1 жастан асқан балалардың тамақтануы
Тақырыбы: 1 жастан асқан балалардың тамақтануы.
Емшек жасындағы балалар мен 1 жастан асқан балалардың тамақтануында елеулі айырмашылықтар бар. Бұл айырмашылықтар баланың шайнау аппаратының, асқазан көлемінің, ас қорыту аппаратының қызметтерінің өзгерістеріне байланысты.
Баланың күнделікті рационында міндетті түрде болуы керек:сүт, ет, май, нан, қант, тұз. Ал балық, ірімшік, жұмыртқа күнара болуы керек. Сүт көлемі 0,5 л-ден кем емес, ірімшік көлемі 40-50 гр-нан аз емес болуы керек. Балаға сиыр, тауық, арық қой етін беруге болады. Жалпы майлардың 15%-ті өсімдік майы болуы керек. Күн сайын бала көкөніс, жидек, шырын алып тұруы керек. Жармалар мен макарон өнімдері тәулігіне 1 реттен артық берілмейді. 1,5 жасынан бастап қара нан беруге болады, 2 жасынан бастап селедка, уылдырық, шұжық, ашытылған капуста, тұздалған қияр, помидор беруге болады. Майлы шошқа етін, қаз, үйрек еттерін, қақталған тағамдар, кофе, какао, қыша пастасы, сірке суы, маргарин, майонез беруге болмайды. Тәттілерді де шектеген жөн.
Тағамдар түрі тәулік бойы да дұрыс бөлінуі керек: ет, балық тағамдары тәуліктің алғашқы жартысында, ірімшік, көкөніс, жармалар екінші жартысында берілгені дұрыс.
1,5 жасқа дейінгі балалардың тағамдары ботқа тәріздес болуы керек: пюре, суфле, буға пісірілген котлет. 3 жасынан бастап кесектеп кесілген ет, қуырылған котлет, бүтін жемістер беруге болады.
Тағамның тәуліктік көлемі келесі формуламен анықталады. V=1000+100n (мл). n-баланың жасы. Таңғы астың көлемі жалпы тәуліктік көлемнің 25 %-тін, түскі ас-35 %-тін, сәске тамақ-15%-тін, кешкі тамақ-25%-тін құрауы керек.
1-1,5 жасқа дейін ақуыз-май-көмірсу қатынасы-1: 1,2: 4;
мектеп жасына дейін: 1: 1: 3,5 болуы керек.
Ауруханада тамақтануды ұйымдастыру.
Ауруханада №1-14 емдік столдары, №15 жалпы стол 3-15 жастағы балаларға, №16 стол 1жас 3ай — 3 жасқа дейінгі балаларға тағайындалады. Бұл столдарды дәрігер тағайындайды. Медбике күнделікті науқастың ауру тарихынан диета номерін көшіреді. Бөлімшенің аға медбикесі сағат 13-ке дейін аурухана асханасына порционник (заказ) жібереді. Аурухана асханасынан бөлімше буфетіне қатал белгіленген уақытта тамақтар термоспен, беті жабылған, белгіленген ыдыстармен әкелінеді. Әкелінген тамақтар қажет болса жылытылады. Тамақты буфетщица, немесе медбике үлестіреді, аға медбике қадағалайды. Төсек режиміндегі науқастар палатада тамақтандырылады.
Буфетте нан, шәй, қант 1 тәуліктен артық сақталмауы қажет. Тамақ қалдықтары арнайы белгіленген ыдыстармен сол күні сыртқа шығарылуы керек.
Ерте жастағы балаларға сүт қоспаларын медбике арнайы бөлмеде дайындайды. Тағамның температурасы 37-400С болуы керек. Әр тамақтанғаннан соң медбике желінген тамақ көлемін жазады, шөлмектерді және қолданылған емізіктерді стерильдейді.
Науқастың туысқандары әкелген тамақтарды палата медбикесі қадағалайды.
Мектептегі және балабақшадағы тамақтануды ұйымдастыру.
Мектептегі және балабақшадағы медицина қызметкерінің міндеттері:
1. Әкелінген тағамдардың сапасын, сақталу жағдайларын, сақталу мерзімдерін қадағалау.
2. Меню құрастыруда баланы қажетті тамақ мөлшерімен қамтамасыз ету.
3. Тағамдардың дайындалу ережелерінің және асханананың тазалығын қадағалау.
4. Дайындалған тамақтың балаларға берілуін қадағалау.
Әкелінген тез бұзылатын тағамдардың сертификаттары, дайындалған уақыты, қолдану уақыты көрсетілуі керек. Мұздатқыштардың температурасы 4-80С болуы керек.
Дайындалған тамақтың дәмін татқаннан соң сапасын, дәмін, органолептикалық қасиеттерін бракераж журналына жазып медбике үлестіруге рұқсат береді.
Сонымен қатар медбике тағамдарға С витамінінің қосылуын қадағалайды.
Асхана жұмысшыларының мед.қараудан уақттылы өтулерін бақылайды.
Қолданылған ыдыстар 45-500С-тағы ас содасы қосылған (100 гр 10 л-ге) сумен жуылып ыстық қайнақ сумен шайқалады, арнайы решеткаларда кептіріледі. Шанышқы, қасықтар қосымша 15 минут қайнақ суға салынады. Шай ыдыстары 50-700С суда 2 рет жуылады.
