Мемлекет тарапынан монополияны реттеу курстық жұмыс
КІРІСПЕ……………………………………………………………... 3
1 МОНОПОЛИЯНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІСІ........................ 5
1.1 Монополия және монополиялық билік...................................... 5
1.2 Мемлекет тарапынан монополияны реттеу............................... 12
2 МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ ЖҰМЫСЫ ҚАҒИДАТЫНЫҢ АЙҚЫНДЫҒЫ МЕН АНЫҚТЫҒЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ........................................................................
16
2.1 Қолданыстағы монополияға қарсы заңнаманы бәсекелестік құқықтық халықаралық стандартына сәйкес келтіру.....................
16
2.2 Субъектінің монополистік тәртібін және мемлекеттік органдардың бәсекелестікке қарсы іс-әрекеттерін болдырмау.....
26
3 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДАҒЫ МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ САЯСАТ...............................................................................
30
ҚОРЫТЫНДЫ.................................................................................... 39
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР..................................................... 41
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 40 бет
Пәні: Қаржы
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
КІРІСПЕ……………………………………………………………... 3
1 МОНОПОЛИЯНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІСІ........................ 5
1.1 Монополия және монополиялық билік...................................... 5
1.2 Мемлекет тарапынан монополияны реттеу............................... 12
2 МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ ЖҰМЫСЫ ҚАҒИДАТЫНЫҢ АЙҚЫНДЫҒЫ МЕН
16
2.1 Қолданыстағы монополияға қарсы заңнаманы бәсекелестік құқықтық халықаралық
16
2.2 Субъектінің монополистік тәртібін және мемлекеттік органдардың бәсекелестікке
26
3 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДАҒЫ МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ САЯСАТ...............................................................................
30
ҚОРЫТЫНДЫ.................................................................................... 39
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР..................................................... 41
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
Монополияға қарсы реттеу мемлекеттің бәсеке ережелерін қалыптастырып, оны
Тауар нарығы мен бәсекені дамытуға, монополиялық қызмет
Табиғи монополистердің қызметін реттеу мәселесімен табиғи монополияны реттеу
Кейбір жағдайларда табиғи монополия саласында кәдімгі бәсеке миханизмі
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының табиғи монополияны реттеу агенттігінің
Мемлекеттік монополияға қарсы саясатын жүзеге асыруда Қазақстан Республикасы
Өндіріс пен капиталдың шоғырландыруы және монополияның өсуі ірі
1.МОНОПОЛИЯНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКЕТІСІ
1.1 Монополия және монополиялық билік
Нарық құрылымының ерекшеліктерін сипаттайтын ең басты көрсеткіштердің бірі,
Бәсекелесу деген сөздің өзі экономикалық пайданы бөлу және
Монополияның ерекшеліктері .
Берілген тауарды өндіретін тек бір ғана
Егер нарықта жеке өндірушінің монополиялық билігі орнықса, онда
Бұл шектеулер төмендегідей:
ірі өндірістің басымдылығы;
легальды тосқауылдар (шикізат қорын, жерді ғылым мен техниканың
3) бәскелесуді әділетсіз жүргізу.
Ірі өндірушілердің үсақ өндірушілермен саластырғанда өте көп артықшылықтары
Монополиялық өндірісте ірі фирмалардың жұмыс істеуі тиімді, себебі
Монополияны тек қана экономикалық шектеулер емес, сонымен қатар
Легальды тосқауылдың тағы бір түрі жеке өндірушіге мемлекет
Бәсекені әділетсіз түрде
Нарықты монополиялаудың негізгі себептеріне байланысты монополияның
1) Жабық монополпя. Ол бәсекелестіктен
2) Табиғи монополия. Белгілі бір көлемдегі өнімді бір
3) Ашық монополия. Берілген тауарды өндіретін
Монополистің өнім көлемін белгілеуі
Монополистің өнім шығарушы ретінде бәсекелес фирма сияқты өндіріс
Р = Р(Q) (1).
Жалпы жағдағда сұраныстың икемділік коэффициенті ЕКесте 1 - монополистің сұраныс қисығы
Сұраныс икемділігі Шекті түсім, МR Жалпы түсім, ТR
1.Икемді сұраныс МR>0 ТR өседі
2. Сұраныстың бірлік икемділігі Е=-1 МR=0 ТR ең
3. Икемсіз сұраныс -1Егер монополистің сұраныс қисығы түзу формада болса, онда
Монополист барынша көп пайдаға МС= МR болғанда
Егер өнімге деген сұраныс икемді болса, шекті табыс
Монополистің өніміне деген сұраныс икемсіз болған
Енді, монополистін, ұтымды өндіріс көлеміне қатысты шешімін анықтаймыз.
1.Пайданы барынша көбейту шартын пайдалана отырып, МR= МС
1.2 – сурет Монополистің пайдасын барынша көбейту .
Монополиялық өндіруші әрдайым экономикалық пайда ала бермейді. Экономикалық
Монополиялық биліктің көрсеткіштері
Бәсекелестік нарықта жеке өндіруші тауардың нарықтық бағасына өсерін
L=P-MC/P (2) .
Берілген коэффициент
Көрсеткіштің мәні неғұрлым жоғары болса, монополиялық билік солғүрлым
Р {1/Е+1}=МС екенін біле
L=P-MC/P=-1/E
Бұдан байқайтынымыз: монополиялық биліктің күші, басқа
Нарықты монополиялаудың белгілері
Нарықты монополиялаудың екі негізгі
бір фирманың қолында нарьтқтың үлкен бөлігінің шоғырлануы;
ірі фирмалардың бәсекелестерімен байланысы ;
Мемлекет өндірістің шоғырлану
Ihh=(х1)2+(х2)2+...+(хn)2
мұнда, х1 - % түрінде көрсетілген саладағы фирмалардsң
Монополиялық бағаны қалыптастыру ережелері
Нақты өмірде фирма басқарушыларының орташа және шекті түсім
Р=МС/1+1/Е (4) .
Ұзақ мерзімді кезеңдегі монополиялық тепе-тендік
Жетілген бәсекелестік моделін қарастырғанда біз осы нарықтағы фирмалар
Ұзақ мерзімді кезенде монополиялық тепе-тендікті зерттеу, келесі сұрақтардың
қпандай жағдайларда жалғыз өндіруші ұзақ уақыт кезеңінде өзінің
егер салада ұзақ мерзімді кезенде тепе-тендік орнаса, онда
Ұзақ мерзімді монополиялық тепе-тендікке жетудің негізгі шарты жеке
Бір зауытпен жұмыс істейтін монополия
Монополистің алдында үзақ мерзімді кезенде өнім шығару көлемін
LRMC = MR (5).
Өнім шығару көлемін ұлғайтумен үзақ мерзімді орташа шығындардың
Егер, одан өнім шығару орташа шығындардың өсуіне әкеліп
Нәтижесінде, өндіріс көлемі айтарлықтай өседі, бірақ өндірістің орташа
LRACmin = LRMC = MR (6)
Монополиялық биліктің әлеуметтік шығындары
Бәсекелес нарықпен салыстырғанда монополист-өндірушілер тауардың бағасын жоғары деңгейде
Біз монополиялық биліктің қоғамдық шығындарын, түтынушылар мен өндірушілердің
Онда біз графикте бәсекелес фирма мен монополист өндірушінің,
1.3-суретте монополиялық баға мен өнім шығару көлемі Рm
1.3-сурет .Монополияның әлеуметтік ауыртпашылығы .
Тауарды жоғары деңгейдегі
Сонымен, тұтынушы
көлемін алып тастаймыз, сондағы (В+С) – таза шығындар
монополист меншігіне ауысатын болса, солғүрлым қоғамі
монополиялық биліктен көп зардап шегеді.
1.2 Мемлекет тарапынан монополияны реттеу
Көптеген елдерде жеке фирмалардың монополиялі биліктерін
Монополиялық фирмалар нарықта билік, үстемдік жүргізу арқылы тауарлардың
Бағаны реттеу. Фирманың монополиялық билігін жоғары деңгейдегі баға
1.4-сурет .Бағаны реттеу
Енді мемлекет тарапынан реттеу болып, тауарға Р1 бағасы
2.Салық салудың монополияға тигізетін әсері. Фирманың шекті шығындары
1.5-сурет Монополиялық фирманың тауарына салық салу .
LRМС - шекті шығын;
Т - салық;
Р1 - монополистің салық
Шекті шығьш қисығы LRМС салық көлеміне тең шамаға
Жетілген бәсеке кезінде МС тұрақты болған уақытта қосымша
реттеу оң нәтиже береді деп айта аламыз.
Бағалық дискриминация
Егер монополиялық билігі бар фирма, тұтынушылардың сұраныс
Егер монополист әрбір тұтынушыға жеке баға тағайындайтын болса,
Егер монополист : тауарды тұтынушылардан барлық тобына бірдей
1.6- сурет. Жетілген бағалық дискриминация
Монополист жетілген бәсеке саясатын жүргізу нәтижесінде тұтьынушы
2 МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ ЖҰМЫСЫ ҚАҒИДАТЫНЫҢ АЙҚЫНДЫҒЫ
2.1 Қолданыстағы монополияға қарсы заңнаманы
Қазақстан Республикасының Конституциясы әркімнің кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне, өз
Монополияға қарсы реттеу жүйесі экономиканың дамуы мен
Нарықтың барлық қатысушылары үшін тең жағдай жасауға және
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев өзінің соңғы сөз
Қазіргі уақытта, республикада міндеті мыналар арқылы тауар нарықтарында
жосықсыз бәсекелестіктің алдын алу;
бәсекелестікке қарсы іс-қимылдарды бақылау;
тауар нарығында үстем (монополиялық) жағдайды теріс пайдалануға жол
монополистің монополиялық жоғары немесе төмен бағаларын белгілеуіне жол
экономикалық шоғырлануды бақылау.
Монополияға қарсы орган 2004 жылдың соңында Мемлекет басшысының
Мәселен, 2006 жылғы 9 айда монополияға қарсы орган
Компаниялар мен мемлекеттік органдар жүзеге асыратын бәсекелестікке қарсы
Мемлекеттік органдарға бәсекелестікті шектеуге бағытталған кесімдерді қабылдау мен
Қазақстан Республикасындағы тамыр-таныстық саясат сыртқы сауда саясатының бөлігі
Қолданыстағы монополияға қарсы заңнамаға сәйкес мыналар:
бәсекелестікке қарсы келісім (келісілген іс-әрекеттер) - тараптардың бәсекені
тауарларды сатып алудың немесе өткізудің келісілген бағаларын не
бағаны көтеру, төмендету немесе ұстап тұру не сауда-саттыққа
тауар нарықтарын аумақтық белгісі, тауарлардың түр-түрі, оларды өткізу
квоталауды қоса алғанда тауарларды өндіруді не өткізуді негізсіз
белгілі бір сатушылармен не сатып алушылармен шарт жасасудан
тауар нарығына кіруді шектеуге немесе одан белгілі бір
басқа субъектілермен тең шарттарға кемсітетін жағдайлар қолдану;
келісім-шарт жасаушы агенттердің өзінің мазмұны бойынша немесе іскерлік
Бұдан басқа, үстем (монополиялық) жағдайға ие нарық субъектісінің
монополиялық жоғары (төмен) бағалар белгілеу;
субъектілермен жасалған бірдей келісімдерге объективті негізделмеген себептермен әртүрлі
өзінен сатып алынған тауарларды қайта сатуға аумақтық белгілер,
келісім жасауға нарық субъектісіне өз мазмұны бойынша немесе
тиісті тауарды өндіру немесе өткізу мүмкіндігі бола тұрып
тауарлар ұсынуды бәсекелестер өндіретін не өткізетін тауарларды сатып
тұтынушылардың сұраныстары немесе тапсырыстары бар тауарларды өндіру немесе
нормативтік құқықтық кесімдерде белгіленген баға белгілеу тәртібін бұзу
Нарық субъектілерінің өзінің үстем жағдайын теріс пайдалану мүмкіндігін
1) тиісті тауар нарығындағы үлесі 35 пайыздан асатын
2) тиісті тауар нарығындағы үстем (монополиялық) жағдайға ие
3) тұлғаның (тұлғалар тобының) нар ық субъектісінің жарғылық
4) егер мәміленің мәнін құрайтын мүліктің теңгерімдік құны
5) нарық субъектісінің бір немесе бірнеше мәмілелер нәтижесінде
6) белгілі бір жеке тұлғалардың нарықтың екі және
Бұл ретте монополияға қарсы органның рұқсатынсыз жасалған экономикалық
1) тиісті тауар нарығында анағұрлым көп үлеске ие
2) тиісті тауар нарығында анағұрлым көп үлеске ие
Бірақ, үлесі тиісті тауар нарығында он бес пайыздан
Монополияға қарсы органның институционалдық әлсіздігі осы органның қызметтерін
Монополияға қарсы органның өкілеттігіне «Бәсекелестік және монополиялық қызметті
Қазіргі сәтте монополияға қарсы органның міндеттері мүлдем ауқымды
Қазақстан Республикасы монополияға қарсы саясат, жосықсыз бәсекемен күрес
Қазіргі сәтте Қазақстан Республикасының монополияға қарсы органы Бірыңғай
1993 жылғы 24 желтоқсанда Ашхабад қаласында қол қойылған
Бүгін, Трестерге қарсы заңнама саласындағы құзырет ақпараттар, бәсекелестік
Монополияға қарсы орган қызметкерлерінің білімі мен кәсіби дайындығы
Сондай-ақ басымдық монополияға қарсы органның жазбаша шешімдеріне қол
Монополияға қарсы орган өзінің "Монополист бюллетені" журналын жариялайды.
Монополияға қарсы орган қызметінің ашықтығы оның тиімділігін қамтамасыз
Бүкіләлемдік экономикалық форумның баяндамаларындағы деректер бойынша әлемдегі 100-ден
Бағдарламаның міндеттері мыналар:
экономиканың барлық салаларында бәсекелестік ортаны құру;
субъектілердің монополистік тәртібін және мемлекеттік органдардың бәсекелестікке қарсы
Қазақстан Республикасының монополияға қарсы органның институционалдық қайта құрылуын
қолданыстағы монополияға қарсы заңнаманы бәсекелестік құқықтық халықаралық стандарттарына
кәсіпкерліктің еркінділігін және тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың қоғамдық жүйесін
монополияға қарсы органның кадрлық әлеуетінің тиімділігін дамыту және
монополияға қарсы органның жұмысы қағидатының айқындығы мен ашықтығын
2.2 Субъектінің монополистік тәртібін және мемлекеттік органдардың
Бағдарламаны іске асыру және бәсекелестіктің мәнін нақты түсіндіру
Монополияға қарсы орган сыртқы экономикалық саясаттың әділ, ашық
Монополияға қарсы органның қорғау шараларын енгізу туралы шешімдерді
1) республиканың тауар нарықтарын олардағы бәсекелік ортаның жағдайын,
2) экономиканың әртүрлі салаларында бәсекелік ортаның жағдайын сипаттайтын
3) тауар нарықтарының шоғырлануын айқындау, олардағы бәсекелестікті дамытудың
4) экономиканың әртүрлі салаларындағы бәсекелестікті қорғауға бағытталған құралдарды
Осы міндеттерге сәйкес монополияға қарсы орган олардың акцияларының
Қолданыстағы монополияға қарсы заңнама монополияға қарсы нақты заңнама
Монополияға қарсы орган мемлекеттік биліктің кәсіпкерлері мен органдарының
Монополияға қарсы реттеу және бәсекелестік саясат саласында жұмыс
1) Қазақстанда бәсекелестік саясатты жүзеге асыратын тиісті сұраныстағы
2) менеджменттің біліктілігін арттыру, сондай-ақ қазіргі заманғы әдістемелік
3) жоғары оқу орындары мен жоғары оқу орындарынан
4) жоғары кәсіби кадрлар құрамын белсенді тарту және
Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде:
Қазақстан Республикасының бірқатар заңнамалық кесімдері әзірленетін және қабылданатын;
Монополияға қарсы органның тән емес функцияларын жүйелендіру және
жаңа компаниялардың экономика секторларына кіруі үшін тартымды және
ішкі бәсекелестікті қарқындандыру жөнінде шаралар кешені әзірленетін болады;
бәсекелестік орта дамытылады және нарықты монополизациялауды болдырмайды;
монополияға қарсы органның қызметінің сапасы көтеріледі;
монополияға қарсы органның 150-гe жуық мамандарының біліктілігі арттырылады
3 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДАҒЫ МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ САЯСАТ
Нарықтық экономиканы реттеу саясаты көп жақты, көпбағытты, аса
Демек, монополияға қарсы саясат пен заңдар жүйесі нарықтық
Сондықтан мемлекет дағдарысты жеңу экономиканы өз қолына
Экономиканың кейбір салаларында өндірістің дамуына байланысты үнемдеу асыра
Патент-жаңа тауар өндірушілерге , технология жасаушылар мен өнер
Лицензиялау саясаты – кейбір салаларға кіруді үкімет тарапынан
Нарықтық экономикалық жүйе еркін кәсіпкерлікке негізделеді. Бірақ монополияның
Сенаттың Экономикалық және өңірлік саясат комитетінде "Бәсекелестік туралы"
Жалпы ережелер
1. Ереже монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерінің тауарларына;
2. Ереже олардың меншік нысандарына қарамастан, темір жол
3. Ережеде мынадай ұғымдар қолданылады:
баға белгілеу – тауар нарығы субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына,
монополиялық өндірілетін тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) – тиісті
өзіндік құн – Реттеуші орган монополиялық өндірілетін тауардың
бәсекелес баға – бәсекелестік жағдайда қалыптасқан баға;
негізделген баға – осы Ережеде белгіленген тәртіппен тауар
Ережеде пайдаланылатын өзге де ұғымдар мен терминдер қолданыстағы
1. Реттеуші орган тауар нарығының субъектісі ұсынған негіздеуші
2. Бәсекелі бағаны айқындау мүмкін болмаған кезде монополиялық
3. Тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) бағалар қалыптастыру тауарлардың
4. Тауар нарығының субъектілері өндіріс (жеткізу) көлемін төмендеткен
5. Тауар нарығы субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне)
1) өзіндік құнға енгізілетін материалдық шығыстар растайтын құжаттарда
2) тауар нарығының субъектілеріне мемлекеттік бюджет қаражатынан бөлінетін
3) еңбек жағдайлары үшін еңбек заңнамасына сәйкес еңбекке
4) амортизациялық аударымдар тауар нарығы субъектісінің есепке алу
5) инвестициялық жобаны іске асыру үшін немесе көрсетілетін
6) монополиялық өндірілетін тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өндіруге
6. Монополиялық өндірілетін тауардың (жүмыстың, көрсетілетін қызметтің) бағасына
7. Тауар нарығы субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне)
1) монополиялық өндірілетін тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өндіру
2) ластайтын заттардың нормативтен тыс шығарындылары (тастандылары) үшін
3) үмітсіз борыштар;
4) шаруашылық шарттардың талаптарын бұзғаны үшін айыппұлдар, өсімпұлдар,
5) табысты жасырғаны (кеміткені) үшін айыппұлдар мен өсімпұлдар;
6) ұрлықтан болған залалдар;
7) өндірісте тартылмаған қызмет көрсетуші шаруашылықтар мен учаскелерді
8) денсаулық сақтау объектілерін, мектепке дейінгі балалар ұйымдарын,
9) сауықтыру лагерьлерін, мәдениет және спорт объектілерін, тұрғын
10) ұйым қызметкерлерінің тұрғын үй жағдайларын жақсартуға, саяжай
11) мәдени-ағарту, сауықтыру және спорттық іс-шараларды (демалыс кештерін,
12) саяжай серіктестіктерін абаттандыруға (жолдар салу, энергиямен және
13) демеушілік көмек көрсетуге арналған;
14) ақаудан болған ысыраптарға арналған;
15) өндірісті вахталық ұйымдастыруды қоспағанда, тауар нарығы субъектілерінің
16) мерейтойлар күніне немесе қызметкерлерге ынталандыру түрінде берілетін
17) нормативтен тыс техникалық және коммерциялық ысыраптарға, тауар-материалдық
18) монополиялық өндірілетін тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өндіруге
8. Реттеуші орган қалыптасқан негіздемелік бағаны қарау кезінде:
салыстырмалы тауар нарықтарында қызметтер көрсететін нарық субъектілерінің еңбегіне
тауар нарығы субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне) бағалардың
9. Тауар нарығы субъектісінің монополиялық жоғары бағалар
10. Тауар нарығы субъектісінің монополиялық төмен бағалар
11. Тауар нарығы субъектілері осы Ережеде белгіленген тауарларға
Монополиялық бәсеке нарығының ерекшеліктері
Монополиялық бәсеке нарығында төмендегідей негізгі ерекшеліктермен сипатталады :
1 Нарықта тауарды сатушылар саны көп болады. Тауарды
а)монополиялық бәсеке саласына кіруге жаңа фирмаларға тосқауыл оншалық
б)нарықтағы өнім көлемі, баға және басқада жағдайлар туралы
в)өндірілетін тауарлар біртектес емес, олардың әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері
ҚОРЫТЫНДЫ
Курстық жұмысты жаза отырып мынадай тұжырымдамаларға келдім:
1.Берілген тауарды өндіретін тек бір ғана
Егер нарықта жеке өндірушінің монополиялық билігі орнықса, онда
2.Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев өзінің соңғы сөз
Қазіргі уақытта, республикада міндеті мыналар арқылы тауар нарықтарында
жосықсыз бәсекелестіктің алдын алу;
бәсекелестікке қарсы іс-қимылдарды бақылау;
тауар нарығында үстем (монополиялық) жағдайды теріс пайдалануға жол
монополистің монополиялық жоғары немесе төмен бағаларын белгілеуіне жол
экономикалық шоғырлануды бақылау.
Мемлекеттік органдарға бәсекелестікті шектеуге бағытталған кесімдерді қабылдау мен
3.Нарықтық экономиканы реттеу саясаты көп жақты, көпбағытты, аса
4.Нарықтық экономикалық жүйе еркін кәсіпкерлікке негізделеді. Бірақ монополияның
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
[1] «Микроэкономика» Н.Қ. Мамыров, Қ.С. Есенғалиев, М.Ә. Тілеужанов
[2] www.retgular.kz
[3] Қазақстан Республикасының «Бәсеке және монополистік қызметті шектеу
[4] Қазақстан Республикасының «Бәсеке және монополистік қызметті шектеу
[5] www.google.ru
[6] Даниленко В.И. «Современный политологический словарь» 2000
[7] Авдешева С.Б, Аронин В.А, «Конкуренция и
[8] Лидней Д. «Микроэкономика» 1999
[9] В.Я Иохин «Экономическая теория» 2000
[10] Никитин С, Глазова Е, «Государство и проблемы
3
Монополия
Ірі жалғыз фирма
Толық деректер
Өнімнің ерекше болуы
Тосқауылдың көп болуы
