Айналым қаражаттарын пайдалану көрсеткіштері
Өндіріс тиімділігіне айналым қаражаттарының айналымдылығы үлкен әсер етеді. Ол бір жылдағы, бір тоқсандағы айналым қаражат айналымның санын және бір айналымның ұзақтығын сипаттайды. Сонымен, айналым қаражаттарының айналымдылығы оны тиімді пайдалануды сипаттайтын экономикалық көорсеткіш. Алдында айтқанымыздай, кәсіпорынның айналым қаражаттары ұдайы өндіріс процессінің бір сатысына, екінші сатысына үнемі ауысып оытрады. Оның бұл үздіксіз қозғалысы, айналым қаражаттарының ауыспалы айнымалы болып табылады.
Айналым қаражаттарының айналымына жылдамдығын айналымдылық коэфициент деп атайды. Ол өткізілген өнім құны мен айналым қаражаттарының орташа қалдығы қатынастарымен есептеледі:
К = ӨӨ / АҚ,
Мұндағы,
К — айналым қаражаттарының айналымдылық коэфициенті
ӨӨ — белгілі бір кезеңде нарық белгілеген баға мен өткізілген өнім көлемі,тнеге
АК — айналым қаражаттардың үздіксіз айналыста болатын орташа қалдығы,тенге:
Айналымдылық коэфициенті сандық шамамен айналым қаражаттарының бір теңгеге шаққандағы сатылған өнім мөлшерін көрсетеді.
Айналымдылық коэффициентіне кері көрсеткішті жүктеме немесе орналастыру коэффициенті дейді, ол мына формуламен есептеледі:
Кж = АК/ӨӨ
Бұл көрсеткіштің экономикалық маңызы мынада бір теңгеге өнім шығару үшін, қанша айналым қаражаты керек екендігін білдіреді.
