Маркетингтік зерттеулердің әдістері курстық жұмыс
Ж О С П А Р
Кіріспе
Маркетингтік зерттеулердің мәні
Маркетингтік зерттеулердің процесі
Маркетингтік зерттеулердің әдістері
Сандық әдістері
Сауалнаманы құрастыру және пікір сұрау жүргізу әдістемесі
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 30 бет
Пәні: Менеджмент
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Ж О С П А Р
Кіріспе
Маркетингтік зерттеулердің мәні
Маркетингтік зерттеулердің процесі
Маркетингтік зерттеулердің әдістері
Сандық әдістері
Сауалнаманы құрастыру және пікір сұрау жүргізу әдістемесі
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер:
Кіріспе
Адамзаттың бүкіл тарихында әрбір
Нарықтық қатынастар толыққанды болу
Мен өз жұмысымды маркетингтік зерттеулер әдістемелерінің қолдану аясын
Маркетингтік зерттеулер – компанияның рыноктағы
1.1Маркетингтік зерттеулердің мәні
Маркетингтік зерттеулер дамуының бірінші кезеңі Америкада
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз-компанияның басқару шешімдерін
Маркетингтік зерттеулердің міндеттеріне мыналар жатады: фирманың нарықтағы бәсекелестік
Маркетингтік зерттеулер-бұл тұтынүшылардың талғамдары мен талаптарын зерттеуге
Қазақстанда маркентингтік зерттеулерді көптеген маманданған компаниялар жүргізеді. Оларға
Отандық кәсіпорындардың көпшілігі зерттеулерді жүргізудің қажеттілігін әлі түсіне
Екінші ретті ақпаратты жинап, талдау зерттеу мәселесі онсыз
Екінші ретті ақпарат көп түлі көздерінен алынады. Негізінде
Ал басқа мәліметтер негізінде мерзімді басылымдар арқылы түседі.Олар
Екінші ретті ақпараттың ұтымды жақтары мен кемшіліктері
Ұтымдысы:
Арзан түсуі, тез арада жиналуы бірнеше көздері барлығы,
Кемшіліктері:
1.Екінші ретті ақпарат ескі болуы мүмкін, өйткені ол
2.Ақпарат жалпы сипатта болғандықтан жүргізіліп отырған зерттеулер мақсатына
Екінші ретті ақпарат негізінде жүргізілетін зерттеулер «кабинеттік»
Екінші ретті ақпарат фирманың ішкі құжаттамаларында және сыртқы
Бірақ мұндай мәліметтерді байқап талдау керек, өйткені олар
Егер зерттеуші өзіне қажетті ақпаратты сыртқы көздерден таба
Бастапқы ақпарат-бұл нақты зерттелетін мәселені шешу үшін жаңа
Бастапқы ақпарат жинау үшін көп шығын, еңбек және
Бастапқы ақпараттардың артықшылықтары:
Зерттеудің нақты мақсатына сәйкес жиналады.
Ақпаратты жинау әдістемесі бақыланады және белгілі болады.
Кемшіліктері:
Көп уақыт және қаражт керек (сыпамалы маркетингтің нақты
Кейбір мәліметтер алынбауы мүмкін.
Бастапқы және екінші ретті ақпараттарды кешенді пайдалану керектігін
Қазақстандық компаниялардың зерттеушілік қызметі
Зерттеу түрлері Зерттеуші компаниялар және фирмалар Зерттеу нәтижелері
1 2 3
Тұтынушының мінез-құлқын зерттеу.Нарықтық және бәсекелестік ортаны зерттеу.
Bisam central Asia БРИФ
Еуразия
Эксперт Консалт
Маркетингтік стратегияны жасау, фирманың нарықтық мүмкіндіктерін бағалау, мақсатты
БАҚ барлық түрлері аумағындағы мониторинг пен зерттеу, жарнаманың
Комкон-2 Еуразия
Bisam Central Asia”Болжау” ақпараттық талдау орталығы. Жарнама компаниясының
Өнімді зерттеу, сауда маркасын позициялау, ораманы тестілеу, брендтерді
БРИФ
IGM
Комкон-2 Еуразия Эксперт Консалт орталығы “Әл-Қуат” орталығы. Сауда
Бөлшек сауданы, өткізу жүйесі, дистрибьюцияны зерттеу BISAM
БРИФ Amer-Nielsen Компанияның нарықтағы орны, бәсекелестер позициясын
Нарықтың даму тенденциялары және сипаттамалары BISAM Central
БРИФ Комкон-2 Еуразия
Нарықтың монополизациялану дәрежесін,нарық үлесін, бәсекелестік күресстратегияларын белгілеу
Инвестициялық консалтинг және маркетинг, бизнес-жопар, франчайзингтік схемалар IGM
Эксперт Консалт Бұрынғы бизнесті кеңейту немесе жаңасын құру
Директ маркетингін, клиенттерді тарту бағдарламасын әзірлеу. Өткізуді ынталандыру
AVANPOST Мақсаты: тұтынушыларды таңдау, жаңа клиенттерді үйіру,сату көлемін
1.2 Маркетингтік зерттеулердің процесі
Маркетингтік зерттеулерді бес кезеңмен өткізуге болады:
Зерттеудің мәселесі мен мақсаттарын айқындау.
1.Зерттеу жоспарын құру.
2.Ақпарат жинау.
3.Жиналған ақпаратты талдау.
4.Зерттеу қорытындылары туралы есеп.
5.Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы зерттеудің міндеттерін, обьектісін және мақсаттарын
Егер азық-түлік өндіруші компания фирмалық дүкен ашуды жоспарласа,
Маркетингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде оны әзірлеу талаптарын қалыптастыру
Әдетте,мәселелер өндірістік-өткізу қызметін талдау нәтижесінде және басшылар мен
Мәселелер анықталғаннан кейін мақсаттар қойылады.Егер мәселе (объект)-бұл міндеттердің
Мәселені анықтау үшін ”неге” деген сұрақ қойылады.Егер зерттелінетін
Басқа мысал.Компания жаңа өнімді өндіру қажет деп есептейді.Бұл
Шешуді талап ететін мәселені “шешімдер ағашы” сызбасы түрінде
Маркетингтік зерттеулердің екінші кезеңі –маркетингтік зерттеулер жоспарын әзірлеу.Бұл
Көп жағдайда маркетингтік зерттеуді өткізу үшін бастапқы ақпараттар
1.Бақылау-бұл таңдап алынған адамдар тобының әрекеттерін немесе болып
2.Эксперимент-мұнда бір немесе бірнеше айнымалы факторлардың өзгерісі бір
3.Пікір сұрау (опрос)-бастапқы ақпаратты алуды жүзеге асыру мақсатымен
Сұралушылардың арасында(студенттер,зейнеткерлер);
Бір уақытта сұралушылар саны бойынша (жекелей немесе топпен
Стандартталу деңгейі бойынша (еркін немесе құрылымдық схема);
Пікір сұрау жиілігі бойынша(бір немесе бірнеше рет пікір
Пікір сұрауды сипаттаушы зерттеулерде бақылау әдісін барлау, экспериментті,казуалді
Маркетингтік зерттеулердің келесі кезеңінде маңызды мәліметтер мен нәтижелерді
Мәліметтерді талдаған кезде тиісті орта шамалар алынады,ең елеулі
Фирманың клиенттерін,оның бәсекелестерін, дилерлерді, т.б. түсіну үшін қайраткерлері
Маркетингілік зерттеуді көңілге алған басшылар өздеріне керекті ақпаратты
Дұрыс шешім қабылдауға қажетті сипалы ақпарат алу үшін,
зерттеу жұмысын жоғары дәрежелі мамандарды тартуы қажет. Оның
Проблеманың табу және зерттеу мақ
сатын тұжы
рымдау
Ақпарат көздерін таңдау
Ақпарат
тарды жинау
Жиналған ақпараттарды талдау
Алынған нәтижелерді ұсыну
Маркетингілік зерттеу үлгісі
Осыдан бірнеше жыл бұрын «Аллегени Эйрлайнс» фирмасының АҚШ-тың
Фирманың тез өсіп келе жатқанын көпшілікке көрсету үшін,
Маркетингтік зерттеулердің әдістері
Маркетингтік зерттеулердің әдістері оны жүргізу мен ақпарат алу
Сандық әдістер деп- жабық типті құрылымдық сұрақтарды пайдалану
Сапалық әдіс-ақпаратты сапалы сипаттау және оны стандартты емес
1.Барлау(іздеу) зерттеулері – мәселелер мен болжамдарды дәлірек анықтау
Барлау зерттеулерін жүргізудің негізгі жолдары – екінші ретті
2.Сипаттама зерттеулер – маркетингтік мәселелерді, әр түрлі жағдайларды,
3.Казуалды зерттеулер – себеп-салдар байланысына қатысты ғылыми болжамдарды
Маркетингтік зерттеулер барлаушы зерттеуден басталып, сипаттаушы зерттеуге көшеді,одан
Құжаттарды талдау әдісі ;
Тұтынушылардан пікір сұрау жүргізу әдісі;
Сарапшылар бағалауы.
1.Құжаттарды талдау әдісі: дәстүрлі және бірыңғайландырылған (формализованные) болып
Дәстүрлі талдау дегеніміз- талданатын материалдың мәнін негіздеу қисыны
Пікір сұрау әдістерінің барлық жиынтығын әлеуметтік әдістер деп
1.Сауалнамалар(анкеталар) тарату жолымен пікір сұрау.Пікір сұрау пошта,телефон және
Жеке сұхбат-бір адаммен әңгімелесу.Жеке сұхбат жұмыс орнында,үйде және
Ірі дүкендерге келушілерден сұхбат( интервью) алу.Алғашқымен салыстырғанда арзан.
Кеңселерде өткізілетін сұхбат.Әдетте мұндай сұхбат өдірістік- техникалық
Телефондық сауалнама ақпарат жинудың ең жылдам әдісі болып
Компьютерленген сұхбат.Интернет көмегімен ақпарат жинау ең жаңа әдіс.Артықшылығы:
Респонденттердің қалдырылған анкетаны өздері толтыруы.Мұндай тәсіл сұхбат алуды
Пошталық сауалдама-сауалнамаларды (анкета)пошта арқылы жіберу.Алайда пошталық сауалнама қарапайым
Сұрақтарды стандарттаудың (бірдей сұрақтар) деңгейінің жоғарылығы;
Басқа әдістермен салыстырғанда жүзеге асырылуы қарапайым;
Терең талдау жүргізу мүмкіндігі.
Кемшіліктері:
Жауаптарды хаттамалау;
Ақпаратты өңдеу қиындылығы;
Уақыт пен қаражат көп кетеді
Сауалдама жүргізген кезде ақпарат үш әдіспен жиналады:
Бірінші жағдайда сұхбат жүргізуші респонденттерге сұрақ қойып,жауатарды белгілеп
Респондент өз бетінше жауап толтырады.
Сұрақтар компьютер көмегімен қойылады.
2.Фокус-топ—құрылымдық емес сипаттағы ақпарат алу мақсатында модератордың
Фокус-топ талғамдары,қажеттіліктері,ойлары әр түрлі болып келетін респонденттерден тұрады.Топпен
Сандық әдістері
Зерттеудің панельдік әдісі-бірдей уақыт аралығында нақты бір топтан
Зерттеу пәні мен тақырыбы тұрақты;
Мәліметтерді жинау бірдей уақыт аралығында қайталанып тұрады;
Зерттеу обьектілері тұрақты(сауда кәсіпорындары тұтынушылар,өндірушілер,үй шаруашылықтар және т.б).Бұл
Зерттеу объектілері бойынша панельдік сауалнамалардың түрлері
Панельдің түрлері
Тұтынушылар
Делдалдар панелі
Арнайы панелі
Жеке
тұтынушылар
Көтерме сауда
Мамандар панелі (дәрігерлер,мұғалімдер және т.б.)
Үй шаруашылығы Бөлшек сауда
Тұтынушылар ұйымы
Арнайы кәсіпорын панелі (кинотеатр,мектеп)
Қазіргі кезде нарықтағы жағдай тез өзгеріп отыратындықтан,бұл әдіс
Алынған мәліметтер өткізу аумақтарын , дүкендерді типі және
Зерттелетін бірлік сипаттамасы бойынша панель былайша бөлінеді:
Тұтынушылық панелі.Оның мөлшері жеке тұтынушылар,отбасы, үй шаруашылықтары негізінде
Зерттелетін мәселе жөнінде сарапшы – мамандармен өткізілетін панель.
Әлеуметтік зерттеу әдістерінің эксперттік зерттеулерден басты айырмашылығы- олар
Маркетингтік зерттеулерде «Дельфи» және «Ми шабуылы» эксперттік бағалау
«Дельфи»-болжамды дәлелді ету үшін бірнеше рет пікір сұрауға
«Ми шабуылы» -мамандардың ұжымдық талқылауы негізінде творчестволық шешім
Зерттеулердің нақты әдісін таңдау көбіне маркетингтік зерттеулердің белгілі
Сауалнаманы құрастыру және пікір сұрау жүргізу әдістемесі
Маркетингтік зерттеулер зерттеушіден анкета сипаты мен зерттеу бағытын
Сауалнама(анкета)-пікір сұрау өткізу үшін іріктелген респонденттерге бірқатар сұрақтар
Пікір сұрау әдісін мәліметтерді жинау кезінде қолданғанда,зерттелетін мәселеге
Сұрақтарды құрастырудың талаптарын орындау:
сұрақ тек бір мәселе төңірегінде болуы тиіс.Бір сөйлемде
Сауалдар түсінікті , бір мәнді,нақты және анық сенімді
Сауалнама зерттеу мақсатына және міндеттеріне сәйкес сұрақтардан тұруы
Сұрақтар логикалық сәйкестікпен қойылуы керек.Жеке сипаттағы немесе күрделі
Сауалнамада нақты терминологияны,күнделікті тілді,түсінікті,терминдерді пайдаланып,жаргондарды қолданбаған жөн.
Респондент тәжірибесінен тысқары жайт туралы сауалдарды қоймаған жөн.Ол
Сұрақты қисындастырып мазмұндау респонденті зерттеушінің көңілі қалайтын жауапқа
Сұрақтар екі мағыналы сипатта болмауы керек.Мысалы, “кейде”,”жиі,”анда-санда” деген
2.Сұрақтарды: қарапайымнан – күрделіге, жалпыдан- арнайыларға(тар ауқымдағы), міндеттемейтіндерден
3.Сұрақтардың қисынын келтірудің бірізділігі:алдымен кіріспе,таныстырма сауалдар немесе респонденттің
4.Сұрақтар саны.Сұрақты анкетаға кіргізбей тұрып,оның қажеттілігін анықтау керек.Зерттеуге
5.Анкета құрылымы.Кіріспе, деректеме және негізгі сияқты үш бөліктен
Кіріспеде респонденттің пікір сұрауға қатысуын өтініп, оның мақсаты
6.Сұрақтардың стандартталу типтері бойынша сауалнама ашық және жабық
Маркетингтік зерттеулерде стандартты ашық сұрақтар жиі
Әңгімені құру-респонденттердің ой-қиялына негізделген карикатуралар,суреттер,фотографиялардағы бейнелер негізінде әңгіме
Мәліметтерді жинау әдісі,негізінен,сауалнаманың ашықтығы және стандарттылығының деңгейі туралы
7.Жауап түрін анықтау.Әрбір сұрақтың мазмұнын анықтаған соң,респондент өз
8.Жазбаша пікір сұрауда, сауалнамаға жауап алу респонденттерді ынталандыруға
Қазіргі кезде бастапқы мәліметтерді жинаудың әр түрлі механикалық
Сауалнамаға жауап беру уақыты: далада-3 минуттан кем болауы,
Пікір сұрау анонимді және құпиялы сипатта жүргізілуі керек.Бірінші
Телефонмен және сұхбаттасушымен пікір сұрау жүргізгенде,ол құпиялы сипатта
Пікір сұрау жүргізгенде ақпарат мынадай жолдармен алынады.Сұхбат жүргізуші
Зерттеуші қажет болған жағдайда сауалнамадағы сұрақтарға қосымша көп
Қорытынды
Нарықты зерттеу және әдістерін қолдану мәселелерін терең біліп,келесі
Пайдаланған әдебиеттер:
1.Т.Д Маслова, С.Г.Божук,Л.Н.Ковалик. «Маркетинг», Питер,2002ж.
2.Е.П.Голубков. «Основы маркетинга»,Москва,2003ж
3.Садыханова. «Маркетинг», оқулық
4.Д.Ильясов «Маркетинг». Оқулық
29
