары үшін ‘тәуекел’ категориясының мәні
Әр кәсіпорын өзінің қызмет ету саласына байланысты өзіне
Сонымен, мен өз курстық жұмысымның .негізгі міндеттерін орындадым
Тәуекел – ақша қаражаттарын жоғалту қаупі.

Тәуекелдердің ішіндегі ірі топ қаржылық тәуекелдер – коммерциялық
Тәуекел дәрежесінің негізгі критерийлері болып мүмкін нәтиженің орташа
Тәуекел дәрежесін төмендету құралдары: тәуекелден қашу, тәуекелді беру,
Тәуекел дәрежесін төмендету әдістері: әртараптандыру, қосымша ақпарат алу,
Осылайша, мен өзімнің алдыма қойған мақсатыма жеттім деп
Қолданылған әдебиеттер

Р.Ә.Әмірқанов, А.Қ.Тұрғұлова. Қаржы менеджменті: Оқу құралы, Алматы, 2002;

Бланк И.А. Основы финансового менеджмента: Учебный курс в
Бригхем Ю., Гапенски Л. Финансовый менеджмент: в 2-х
Балабанов И.Т. Риск-менеджмент: Москва, 1996;

Дж. Ван Хорн. Основы управления финансами: Москва, 1996;

Ковалев В.В. Введение в финансовый менеджмент: Москва, 2000;

Стоянова Е.С. Финансовый менеджмент: учебник, Москва, 1998;

Риски в современном бизнесе: Москва, 1994;

“Банки Казахстана” журналы, №2, 2002;

“Финансы и кредиты” журналы, №4, 2005

Р.Ә. Әмірқанов, А.Қ.Тұрғұлова. Қаржы менеджменті – А.: 2002,
Е.С. Стоянова. Финансовый менеджмент – М.:1998, 439-бет

И.А.Бланк. Основы финансового менеджмента – К.: 1999, 433-бет

Қаржылық тәуекелдердің негізгі түрлері келесі бөлімде қарастырылады.

И.А.Бланк. Основы финансового менеджмента – К.: 1999, 434-бет.

Р.Ә. Әмірқанов, А.Қ.Тұрғұлова. Қаржы менеджменті – А.: 2002,
1

КӘСІПОРЫН ТӘУЕКЕЛДЕРІНІҢ СЫНЫПТАЛУЫ

Түрлері бойынша

Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерінің негізгі түрлері төменде қарастырылады

Сипатталатын объекті бойынша

Жеке қаржылық операция тәуекелі

Әртүрлі қаржылық қызмет түрлері тәуекелі

Кәсіпорынның жалпы қаржылық қызметі тәуекелі

Зерттелетін объектілердің жиынтығы бойынша

Жеке қаржылық тәуекел

Портфелді қаржылық тәуекел

Зерттеу кешенділігі бойынша

Қарапайым қаржылық тәуекел

Күрделі қаржылық тәуекел

Пайда болу көздері бойынша

Сыртқы немесе жүйелік тәуекел

Ішкі немесе жүйелік емес тәуекел

Қаржылық салдарлары бойынша

Тек экономикалық залалдарға әкелетін тәуекел

Пайданы жіберіп алу тәуекелі

Экономикалық залалдар да, қосымша табыстар да әкелетін тәуекел

Әсер ету уақыты бойынша

Тұрақты қаржылық тәуекел

Уақытша қаржылық тәуекел

Қаржылық залалдар деңгейі бойынша

Мүмкінді қаржылық тәуекел

Сыни қаржылық тәуекел

Апатты қаржылық тәуекел

Болжай алу мүмкіндігі бойынша

Болжанатын қаржылық тәуекел

Болжанбайтын қаржылық тәуекел

Сақтандыру мүмкіндігі бойынша

Сақтандырылатын қаржылық тәуекел

Сақтандырылмайтын қаржылық тәуекел

Қаржылық

тәуекелдер

түрлері

Қаржылық тұрақтылықтың төмендеу тәуекелі

Төлем қабілетсіздігі тәуекелі

Инвестициялық тәуекел

Тәуекелдердің басқа түрлері

Криминогендік тәуекел

Құрылымдық тәуекел

Салықтық тәуекел

Инфляциялық тәуекел

Пайыздық тәуекел

Валюталық тәуекел

Депозиттік тәуекел

Несиелік тәуекел

Қабылданатын тәуекелдердің басқарылуы

Тәуекелдерді түсініп қабылдау

Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқару принциптері

Тәуекелдерді басқаруда уақыт факторын ескеру

Тәуекелдерді басқару процесінде кәсіпорынның қаржылық стратегиясын ескеру

Тәуекелдерді беру мүмкіндігін ескеру

Тәуекелдерді басқарудың үнемділігі

Жеке тәуекелдерді басқарудың дербестігі

Қабылданатын тәуекелдердің деңгейі мен қаржылық операциялардың табыстылық деңгейімен
Қабылданатын тәуекелдер деңгейінің кәсіпорынның қаржылық мүмкіндігімен сәйкестігі

Кәсіпорындардың қаржылық қызметін әртараптандыру

Әртараптандырудыің түрлері

Валюта қоржынын әртараптандыру

Кәсіпорындардың депозиттік портфелін әртараптандыру

Сатып алушыларды әртараптандыру

Кәсіпорынның бағалы қағаздар портфелін әртараптандыру

Кәсіпорынмен орындалатын нақтылы инвестиция бағдарламасын әртараптандыру