Өнімнің және жұмыстың көрсетілген қызметтердің өзіндік құнын калькуляциялау әдістері курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе___________________________________________________________3
I-бөлім. Құрлыстағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру._________________ 4
Құрлыста бухгалтерлік есепті жүргізудің ерекшеліктері._____________ 4
Негізгі құралдың топталуы және бағалануы.________________________6
Құрлыстағы дайын өнім, сату есебін жүргізу ерекшеліктері.__________12
II – бөлім.Өнімнің және жұмыстың көрсетілген қызметтердің өзіндік құнын калькуляциялау әдістері ___________________________________________14
2.1.Өнімнің,жұмыстың және көрсетілген қызметтің қарапайым және тапсырыстық әдісі _______________________________________________14
2.2.Өндірісті және жұмысты есепке алудың бөлістік және
нормативтік әдісі _________________________________________________17
Қорытынды_____________________________________________________ 21
Әдебиеттер______________________________________________________22
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 21 бет
Пәні: Бухгалтерлік іс
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе___________________________________________________________3
I-бөлім. Құрлыстағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру._________________ 4
Құрлыста бухгалтерлік есепті жүргізудің ерекшеліктері._____________ 4
Негізгі құралдың топталуы және бағалануы.________________________6
Құрлыстағы дайын өнім, сату есебін жүргізу ерекшеліктері.__________12
II – бөлім.Өнімнің және жұмыстың көрсетілген қызметтердің
2.1.Өнімнің,жұмыстың және көрсетілген қызметтің қарапайым және тапсырыстық
2.2.Өндірісті және жұмысты есепке алудың бөлістік және
нормативтік әдісі _________________________________________________17
Қорытынды_____________________________________________________ 21
Әдебиеттер______________________________________________________22
Кіріспе
Бухгалтерлік есеп пәніне сәйкес құрылыстағы бухгалтер есепті ұйымдастыру
1. Құрлыста бухгалтірлік есепті ұйымдастыру.
2. ТОО МСФ “Мұнайқұрылыс” бухгалтірлік есебін жүргізу.
Яғни бірінші бөлімде құрылыстағы бухгалтерлік есептің жоспарлануын, оның
Сонымен, курстық жұмысымның негізгі мақсаты- Күрделі құрылыс- материалдық
Күрделі қаржы жұмсалымы халық шаруашылығының негізгі қорын жоспарлы
Құрылыста есеп беру құрылыс өндірісі техналогиясы, құрылыс ұйымы
Негізгі құрал-жабдықтар құрамында қолданыстағы және қолданыстағы емес құрал-жабдықтар
Құрылыс өндірісінің мақсаты дайын құрылыс
Жекелей уақытша ғимараттар және құрылыстар бойынша, құрылыс құрылыстың
Шетелдік фирмалармен келісім шарт негізінде, кешендік
Осы секілді көптеген мәліметтерді осы курстық жұмысымда толығымен
І - бөлім. Құрылыстағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру.
1.1 Құрылыста бухгалтерлік есепті жүргізудің ерекшеліктері.
Күрделі құрылыс- материалдық өндірістің салаларының бірі. Қызметі осы
Күрделі қаржы жұмсалымы халық шаруашылығының негізгі қорын жоспарлы
Шаруашылықты жүргізудегі әлеуметтік тәсілдер жағдайында күрделі қаржы жұмсалымының
Жаңа құрылыста күрделі қаржының жұмсалымын тексеру және күрделі
Құрылыстағы бухгалтерлік есеп міндеті.
Шаруашылықты жүргізудің жаңа жағдайында барлық есеп оперативтік, статистік,
Құрылыс ұйымдары және құрылыс салушы мемлекеттік тапсырысты, орталықтанған
Мұнда бухгалтерлік есеп мынадай мәселелерді шешеді:
күрделі қаржы жұмсалымын есепке алу бойынша объектімен есепке
негізгі қаражат әрекетіне енгізілген түгендеме құнын дұрыс анықтап,
ішкі ресурстарды жұмылдыру және қаржыландырудың белгіленген жоспарының орындалуына
құрылыс- монтаждау жұмысын өндіру бойынша:
барлық шаруашылық операцияларын өз уақытында, толық және дұрыс
сақтау және пайдалану орындарындағы материалдық құндылықтарға бақылау ұйымдастыру
өтелім аударымын бөлу және есептеу, жөндеу қорын құру,
әлеуметтік сақтандыруға аударымды және еңбек ақыны пайдалануды есептеп
күрделі жөндеу жұмысына, құрылыс-монтаждау өндіріске кеткен нақты шығынды
есеп айырысу есебі, қаржылық нәтижені және олардың пайдалануын
есеп- қисап жасау.
Құрылыста есеп беруді ұйымдастыру
Құрылыста есеп беру құрылыс өндірісі техналогиясы, құрылыс ұйымы
Есеп беруді ұйымдастыру ұсынады:
шаруашылық операциялардың бухгалтерлік есебінде көрсетілгендерге біркелкі тәсілдеме. Бухгалтерлік
есептік номенклатура әзірлемесі ;
бастапқы құжаттардың типтік формасын қолдану және олардың қозғалысының
түгендеме объектілерін белгілеу, оларды өткізудің мерзімін және тәртібін
есеп-қисап жұмысшылары арасында міндеттемелерді бөлу;
есептік жұмыстарды автоматтандыру және механизациялауды ендіру.
Бухгалтерлік есеп құрылыс ұйымдарында негізінде журнал- ордерлік нысанда
Журнал-ордерлердің құрылу негізінде несиелік белгі жатыр. Журнал- ордер
Бас кітап синтетикалық есептің жиынтығы болып табылады.
Құрылыс ұйымдары бухгалтерлік баланс және есеп беру жайлы
Ұйым Ережемен анықталған мерзім және тәртіпте баланстың әртүрлі
Түгендеу төмендегідей мәселелерді шешеді:
- негізгі қаражаттағы нақты есепті, өндірістік қорды және
- олардың сақталуына бақылау жасау;
- жоғары нормативтік және пайдаланбаған өндірістік қорларды анықтау;
- ақшалай қаражатты және материалдық құндылықтардың сақталу жағдайын
- өндірістік қордың баланста нақты есептелінген құнын, кассадағы
Негізгі құралдың топталуы және бағалануы.
Негізгі құрал-жабдықтар ұзақ уақыт бойы қызмет еткен және
Негізгі құрал-жабдықтар құрамында қолданыстағы және қолданыстағы емес құрал-жабдықтар
Қорда тұратын негізгі құрал-жабдықтарға тұрақты қор үшін арналған
Негізгі құрал-жабдықтарға лимиттен жоғары құндағы және бір жылдан
Негізгі құрал-жабдықтар халық шаруашылығы саласы бойынша бөлінеді, ал
Негізгі құралдардың есебі.
Өндіріс процесі өндіріс құралдарының қатысуымен жүзеге асырылады, олар:
1) еңбек заттары (шикізат, материалдар, сатып алынатын жартылай
фабрикаттар);
2) еңбек құралдары (станоктар, машиналар) болып бөлінеді.
Қандай да болмасын заттарды-еңбек құралдарының құрамына енгізу сыртқы
Бес бойынша негізгі құралдар бұл еңбек құралы ретінде
Негізгі құралдарға мыналар жатады: жылжымайтын мүліктер (жер учаскелері,
Негізгі құралдар көптеген өндіріс құралдары бойынша пайдаланылады, қасиеті
Айналым құралдары бір ғана өндірістік процесте тұтынылады және
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебінің міндеті:
1.Расталған есептік мәліметтердің, техникалық паспорттардың, басқа
да құжаттар мен түгендеу журналдарының негізінде еңбек құрал-
дарының барлық түрлерінің сақталуына жүйелік бақылауды
ұйымдастыру.
2.Негізгі құралдардың келіп түсуін, шығарылуын, қозғалысын есепте
уақытылы және дұрыс көрсетілуін қамтамасыз ету.
3.Негізгі құралдардың тозуының дұрыс есептелуіне және тиімді
пайдаланылуына бақылауды ұйымдастыру және қор
қайтарымдылығын арттыру жөніндегі шараларды жүзеге асыру.
4.Негізгі құралдарға ағымдағы және күрделі жөндеулерді, қайта
құруды және жаңғыртуды жүргізумен байланысты шығындарды
есепте дұрыс және уақытылы көрсетуді жүзеге асыру.
5.Моральды және физикалық тұрғыдан ескірген негізгі құралдарды
жедел айқындау.
6.Негізгі құралдар бойынша дұрыс есептеме жасау үшін бухгалтерлік
есептің деректері банкін уақытылы және дұрыс қалыптастыру.
Негізгі құралдардың ғылыми негізделген жіктемесі алға қойған мақсаттарға
Өндіріс процесіне қатысу сипатына қарай негізгі құралдар былайша
Өндірістік емес-бұл тұтыну мақсатындағы негізгі құралдар. Олар өндіріс
Тиістілігі бойынша негізгі қорлар былайша бөлінеді:
- меншікті – бұл субьектіге тиесілі және оның
табатын негізгі құралдар;
- жалданған – жалдау шарты бойынша, онда белгіленген
Ұзақ мерзімді жалға алынған негізгі құралдар жалдау мерзімі
Пайдалану сипатына қарай негізгі құралдар былайша бөлінеді:
- қолданыстағы – бұл пайдалану сатысындағы негізгі құралдар
қолданылмаған (тоқтатылған) –консервацияға немесе басқа да себеп-
терге байланысты уақытша қолданылмай тұрған негізгі құралдар;
қорда тұрған – қолданылып жүрген негізгі құралдардың жөнделуі,
жойылуы, апатқа ұшырауы жағдайында оларды алмастыру үшін қор
құрайтын негізгі құралдар.
Заттың құрамы бойынша негізгі құралдар былайша бөлінеді:
инвентарлық – бұл заттай нысанға ие және айырбастау
санауға болатын обьектілер (үйлер, ғимараттар, машиналар,
жабдықтар);
инвентарлық емес – бұл жер, орман және су
(ғимараттан басқа) арналған күрделі салым, яғни заттық нысаны
Экономика саласы мен қызмет түрлері бойынша негізгі құралдар
Өнеркәсіп саласына экономиканың барлық салаларында өнеркәсіптік өнімдерді өндіру
Мақсаттық бағыты мен орындайтын функцияларына байланысты негізгі қорлар
Субьект меншік құқында сатып алған жердің саны мен
Үйлер – бұл мақсаттық бағыты халықтың еңбек етуіне,
Ғимараттар – еңбек заттарының өзгеруіне байланысы жоқ қандай
Беріліс құрылғылары – электронды, жылулық және механикалық қуатты
Машиналар мен жабдықтар. Әрбір машина, егер оның құрамына
Негізгі құралдардың бұл тобы 5 ішкі топтан тұрады:
1. Күш беретін машиналар мен жабдық-машиналар, жылу және
қуатын өндіретін генераторлар, әртүрлі қуаттарды механикалыққа,
яғни қозғалыс қуатына айналдыратын машина –қозғалтқыштар
(тракторлар мен өздігінен жүретін шассилер, турбинаның бу
қозғалтқыштары, іштей жану қозғалтқыштары, электроқозғалтқыш).
2. Жұмысшы машиналар мен жабдықтар – бұл еңбек
процесінде еңбек заттарына механикалық, термикалық және
химиялық әсер етуге арналған машиналар, аппараттар және
жабдықтар (токарьлық темір жонғыш станоктар, насостар, электрлі
моторлар, экскаваторлар, грейдерлер).
3. Өлшеу және реттеу аспаптары, құрылғылар мен зертхана
жабдықтары – бұл өндіріс процестерін өлшеумен реттеуге арналған
аспаптар мен құрылғылар (дизаторлар, амперметрлер, микроскоптар,
су өлшегіштер, монометрлер).
4. Есептеу техникасы –процесті жылдамдату мен автоматтандыруға
арналған машиналар, құрылғылар мен аспаптар (компьютерлер мен
басқа да есептеу машиналары).
5. Өзге де машиналар мен жабдықтар (телефон станцияларының,
желілерінің жабдықтары, өрт машиналары).
6. Көлік құралдары – адамдар мен жүктердің қозғалуына
қозғалыс құралдары (автомобиль, теміржол, су көлігінің қозғалмалы
құрамы).
7. Инвентарлық обьект – барлық тиесілі керек –
керек заттарымен бірге жекеленген обьект.
8. Құрал – сайман темірді, ағашты өңдеуге арналған,
механикаланған және механикаланбаған құралы немесе машиналарға
бекітілген заттар (кесетін, ұратын, қысатын және тығыздайтын еңбек
құралдары).
9. Инвестициялық обьект – басқа инвентарлық обьектінің құрамына
кірмейтін заттар.
Өндірістік инвентарь және керек-жарақтар - өндірістік операцияларды орындауға
Түгендеу обьектісі – қандай да бір инвентарлық обьектінің
10. Шаруашылық инвентарь – кеңсеге және шаруашылыққа қажетті
заттар (үстелдер, шкафтар, кілемдер және т.б.).
Жұмысқа қолданылатын және өнім беретін малдар.
Жұмысқа қолданылатын малдар, аттар, өгіздер, түйелер.
Өнім беретін малдар – бұл ірі қаралар, айғырлар,
Инвентарлық обьект - әрбір ересек жануар.
11. Көпжылдық өсімдіктер – жасына қарамастан қолдан егілетін
көпжылдық өсімдіктер (жеміс-жидектер, жүзімдіктер, көпжылдық
гүл өсімдіктері, раушан плантациялары, тірі қоршаулар, қорғаныш
өсімдіктер).
Жас өсімдіктер толық дамыған өсімдіктерден бөлек ескеріледі
(ұрықтанудың, тамырласудың басы).
12. Жерлерді (ғимаратсыз) жақсарту жөніндегі күрделі шығындар –
ауылшаруашылығында пайдалану үшін жерлерді үстіртін жақсарту
шараларына арналған, инвентарлық сипаты жоқ шығындар (жер
учаскелерін жоспарлау, тамырлардан тазарту, егістікке жер бөлу,
жерлерді тастардан тазарту).
13. Өзге де негізгі құралдар – бұл кітапхана
жабдықтары, мұражай құндылықтары.
1.3 Құрылыстағы дайын өнім, сату есебін жүргізу
Құрылыс өндірісінің мақсаты дайын құрылыс
Мердігерлік құрылыс ұйымдары үшін дайын
Жеке кәсіпорын, оның кезектері, іске қосқыш
Арнайы құрылыс ұйымдарында дайын құрылыс
- іске асыралатын кешендер құрамына, құрылыспен аяқталған
- тікелей және қосалқы мердігерлік
- құрылыстың уақытша тоқтап қалуына
- мердігерлік тәсілмен атқарылған күрделі
Дайын құрылыс өніміне құрылыс
Келісімді баға құрылыстың барлық
Дайын құрылыс өнімдері, яғни құрылыспен
а) бір жылға дейінгі құрылыстың нормативтік ұзақтылығындағы
б) бір жылдан астам құрылыстың нормативтік ұзақтылығындағы
- кәсіпорынды, іске қосылатын кешенді пайдалануға беру жайлы
- мемлекеттік құрылыспен бекітілген, құрылыс ұйымы жайлы Ережеге
Жекелей уақытша ғимараттар және құрылыстар бойынша, құрылыс құрылыстың
Шетелдік фирмалармен келісім шарт негізінде, кешендік
Қосалқы мердігерлік келісімі бойынша орындалған негізгі технологиялық энергетикалық
- кәсіпорынды, оның кезегін және іске қосу кешенін
- аяқталған кәсіпорынды, оның кезектерін, іске қосу кешенін
- аяқталған құрылыстағы ғимараттар мен обьектілерді қабылдау жайлы
Күрделі жөндеу жұмыстарына және өзге де мердігерлік жұмыстарда
Құрылыстың тоқтап қалуынан немесе олардың уақытша тоқтай тұруына
Сонымен қатар тапсырыс берушілер, мердігерлік ұйымның шығынын өтеуді
Уақытша тоқтатып қалу бойынша сметамен қарастырылған жұмысты жүргізуге,
Қосымша келісімде қарастырылған, тоқтатылып қойылған обьектіні мердігер уақытында
Орындалған құрылыс-монтаждау жұмысымен есеп айырысу кезінде кешіктіргені үшін
I I – бөлім.Өнімнің және жұмыстың көрсетілген қызметтердің
2.1.Өнімнің,жұмыстың және көрсетілген қызметтің қарапайым және тапсырыстық
Өндірістегі шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау мен шығынды есептеу әдісінің
Бірінші нұсқа кезінде тікелей және жанама шығындар бүкіл
Екінші нұсқаны аяқталмаған өндірісі бар кәсіпорындар қолданады. Бұл
Үшінші нұсқа бір мезгілде өнімнің бірнеше түрлерін шығаратын
Қарапайым әдістің төртінші нұсқасынөнімнің өзіндік құнын анықтамай ақ
Шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын
Осы тәсілдің кейбір ерекшеліктері бар , атап айтсақ.
-Баралық шығарылған шығындар туралы мәліметтерді шоғырландырып олапрды жеке
- Уақыт аралығында емес аяқталған әрбір партия бойыша
- Тек бір ғана шотты жүргізу , аяқталмаған
Цехтар шығындарды әрбір табыстың кескінінде , калькуляциялаудың бекітілген
Ал үстеме шығыстары олардың өндірілген орны бойынша
Ақаудың алынған жоғалтылған әдетте өздерінің тиесілі тапсырыстарына
Сондай- ақ кез келген тапсырыстың өзіндік құны бұрмаланбоауы
Бұл әдісті қолдану барысында іс жүзіндегі өзіндік
Кіші сериялық өндірісте тапсырыс саны ағынындағы
Тапсырыстар бойынша шығындар тапсырылып, өндіріс есебінің карточкаларында әрбір
2.2.Өндірісті және жұмысты есепке алудың бөлістік және нормативтік
Шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың және шығынды
Шалафабрикаттық нүсқа әрбір бөлістер бойынша есептік калькуляция жасайды
Бөлістік әдіс кезінде өндірістегі шығындарды есепке алу өндіріс
Алғашқы шикізаттан өндірістің бір процесінде әртүрлі сорттағы немесе
Мұнай өңдеуші өнеркәсібінде, өнім шығынын техникалық тұрғыдан сипаттайтын
Бөлістік әдістің кезінде өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау мен
Тоқыма өнеркәсібінде төрт түрлі негізгі бөлістер болады: шикізатты
Өндіріске босатылған алғашқы шикізаттың құны 1200 мың теңге
Шалафабрикаттық нүсқаның жағдайында барлық бөлістің жалпы шығыны
Қарапайым, тапсырыстық және бөлістік әдістердің негізгі кемшілігі мынада:
Бұл кемшіліктерді жою үшін нормативтік әдісін қолданады, бұл
Өндірістегі шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын
Құжатталмаған ауытқуларға ауытқудың жалпы соммасы мен оның
Шығарылған өнімнің өзіндік құнын анықтау үшін біртектес өнім
Бұйымның бір түрі бойынша өндіріске кеткен шығындарды есептеген
Мысал.Кәсіпорын ай ішінде 26 станок әзірлеген,ал 10 станок
Бір станоктың нормативтік өзіндік құны 853,56 мың теңге
Ай ішінде әзірленген станоктың аналитикалық есеп мәліметі
мың теңге
Шығын баптары Норма бойынша Ауытқу Барлығы
Материалдар 720,0 -40 680,0
Жалақы 1440,0 +80 1520,0
Жалақыдан аударылған аударымдар 272,16 +15,12 287,28
Үстеме шығыстары 648,0 +36 684,0
Жиыны 3080,16 +91,12 3171,28
Бұл шығындар шығарылған өнім арасына және аяқталмаған өндіріске
мың теңге
Шығын баптары Ай ішіндегі барлық шығындар
Шығарылған өнімге Норма бойынша аяқталмаған өндіріске таратылғандары
Нормасы бойынша Нормадан ауытқу
Бірлігіне 26 данасына
Материалдар 680,0 20,0 520,0 -40 200,0
Жалақы 1520,0 40,0 1040,0 +80,0 400,0
Жалақыдан ауд.аударымдар 287,28 7,56 196,56 +15,12 75,6
Үстеме шығыс 684,0 18,0 468 +36,0 180,0
Жиыны 3171,28 85,56 2226,56 +91,12 855,6
Жоғарыда келтірілген мәліметтердің негізінде келесі нысанда бір станоктың
Шығын баптары Нормасы бойынша өнім бірлігіне есептелген шығындар
Жалпы шығарылған өнімге өнім бірлігіне
Материалдар 20,0 -40,0 -1,54 18,46
Жалақы 40,0 +80 +3,08 43,08
Еңбек ақыдан ауд. аударым 7,56 +15,12 +0,58 8,14
Үстеме шығыстар 18,0 +36,0 +1,38 19,38
Жиыны 85,56 +91,12 +3,5 89,06
Келтірілген калькуляциядан бір станоктың нақты өзіндік құны 89,06
Қорытынды
Бүгінгі курстық жұмысыма қорытынды беретін болсам: құрылыстағы бухгалтерлік
Негізгі құрал-жабдықтар ұзақ уақыт бойы қызмет еткен және
Сонымен қатар тапсырыс берушілер, мердігерлік ұйымның шығынын өтеуді
Уақытша тоқтатып қалу бойынша сметамен қарастырылған жұмысты жүргізуге,
Қосымша келісімде қарастырылған, тоқтатылып қойылған обьектіні мердігер уақытында
Орындалған құрылыс-монтаждау жұмысымен есеп айырысу кезінде кешіктіргені үшін
Күрделі жөндеу жұмыстарына және өзге де мердігерлік жұмыстарда
Құрылыстың тоқтап қалуынан немесе олардың уақытша тоқтай тұруына
Курстық жұмысымда жазылған барлық мәліметтерді алдағы уақытта өз
Әдебиеттер:
Скала В.Н., Скала В.И. Сборник бухгалтерских проводок в
Субьектілердің қаржы-шаруашылық қызметінің бухгалтерлік есеп шоттарының бас жоспары.Ал.,1997.
Бухгалтерлік есеп стандарттары бойынша әдістемелік көрсетулер. А.,1997.
Каренов Р.С.Терминология рыночной экономики и бизнес. А.,1995.
Салық кодексі.Ас.2001.
Қазақстан Республикасының ұйымдарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру жане жүргізудің
Мырзалиев Б.С., Сыздық Қ.С. жәен басқалар. Ұжымдарда қаржы-шаруашылық
Мырзалиев Б.С., Сыздық Қ.С. және басқалар. Кәсіпорында есеп-қисап
Әбдіқадыров Т.Ә. Аудит және бухгалтерлік есеп. А., 2000.
15
