Амортизацияны есептеу әдістері және оның кәсіпорынның негізгі капиталын жаңартудағы ролі курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
:
Кіріспе бөлім..............................................................................3
Негізгі бөлім:
I. Негізгі қорлардың мазмұны...................................................5
II. Негізгі қорлардың тозуы. Амортизациялық аударымды жоспарлау.................................................................................10
III. Амортизацияны есептеу әдістері және оның кәсіпорынның негізгі капиталын жаңартудағы ролі.........................................................................................14
Қорытынды бөлім.................................................................23
Қолданылған әдебиеттер тізімі.........................................25-26
1
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Бухгалтерлік іс
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Негізгі қорлардың амортизациясын анықтау әдістері және олардың
ЖОСПАР:
Кіріспе бөлім..............................................................................3
Негізгі бөлім:
I. Негізгі қорлардың мазмұны...................................................5
II. Негізгі қорлардың тозуы. Амортизациялық аударымды жоспарлау.................................................................................10
III. Амортизацияны есептеу әдістері және оның кәсіпорынның
Қорытынды бөлім.................................................................23
Қолданылған әдебиеттер тізімі.........................................25-26
Кіріспе:
Кәсіпорын деңгейіндегі қаржыларды тиімді басқаруға кез келген субъект
Кәсіпорынның өзінің қызметін ұдайы, әрі тиімді жүзеге асуына
Айналымнан тыс немесе қаржылық емес активтерге көңіл көп
Кәсіпорынның айналымнан тыс активтеріне негізгі қорлар мен материалды
Тозған қорлардың орнын ауыстыру, яғни жаңарту қажеттіліктің бірі.
Осы орайда негізгі қорлардың тозуын жан-жақты қарастыру керек.
Нақтырақ айтсақ, кәсіпорынның амортизациялық саясаты бойынша нақты нәтижелер
Осы курстық жұмыста кәсіпорынның негізгі қорларының мазмұны, тозуы
Негізгі қорлар шаруашылыққа қатысуына байланысты жіктеледі. Сәйкесінше олардың
Әр кәсіпорын немесе ұйым өзінің құралдарына тозу есептеу
Сондықтан негізгі қорлар туралытүсінік, олардың тозуы , амортизациялық
Негізгі бөлім:
І-тарау. Негізгі қорлардың мазмұны.
Негізгі қорлар (бухгалтерлік есепте –негізгі қаражаттар) –тауарлар өндіруге,
өнімдерді өндіру, жұмыстар орындау мен қызмет көрсетуде еңбек
Берілген активті негізгі қорларға жатқызу үшін келесідей шарттардың
а) өнімдерді өндіру, жұмыстарды орындау немесе қызмет көрсету
б) ұзақ мерзім бойы қолданылу керек. Яғни пайдалы
в) ұйым осы активтерді сатып жеруді күтіп отырмаса;
г) болашақта кәсіпорынға экономикалық табыстарды әкелу мүмкіндігі.
Пайдалы қызмет ету мерзімі деп кәсіпорынға табыс әкелетін
Негізгі қорлардың кейбір бөлек топтары үшін пайдалы қызмет
Негізгі қорлар –мемлекеттің ұлттық табысының бір бөлігі.
Негізгі өндірітік қорлар –болашақта қаржылық пайда әкелуге
өзінің қалауы бойынша жұмсалатын немесе кез келген уақытта
бұрын жасалған келісімдердің нәтижесі болуы керек.
Негізгі қорлардың элементтері кәсіпорында меншік құқығы, шаруашылық жүргізу,
Өнім өндіретін және технологиялық қызметтер (транспорттық, коммуникациялық, ақпараттық
Субъектілер арасындағы ақшалай қатынастар негізгі қорлар элементтерін құру,
Кәсіпорынның негізгі қорларының пайдаланудың тиімділігін өлшеу үшін белгілі
қор қайтарымдылығы,
қор сиымдылығы,
қормен жарақтану,
негізгі капитал рентабельділігі және т.б.
Қор қайтарымдылығы мен қор сиымдылығын есептеуде өндірілген өнім
Қор қайтарымдылығы (ҚҚ) негізгі қорлар құнының әр бір
ҚҚ=ӨӨТТ/ НҚОҚ ,
Мұндағы: ӨӨТТ-өнімді өткізуден түскен табыс (жанама салықтарды
НҚОҚ -негізгі өндірістік қорлардың орташа жылдық құны.
Қор қайтарымдылығы деңгейіне келесідей ішкі факторлар әсер етеді:
негізгі өндірістік қорлардың активті бөлігінің құрылымы мен үлесі;
жабдықтардың жұмыс істеу уақыты;
орташа сағаттық жұмсалудың деңгейі;
жабдықтардың технико-технологиялық жағдайы;
әлеуметтік факторлар (еңбек жағдайларын жақсарту, қызметкерлердің іскер дәрежесін
Қор сиымдылығы (ҚС) қор қайтарымдылығына кері болып келеді
ҚС= НҚОҚ / ӨӨТТ
Қор сиымдылығы өткізілген өнімнен түскен түсімнің бір теңгесіне
Қормен жарақтану (ҚЖ) бір жұмысшыға өндірістік негізгі қорлар
ҚЖ= НҚОҚ / ОС Ж
Мұндағы ОСЖ -негізгі өндіріс жұмысшыларының
Орташа тізімдік сан есеп беру кезеңінің басы мен
Негізгі капиталды қолданудың тиімділігі оның рентабельділігімен (РНК) сипатталады.
РНК=ЖП / НҚОК
Мұндағы ЖП –
НҚОК –негізгі капиталдың орташа жылдық құны.
Негізгі капиталдың рентабельділігі кәсіпорынның негізгі капиталының әр бір
Негізгі қорларға бұл көрсеткіш есептелгенде , ол негізгі
РНҚ= ТП / НҚОҚ
Мұндағы ТП –таза пайда.
Негізгі қорлардың рентабельділігін есептегенде жалпы пайдадан гөрі таза
Сонымен қатар , есепке өндірісте қолданылатын негізгі қор
ІІ. Негізгі қорлардың тозуы. Амортизациялық аударымды жоспарлау
Амортизация негізгі құралдардың өндірістік қызмет атқару процесіндегі олардың
Амортизация тозған негізгі қорлардың құнының олардың көмегімен өндірілген
Негізгі өндірістік қорлардың құндарының өндіріліп жатқан өнімге ауысуы
Амортизациялық аударым –бұл негізгі қаражаттар объектілірінің өндіріс процесінде
Нәтижесінде негізгі қаражаттар объектілірінің нақты баланстық құны төмендейді.
Амортизациялық аударымдар жинақталып, амортизациялық қорды қалыптастырады. Ол кәсіпорындарда
Экономикалық әдебиеттерде амортизациялық қорға «негізгі қорлар және материалды
Амортизациялық аударымдардың арналымы келесілерде:
Амортизация қаржыландырудың мақсатты көзі болып табылады және негізгі
Амортизациялық аударымдар өткізілген өнімнің өзіндік құнының бөлігі ретінде
Амортизациялық аударымдар үздіксіз есептелінеді , оның есебінен құралатын
Амортизация пайданы есептеу процесінде шығындарға жатқызылады. ал нақтысында
Амортизациялық қор қаражаттары тек қана негізгі қорлардың тозуының
Амортизациялық аударым жоспарлауда бастапқы мәлімет болып негізгі қорлар
НҚОҚ=НҚб+НҚК-НҚШ
Мұндағы НҚОҚ –негізгі қорлардың орташа жылдық құны;
НҚб –есепті кезеңнің басындағы негізгі қор объектілерінің құны;
НҚК, НҚШ –кіріске алынатын және шығарылатын негізгі қор
Кіріске алынатын негізгі қор объектілерінің орташа жылдық
Негізгі қаражаттар объектілірі бойынша амортизациялық аударымдар оны
Амортизациялық аударымды есептеу осы объектінің құны толығымен
Кәсіпорынның негізгі қаражаттары бойынша амортизациялық аударымдар олардың
Пайдалы қызмет ету мерзімі деп негізгі қор
Амортизациялық аударымдар қайта жөндеу және техникалық қайта жарақтанудағы
Амортизациялық аударымдар (АА) мөлшері негізгі қор объектілерінің орташа
АА= НҚОҚ * НА
Мысалы: Негізгі өндірістік қорлар бойынша жоспарланған жылға амортизациялық
Негізгі өндірістік қорлардың құны жоспарланған жылдың басына -400
Жоспарланып отырған жылы негізгі қорларды енгізу жоспарланған: мамырда
Шығуы маусымда жоспарланып отыр -75. мамырда жабдықтар тобы
Орташа қалыптасқан амортизация нормасы 10%.
Негізгі өндірістік қорларының орташа жылдық құны есептелінді (6):
Амортизациялық аударымдар сомасы 7-ші формула бойынша есептелінеді:
АА = 359*0,1=35,9 млн. Тг
ІІІ . Амортизацияны есептеу
Қазіргі уақытта біздің еліміздің экономикасының негізгі мәселесі болып
Ресми мәліметтерге сүйенсек, жалпы өнеркәсіп бойынша негізгі өндірістік
Инвестициялық қызметтің әлсіздігі және негізгі қорлардың тозуының жоғары
Бұл өнімді өндіру мен сапасының тиімділігінің төмен деңгейін
Осыған байланысты кәсіпорынның негізгі капиталын технологиялық жаңартудың
Осындай көздердің бірі болып кәсіпорынның меншік қаражаттары саналады,
Негізгі қор объектілерінің амортизациясы амортизациялық аударымдарды есептеудің келесі
Тік сызықты;
Азаюшы қалдықтар;
Пайдалы қызмет ету мерзімінің жылдары қосындысы бойынша құнды
өнім көлеміне пропорционалды құнды есептеу тәсілі.
Негізгі қорлардың біркелкі объектілері топтары бойынша әдістерінің бірін
1.Тік сызықты тәсіл. Бұл тәсіл кезінде амортизациялық аударымдар
Мысалы: Кәсіпорын пайдалану мерзімі 8 жылға арналған құрал-жабдық
Амортизация нормасы 12,5 %-ға тең. (100%
2. Қалдық құнының азаюы тәсілі кезінде амортизациялық
Бұл әдіс кезінде амортизациялық аударымдардың мөлшері әр бір
Мысалы: Бастапқы құны -100000 теңге тұратын пайдалану мерзімі
Амортизация номасы = (1:5)*100=20%
Жыл басындағы қалдық құн Амортизация сомасы , мың
1 100000 100000*0,2=20000
100000-20000=80000
2 80000 80000*0,2=16000
80000-16000=64000
3 64000 64000*0,2=12800
64000-12800=51200
4 51200 51200*0,2=10240
51200-10240=40960
5 40960 40960*0,2=8192
40960-8192=32768
5 жылда амортизациялық аударымдар сомасы 67232-ге тең (20000+16000+12800+10240+8192=67232
Есептеу нәтижесінде аударылған амортизация сомасы негізгі қорлардың бастапқы
Сызықтық тәсіл мен қалдық құнының азаюы тәсілі арасындағы
Сызықтық тәсіл кезінде амортизациялық аударымдар негізгі қорлардың бастапқы
Сызықтық емес тәсілдерге шетелдің тәжірибесі (АҚШ) бойынша қалдық
А = Қ Қ *N*2
Мысалы: Бастапқы құны -100000 теңге тұратын пайдалану мерзімі
Амортизация номасы = (1:5)*100=20%,
Жыл басындағы қалдық құн Амортизация сомасы , мың
1 100000 100000*0,2*2=40000 100000-40000=60000
2 60000 60000*0,2*2=24000 60000-24000=36000
3 36000 36000*0,2*2=14400 36000-14400=21600
4 21600 21600*0,2*2=8640 21600-8640=12960
5 12960 12960*0,2*2=5184 12960-5184=7776
5 жылда амортизациялық аударымдар сомасы 92224-ке тең (40000+24000+14400+8640+5184=92224
7,8 % амортизацияланбайды.
Қорытынды: үшінші тәсіл пайдаланылған кезде жыл сайын аударылатын
3. пайдалы мерзім жылдарының қосындысы бойынша жылдық
Бұл әдіс кезінде объектінің құны қызмет ету мерзімі
Мысалы: Бастапқы құны -100000 теңге тұратын пайдалану мерзімі
Амортизация номасы = (1:5)*100=20%.
Пайдалы қызмет еиу мерзімінің жылдарының сомасы 15-ке тең
Амортизация нормасы,
% Амортизация сомасы, теңге
Бірінші 5:15*100=33,33
100000*33,33%=33330
Екінші 4:15*100=26,67 100000*26,67%=26670
Үшінші 3:15*100=20,00 100000*20,00%= 13330
Төртінші 2:15*100=13,33 100000*13,33% = 13330
Бесінші 1:15*100=6,67
100000*6,67% =6670
Бұл тәсілдің қаржылық жоспарлау кезіндегі артықшылығы –объектіні пайдалану
4. Өнім көлеміне пропорционалды құнды есептеу тәсілі.
Есеп беру мерзіміндегі өнім көлеміне байланысты негізгі қорлардың
Мысалы: кәсіпорын 60000 теңге тұратын көлік сатып
500000/5000=100
60000/100=600.
Амортизацияны есептеудің бұл тәсілі жабдықтарды маусымдық түрде пайдалануда
Амортизацияны есептеу әдістерінің кез келгенін қолдану ай
Сонымен, кәсіпорын объектінің пайдалы қызмет ету мерзімін
Егер кәсіпорын негізгі қорлардың бөлек объектілеріне жөндеу жұмыстарын
Амортизация есептелінбейді келесі анықтайды негізгі қорлардың объектілеріне
жекешелендіру процесінде тұрғын қорына қамтамасыз немесе сыйға беруден
орман шаруашылығы, жол шаруашылығы, тағы да басқалардың негізгі
қолдану жасына жетпеген өнім беруші мал, көпжылдық өсімдіктер,
Тұтыну қасиеттері уақыт өтеу барысында өзгермейтін негізгі қорлардың
Мысалы, жер учаскелері және тағы да басқа табиғатты
Бюджеттік ассигнация пайдаланумен алынған негізгі қорлардың объектілері бойынша
Негізгі қорлардың объектілері бойынша амортизациялық аударымдарды оларды
Негізгі қорларды есептен шығару меншік құқығының тоқтатылуы
Негізгі қорлардың объектілері бойынша амортизациялық аударымдар оның құнының
Негізгі қорлар бойынша амортизациялық аударымдар олар жататын
Дегенмен , жылдамдатылған амортизация қазіргі уақытқа дейін кеңінен
Ол негізгі капиталға қаражаттарды инвестициялаған кәсіпорындарға берілген салықтық
Сонымен бірге , есептік мәліметтер көрсетіп тұрғандай ,
Егер жабдықтар қолданусыз болатын болса, амортизация өзіндік құнды
Қызметтің негізгі түрі бойынша міндеттемелері азайтылса да тиімді
Рентабельділік көзқарасы бойынша амортизацияны жоғарылату қауіпті , алақша
Және де соңғы жылдары орын алған инфляцияның жоғарғы
Ол кәсіпорындардың ұзақ мерзімді дамытуға қарағанда қысқа
Қорытынды:
Қорыта айтатын болсақ, Кез келген шаруашылық субъектінің қаржылық
Негізгі капиталға негізгі қорлар, материалды емес активтер және
Негізгі қорлар кәсіпорын активінің элементі болып өзінің экономикалық
Оларды пайдалану барысында негізгі қорлар тозады. Оларды жаңарту
Ол амортизациялық аударымдар есебінен құралып, жинақталады. Нақтысында айтсақ
Олар өндірілген өнімдердің өзіндік құнын шығындар ретінде жатқызылады.
Сондықтан олардың сомасын тиімді анықтау керек. Себебі
әр кәсіпорын амортизациялық нормаларды өздері жоспарлайтындықтан , амортизациялық
Амортизацияны анықтаудың төрт тәсілі бар:
түзу сызықты ;
азаюшы қалдықтар;
Пайдалы қызмет ету мерзімінің жылдары қосындысы бойынша құнды
өнім көлеміне пропорционалды құнды есептеу тәсілі.
Олардың әрқайсысының ерекшеліктері мен тиімділіктерін мысалдар арқылы нақты
Сонымен, кәсіпорын объектінің пайдалы қызмет ету мерзімін
Қолданылған әдебиеттертізімі:
«Финансы предприятия в условиях рынка» Жуйриков Кеңес
Мельников,Ли «Қаржының жалпы курсы»
Шеремет, Сайфулин «Финансы предприятия»
«Финансы предприятия» Павлова Л.Н.
«Финансы предприятия» П.Н. Шуляк
«Финансы предприятия» А.М. Ковалев
«Финансы предприятия» под ред. Ферсовой
«Финансы предприятия» Романенко И.В.
«Финансы предприятия» Остапенко В.В.
«Финансы предприятия» под ред. Колчиной
«Основы финансового анализа и финансового менеджмента на предприятиях
«Финансовый менеджмент» Л.Н. Павлова
«Корпоративные финансы » Бочаров К.
Лихачева О. Н. «Корпоративные финансы »
Бурмистрова Л. М. «Финансы предприятия»
«Корпоративные финансы » Павлова Л. П.
«Финансы предприятия» Поляк Г. Б.
«Финансы предприятия» Вфина Л. А.
«Корпоративные финансы »подъячих В.П.
«Финансы хозяйствующих субъектов» Козлова О. Л .
«Основы финансового анализа и финансового менеджмента на предприятиях
1
