TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

войти на сайт

вход на сайт

Логин: :
Пароль :

Забыл пароль Регистрация

Мiнез жəне адамның жас сатылары




Мiнез жəне адамның жас сатылары
0
Раздел: Биология | Автор: Админ | Дата: 26-09-2015, 09:00
Загрузок: 1783




Адамның алғашқы өмiр қадамдары тiршiлiк проблемаларын шешуден гөрi көбiрек төңiректегi оқиғалар мен құбылыстарды бақылауға (созерцательность) бағытталады. Негiзiнен объекттермен қатынасқа түсе отырып, бала болмыс мəнiн түсiнуге ұмтылады. Соған байланысты өз қылықəрекеттерiнiң орынды не орынсыз екенiн бағамдай бастайды. Баланың сезiмталдығы жас ұлғайған сайын кеми бастайды. Солайда болса, балалық шақта игерiлген тəржiрибе мен бiлiм бозбалалық кезеңнiң тұрақты мiнез бiтiстерiне арқау бередi.


Бозбалалық (юность) шақтың өмiрге қойған талаптары өте жоғары да бiрбеткей келедi, қажеттiктер ауқымы кеңейедi, аласапыран, күйзелiсi мол, ерiк күшiн керек ететiн өмiр басталады. Қоршаған дүниемен белсендi араласу, тiкелей қатынас жасау сырттай бақылаудан гөрi анағұрлым қиын. Көрер көзге əдемi iс, оқиға, зат нақты орындауға келгенде сүйкiмсiз де ауыр болуы мүмкiн. Жағдайға билiк ету оңай емес, ал өзiңдi өзiң басқаруың одан да күрделiрек. Өмiр бұрқасынында əрекет ете бiлу алғы шарт, ал кей жағдайларда өз əрекетiң басқалар қимылынан ұтымды болғаны керек. Бұрын жағымды түртүс, əуенге толы дүние ендi бозбаланы əлеуметтiк талаптар мен қалтқысыз мiндеттерге орайды. Бозбалалық шақтың дағдарысынан балалық шақтағы жасанды бағыт моделi құрдымға кетiп, «бақыт» мəнмағынасы өзгерiске келедi. Бақытқа деген көзсiз ұмтылыс ендi «бақытсыздықтың» қорқынышына ауысады. Бiрақ бұл жаста бұрқасын қуат мол, сондықтан қиыншылықтардың бəрi де өтпелi. Болашаққа деген сенiм шексiз. Сонымен бiрге, өзiңдi дербес, бiрде бiреуге керегi жоқ дүние екенiңдi сезiп, оқшаулана түсесiң. Бiрақ дүние жұмбақ, оны тануға болған ұмтылыс өте күштi.


Адамның ендiгi өмiр желiсi көп шарпусыз, байсалды да аңдап басу кейпiне келе бастайды. Өмiрдiң бəрi тек бақыттан тұрмайтынын түсiнiп, адам қанағат, шүкiршiлiкке бой бағындыру қажеттiгiн аңдай түседi. Қиялдық өмiрден кешегi бала нақты, күтiлмеген, бұлтарыстары көп ақиқат өмiрге өте бастайды. Ендi бозбала өзiнiң бар қуатжiгерiн пайдалы да қажеттi, қолынан келер iске бағыштайды. Тəжiрибе, нақты iсəрекетке араласудан жас жiгiт, бойжеткен бұрынғы жалған түсiнiк, ұғымдарынан арыла бастайды. Өмiр ендi адамға iшкi тұңғиық, тылсым тарапынан танылып, айқындала түседi. Тұлғаның əлеуметтiк кемелденуi байқалады. Бiрақ əлiде жас жiгiт басқаларды бағалауда өз сезiм өлшемiне көбiрек сенедi, махаббат, достық, əлеуметтiк қатынастардың басқа да формаларында өзiнiң тұлғалық бейнесiн нығайта түседi.


3640 жаста адам өмiрдiң жаңа сатылық деңгейiне көтерiледi. Осы шақтан бастап өмiр қуаты кеми бастайды. Бiрақ бұл процесс алғашында рухани құндылықтар молдылығынан онша байқала бермейдi.


Ал адам егде тартқан сайын оның көптеген рухани құндылықтары қайта қарастырылып, көбi жойылып, өткен өмiр жеке оқиғалар жиынтығы ретiнде еске алынады. Тек өмiрдiң алғашқы шерегi ғана ең ұзақ, қымбат əрi бақытты көрiнiп, қайталана жадқа келе бередi. Қалған шақтардың бəрi қысқа да сарсаң өмiр күйбеңiндей көрiнедi. Көп жайт естен шығады. Өткендегi күйзелткендер мен қинағандардың баршасы мəнiн жоғалтып, елеуден қалады. Осы жайтты даналықпен түсiнген ұлы бабамыз Қожа Ахмет Яссауи былай дептi: «Баз кештiм елу екiде жиғанымнан, Малмүлкiм артық емес бiр жанымнан». Ендiгi өмiрдiң əр күнi жылдарымдай шалт ағып, iзiн жуыпшайып, өткеннiң бəрiн татымсыз күйге түсiредi. Кешкен дүние тұманданып, көз алдыңнан кете бастайды. Солай да болса, кейбiр бастан өткен қызғылықты оқиғалар андасанда жылт ете, көрiнiп, көңiлдi рахатқа бөлейдi. Осының бəрi уақыт ендiгiндегi адамның барша «Менi» санада сақталып қалмай, оның кейбiр көрiнiстерi ғана бекiп қалатынын дəлелдейдi.


Өмiрдiң екiншi жартысының мəнi бiрiншi өмiр бөлiгiнде топталған материалды жəне рухани қордың шамасымен күнi iлгерi анықталады.


Адам мiнезiнiң санқилы көрiнiстерi жас сатыларына байланысты əрқилы. Бұған дəлел «Диуани хикмет» шумақтары:


«Ғашық боп жиырма сегiз жасымда


мен, жан кешiп, мехнат шегiп,


бас ұрған ем …» «Қанағат елу сегiзде


сезiндiрiп, Тыя гөр, қаһарлы ием, өзiң бiлiп,


Құдайым бар непсiмдi безiндiрiп».


Қ.А.Яссауи


Кейбiр адамдар бозбала шағында сүйкiмдi, ендi бiреулерi ересек кезiнде көрiктi əрi iскер. Ал кей тұлғалар егде жасында қайырымдылығымен, ымрашылдығы жəне данагөйлiгiмен жұртты өзiне тартады. Осыдан əрбiр адам мiнезiнде белгiлi бiр жас сатысында қандай да қасиеттердiң толық ашылуына себепшi бiр факторлардың болуы мүмкiн деген ой келедi. Ал осы факторлардың табиғаты ғылым үшiн əзiрге сыр.


Өмiр ақырына жасанды, жалған сенiмдер (иллюзии) ғайып болып, өмiр жағдайынан жамылған бүркемелер ысырылып, шынайы мiнез көрiнiс бередi, əлеуметтiк роль мəнмағынасын жоя бастайды. Адам фəни ақырында өзiн танып, өз болмысының төркiнiн бiлетiн халге жетедi. Өмiр балалық күндердегiдей бақылау, меңзей қарау (созерцательность) кейпiне қайта оралады. Жас күнде де игiлiк, лəззəт бермеген көптеген құмарлықтар өшедi. Алайда, бозбалалықтың мұңнан қашып құтылмағанындай, кəрiлiкке де рух көтерiңкiлiгi жат емес. Көптеген шектеулерден босап, өмiр аяғында адам өзiн еркiн сезiнiп, дүниемал, досдұшпанның шын мəнiн пайымдау деңгейiне жетiседi.


Қоғамда əдейi, мансап иелеу үшiн бүркенген жалған зероқалары (мишура) мен дүниеқоңыздық күйбеңдерiн ысырып қойып, кəрiлiк ақиқат дүние құндылықтарына объектив баға бередi.


Кəрi адамның ең күштi психикалық қасиеттерi өткен өмiрдегi өз мəндiлiгiн сезiнуi, жетiскен адамдық дəрежесi жəне жемiстi iсəрекеттерiнен қанағат рахатын тауып, мəңгiлiк өмiр дариясының бiр тамшысы болғанынан қуанышқа бөленуi. Бұл фаниден бақи дүниеге жолдама алып тұрған шақта да адам өзiнiң мəңгiлiктен өшiп кетпейтiнiн бiлiп, оны медет тұтады. Оның өмiрi адамзаттың мəңгiлiк ағымын жалғастыруға себiн тигiздi; мұны түсiну кəрiлiк даналығы.





Написать комментарий
Имя:*
E-Mail:
Полужирный Наклонный текст Подчеркнутый текст Зачеркнутый текст | Выравнивание по левому краю По центру Выравнивание по правому краю | Вставка смайликов Выбор цвета | Скрытый текст Вставка цитаты Преобразовать выбранный текст из транслитерации в кириллицу Вставка спойлера
Введите код: *


Бұл сайтта Қазақстанның түкпір-түкпірінен жиналған қазақ тіліндегі рефераттар мен курстық және дипломдық жұмыстар ұсынылған. Қазіргі таңда www.topreferat.com.kz сайтының қазақ тіліндегі жұмыстар базасы бүкіл интернеттегі ең үлкен база болып табылады! Біздің базадағы жұмыстар саны 15000-нан асады. Біз бұл жетістікпен тоқтап қалмаймыз! Біз базамызды одан әрі толықтырамыз.
» » Мiнез жəне адамның жас сатылары

© 2011-2016 Скачать бесплатно на topreferat.com.kz курсовые, дипломные и рефераты на телефон, на планшет и на компьютер.
При копировании материала активная ссылка на источник обязательна.


Мнение посетителей:
 

После 9 класса Вы:

Пойду в 10, 11, закончу школу полностью
Пойду в Колледж
Пойду в ПТУ
Пойду работать
Снова пойду в 9 класс

 
 
Похожие: