Шу курстық жұмыс
Кіріспе 3
Өлшем құралын таңдау 5 Өлшеу әдістемесін өңдеу 7
Өлшеу нәтижесін өңдеу 14
Қорытындысы 19
Қолданылатын көздер тізімі 20
А қосымшасы 21
Б қосымшасы 22
В қосымшасы 23
Г қосымшасы 24
Д қосымшасы 25
Е қосымшасы 26
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 25 бет
Пәні: Басқа тақырыптағы курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Ағымдық мәліметтер
27 нұсқа.
Өлшеу объектісі,
Өлшеу шарты Өлшенетін шаманың шекті мәндері
Өлшеудің қатысты шығыны
Шум в салоне автобуса 90 дБ 2,0 %
№ х № х
1 90,125 11 120,282
2 91,105 12 90,120
3 90,102 13 90,050
4 92,121 14 91,875
5 46,561 15 90,900
6 90,649 16 94,217
7 90,613 17 90,141
8 90,513 18 91,131
9 90,404 19 90,000
10 90,125 20 94,319
Мазмұны
Кіріспе 3
Өлшем құралын таңдау 5 Өлшеу әдістемесін өңдеу
Өлшеу нәтижесін өңдеу 14
Қорытындысы 19
Қолданылатын көздер тізімі 20
А қосымшасы 21
Б қосымшасы 22
В қосымшасы 23
Г қосымшасы 24
Д қосымшасы 25
Е қосымшасы 26
Кіріспе
Метрология – талап етілетін нақтылықтың жету мүмкіндігі мен
Ақпараттық технологиялар әрбір жыл сайын өзінің қызметін кеңейткен
Метрология- өлшеу туралы ғылым, ал өлшеу танысның ең
Метрология ролінің дамуы Қазақстан Республикасында жоғарғы оқу орындарындағы
СИ бірлік жүйесінің халықаралық терминдері, метрологиялық негізгі түсініктерді,
Өлшем құралы мен сынақ техникасын, құрамы мен өлшеу
Шу.
Адамның қызметіне, демалысына кедергі жасайтын және адамның ағзасына
Нормальді есту қабылеті бар адам 16-тен 20 000
Дыбыстың жоғарғы интенсивтілігіне адамға ауру тудырады, ал 150
Ғылыми-техникалық прогрес шартындағы шу қоршаған ортаның кері факторларының
Қалалардың өсуі, трнаспорттың қарқынды түрде дамуы, өнеркәсіптің дамуы,
Қалалардағы шулардың негізгі көздері болып автомобильді, рельсті транспорттар
Өлшеу құралының таңдауы.
СИ жүйесін таңдаған уақытта метрологиялық, эксплуатациялық және массалық,
СИ таңдау кезінде техника-экономикалық таңдаудың негізгі қиындығы процестің
1. Берілген кепілдемелік немесе қатысты шығындық есептегіш өлшемі
мұндағы, және -
СИ таңдалуы өнімнің масштабы немесе біртипті эксплутатациялық ТС
Таңдалынған технологиялық процеспен массалы өндірушілік жоғары өндірушілікті механизирленген
Сериялы өндірістегі бақылаудың негізгі құралы болып қатты шекті
Кішігінрім сериялы және индивидуальды өндірісте негізгілері болып әмбебап
3. бақылау мақсатымен анықталатын өлшеу әдісі база
4. Метрологиялық сипаттамалары бойынша СИ таңдау кезінде төмендегілерді
- егер де технологиялық процес тұрақсыз болса, яғни
- шкаланың бөлу бағасы өлшемнің берілген нақтылығымен таңдалу
- жұмыс учаскесін өлшеу кезінде СИ ережелер бойынша
СИ шакаласының жұмыс учаскесінің шегіндегі қатысты шығын алдыңғы
Жұмыс учаскесінің шегінде абсолютті шығынның мүмкіндігі барлық белгішелерде
5.Тіркегіш аппаратқа келесідей негізгі талаптар ұсынылады:
- СИ арқылы өтетін сигнал қажетті ақпаратты сақтауы
- алғашқы түрлендірлмелер өлшеу объектісінен минимум энергияны тұтыну
- ақпаратты тасымалдағыштар қажетті мәліметтерді тіркеу үшін
-тіркегіш аппаратура қажетті ығысқан уақытта ақпараттың алуын қамтамасыз
Егер аппаратура бір уақытта қойылған талаптарды орындац алмаса,
Өлшем шығынының бағалауы мен СИ таңдау соынмен қатар
Вибрация мен шудың өлшеуіші ВШВ-003-М3.
ВШВ-003-М3 (Приложение А) - бибрация мен шудың өлшеуіші
Төмен габаритті, портативті өлшегіш құралы болып табылады және
Енізілген жиілікті А, В, С сипаттамалары бар фильтр,
Құралдың нақтылық класы шуды өлшеу кезінде 1 тең,
1Жиілік жолағы, Гц:
Вибрация параметрінің өлшеуі 1...10000 Гц
Сипаттама бойынша дыбысты қысымның деңгейі ЛИН 2...18000
2. Жиілік сипаттамалары А, В, С, ЛИН
3. Параметрлерді өлшеудегі динамикалық диапазон:
виброүдеу 3*10-3...103 м/с2
виброжылдамдық 3*10-2...5*104 мм/с
дыбыс деңгейі, дБ отн. 2*10-5 Па, 22...140
4. Өлшеудегі негізгі шығын:
вибрация параметрлері ±10%
шу (нақтылық класы) 1.
5. Қажетті қуат, ВА:
Желіден қоректенген уақытта 4 ВА
Батареймен қоектенген кезде 1,2 ВА.
6. Орташа геометриялық жиілігі бар октавты фильтрлер, Гц
1; 2; 4; 8; 16; 31,5; 63; 125;
7. Орташа геометриялық жиілігі бар третьоктавты фильтрлер, Гц
2,0; 2,5; 3,15; 4,0; 5,0; 6,3; 8,0; 10;
8. 6 кг аспайтын ВШВ-003-М3 массасы
Біз бұл өлшеу құралын ағымдық мәліметтерге сүйене отырып
Яғни, , ,
Төменгі қатысты шығын үшін бағытты прибор үшін мәні
2. Өлшеу методикасын өңдеу.
2.1 Өлшеу құралдары мен қосымша құрылғылар.
Автобустағы шуды есептеу үшін келесідей құралдар қолданылады:
1) ГОСТ 17187-81 бойынша 1-ші кластың шумомері;
2)автомобиль жылдамдығы өлшеу мен қозғалтқыш валының айналу жиілігін
3) 1 дейін 10 м/с диапазон өлшемінде жел
4) қоршаған ауаның температурасын өлшеу үшін қажетті құралдар;
5)атмосфералық қысымды өлшеу үшін арналған құралдар.
Шумомер әрбір сынақтың сериясын дейін және кейін тәуелсіз
2.2 Өлшеу әдісі.
Шуды есептеу кезінде дыбысты қысымның толқуы кезінде түрлендіру
ПРоцеск езіндегі бірінші қадам болып электрлік күштің өзгеруі
Барлық функциялар негізгі бір функцияны атқарады және осы
Қарапайым вольтметрмен дыбысты қысымның үлкен диапазонын қамтуға болмайды
Қазіргі таңдағы шумомердің құрылысы үш шкалас бойынша шуды
Қайта қосудың орналасуы кезінде «А» немесе «В» белгісінде
2.3 Қауіпсіздікті талап ету.
Автобус салонында шуды есептеу кезінде төмендегідей қауіпсіздік ережелерін
1. Аппараттың шуын өлшеу кезінде нәтижеге әсер ететіндей
2. Шуды өлшеу үшін арналған аппараттура мемлекеттік тексерудің
3. берліген транспортты құралда өлшемді жүргізу кезінде қауіпсіздікті
4. Жүргізуші тек толық түрде трансрорт құралының тоқтатулуы
5. Өлшеу алдында толық түрде салонды санитарлық өңдеуден
2.4 Өлшеуді орындау шарттары.
Сынақты келесідей климаттық шарттарды жүргізеді:
1) атмосфералық осадоктардың болмауы;
2) атмосфкралық қысым - 1013 гПа (760 мм
3) қоршаған ауаның температурасы минус 5тен плюс
4) жел жылдамдығы 5 м/с аспауы қажет.
Шу кедергілерінің деңгейі 10 дБА төмен болмауы қажет.
Шуды өлшеу кезінде вентиляциялық орнатылымдар ең шулы жұмысқа
Егер де автомобиль жалюзи немесе вентиляторлық жүйемен қамтылған
Шудың деңгейін өлшеу келесі нүтелерде өткізіледі:
1)жүргізуші орындығында;
2) жүргізушінің орындығында және 9 аспайтын орны бар
3) жүргізушінің орындығы және 9 асатын орындығы бар
4) 3 асатын орындығы бар автомобильде;
Өлшеу нүктесін таңдау кезінде саналмайтын орындықтар қабылданбайды. Автомобиль
Жатуды қалайтын жолаушылар үшін орындарында өлшемді (0,15±0,02) м
Жолаушының орындығында орналасқан микрофон оның симметрия осінен (0,20±0,02)
Кабина қаюырғасынан микрофонның ара қашықтығы кем дегенде 0,15
Шу деңгейін өлшеген кезде шумомер «Быстро» деген уақытша
Өлшемді орындауға дайындық.
Сынаққа арналған автомобиль техникалық түрде реттелген, түзетілген,
Шиналар қандай да бір ақауға ұшырамау қажет және
Сынақ алдында двигтель және автомобильдің басқа да агрегаттары
Вентиляция үшін өлшем кезіндегі терезелер, шатырлар, люктар жабық
Автомобильдің қозғалысы кезінде жұмыс істейтін арнайы және арнайыланған
Қозғалып реттелетін орындықтар ортаңғы жағдайда орналасуы керек. Егер
Бетон немесе асфальтпен жабылған жақсы техникалық жағдайда таза,
2.6 Өлшеуді орындау.
Өлшемді автомобильді 120 км/сағ,0,9(nном (nном – қозғалтқыш валының
Егер де айналу жиілігінде 0,9(nном автомобильдің жиілігі жоғары
Өлшемді төменгі рұқсат етілетін жылдамдықтан бастау қажет, бірақ
Егер де 0,9(nном жиілікте таңдалынған автобустың жылдамдығы 120
Автоматты тасымалдау қорабы бар автомобильде өлшемді 0,45(nном сәйкес
Төмендетілетін тасымалдың күштеп қосылуы алынып тасталынуы керек.
Бастапқы жылдамдыққа автомобиль жеткен уақытта дроссельді заслонканың
Шуды өлшеу кезінде шумомердің максималды көрсеткішін тіркейді. Микрофонның
Егер де ең кіші немесе ең үлкен шу
Қорытынды нәтиже ретінде микрофон орналасқан әрбір нүктенің өлшемі
Тұрақты жылдамдықпен қозғалатын және қозғалмайтын автомобильдің
1. Шу деңгейін децибелде (дБ А) өлшейді. Аппаратура,
2. Тұрақты жылдамдықпен автомобильдің қозғалысы жоғары тасымалда автомобильдің
Өлшемді тұрақты жылдамдықты 5 км/сағ дейін жуықтау мен
Өлшемнің әрбір нүктесінде және 5 с кезіндегі әрбір
Шумомерде шуды өлшеу кезінде «медленно» деген уақытша сипаттаманы
Қозғалмайтын автомобильдегі шудың өлшемі дизельмен қамтамасыз етілген двигательі
Өлшемді қозғалтқыштың қамтамасыз етілмеген қадамы режимінде жүргізеді:
Қозғалтқыш валының айналымының ең минимальды жиілігі;
Минимальдыдан максимальдыға дейін айналым жиілігін үдету(педальды бірден басу
Шумомерде минимальды жиілікте шуды өлшеу кезінде «медленно» деген
4.Микрофонның орналасуының әрбір нүктесінде кем дегенде үш өлшем
Өлшемнің қорытынды нәжесі ретінде бүтін санға дейін жуықталған
Шу деңгейінің ең үлкен мәні мен төменгі мәнінің
Микрофонның орналасқан әрбір нүктесінің өлшемі кезінде алынған шу
2.7 Өлшенген нәтижелерді өңдеу
Ереже сияқты қысқаша түрдегі өлшемдер кездейсоқ шығындарды азайту
Бақылау нәтижесі өлшенетін мәннен шығынды құрайтын кездейсоқ
Егер де өлшенген нәтиженің жүйелік шығыны белгілі болса,
.
Яғни
.
Тапсырма х=f(х) бағаның орнатылуына әкеледі. Егер де өлшеу
Жалпы өлшем нәтижесін өңдеу алгоритмі келесілерге әкеледі.
1. Нәтижелерден белгілі жүйелік қателіктерді алып тастайды. Егер
2. бақылау нәтижесінің орташа арифметикасын
3. Өлшеу нәтижесінің ортша квадраттық ауытқуын төмендегі формула
.
4. Егер де дөрекі қателіктердің бар болуына күмән
Дөрекі қателіктердің бар болу бағасы математикалық статисканың әдістерімен
Арнайы статистикалық критерилерді қолданыла отырып, нолдік гипотезаны ығыстыруға
Егер де ол жүзеге аспаса, онда ауықтұуларды алып
.
мұндағы - күдікті нәтиже.
Ары қарай бізге қажетті q мәнді деңгеймен және
5. Жөнделген орташа арифметикалық нәтиже мен орташа квадраттық
6. Р қажетті сенімді ықтималдықдың және n
7. Өлшеу нәтижесінен қателікті табады
.
8. Егер де мәні
.
9. Соңғы нәтиже
, при Р=…% .
Өлшем нәтижелерін безендіру
Өлшеу нәтижесін кестені толтыру түрінде безендіреді (Д қосымшасы).
3. Өлшеу нәтижесін өңдеу
Автобус салонында шуды өлшеу үшін келесі мәндер алынды:
№ дБ
1 90,125
2 91,105
3 90,102
4 92,121
5 46,561
6 90,649
7 90,613
8 90,513
9 90,404
10 90,125
11 120,282
12 90,120
13 90,050
14 91,875
15 90,900
16 94,217
17 90,141
18 90,125
19 91,105
20 90,102
Мәліметтер өңделетін әдістер талаптарына сәйкес өңделеді.
Осы өлшемдердің орташа арифметикалық нәтижелерін есептейміз:
Орташа квадраттық ауытқуды есептейміз
12,215
№
1 90,125 90,268 -0,143 0,020 12,215
2 91,105
0,837 0,701
3 90,102
-0,166 0,028
4 92,121
1,853 3,434
5 46,561
-43,707 1910,302
6 90,649
0,381 0,145
7 90,613
0,345 0,119
8 90,513
0,245 0,060
9 90,404
0,136 0,018
10 90,125
-0,143 0,020
11 120,282
30,014 900,840
12 90,120
-0,148 0,022
13 90,050
-0,218 0,048
14 91,875
1,607 2,582
15 90,900
0,632 0,399
16 94,217
3,949 15,595
17 90,141
-0,127 0,016
18 90,125
-0,143 0,020
19 91,105
0,837 0,701
20 90,102
-0,166 0,028
46,561 нәтижесі күмән тудырады
Мәнділік деңгейі бойынша q=0,1 кестеде, Б қосымшасы,
Орташа квадраттық жөнделген нәтижелерді есептейміз
Орташа квадраттық ауытқуды есептейміз
=6,844
№
1 90,125 92,568 -2,443 5,968 6,844
2 91,105
-1,463 2,140
3 90,102
-2,466 6,081
4 92,121
-0,447 0,199
5 90,649
-1,919 3,683
6 90,613
-1,955 3,822
7 90,513
-2,055 4,223
8 90,404
-2,164 4,683
9 90,125
-2,443 5,968
10 120,282
27,714 768,066
11 90,120
-2,448 5,993
12 90,050
-2,518 6,340
13 91,875
-0,693 0,480
14 90,900
-1,668 2,782
15 94,217
-1649 2,719
16 90,141
-2,427 5,890
17 90,125
-2,443 5,968
18 91,105
-1,463 2,140
19 90,102
-2,466 6,081
120,282 күмәнді болып келеді
Мәнділік деңгейі бойынша q=0,1 кестеде , Б
Орташа квадраттық жөнделген нәтижелерді есептейміз
Орташа квадраттық ауытқудың бағасын есептейміз
№
1 90,125 91,028 -0,903 0,815 1,079
2 91,105
-0,077 0,006
3 90,102
-0,926 0,857
4 92,121
1,093 1,195
5 90,649
-0,379 0,144
6 90,613
-0,415 0,172
7 90,513
-0,515 0,265
8 90,404
-0,624 0,389
9 90,125
-0,903 0,815
10 90,120
-0,908 0,824
11 90,050
-0,978 0,956
12 91,875
0,847 0,717
13 90,900
-0,128 0,016
14 94,217
3,189 10,169
15 90,141
-0,887 0,787
16 90,125
-0,903 0,815
17 91,105
-0,077 0,006
18 90,102
-0,926 0,857
94,217 мәні күмәнді болып келеді
Мәнділік дәрежесі бойынша q=0,1 кестеде, Б қосымшасы,
Орташа квадраттық жөнделген нәтижелерді есептейміз:
Орташа квадраттық ауытқудың бағасын есептейміз
92,121 нәтижесі күмәнді
Мәнділік деңгейі бойынша q=0,1 кестеде, Б қосымшасы, 2,39
13. сыртқы сенімді ықтимал Р=95% және бақылау саны
14. Шығын
тең.
15. Соңында шекті шығынның нәтижесін аламыз:
, при Р=95%.
№
1 90,125 90,840 -0,715 0,511 0,684 2,110 0,350
2 91,105
0,265 0,070
3 90,102
-0,738 0,545
4 92,121
1,281 1,641
5 90,649
-0,191 0,036
6 90,613
-0,227 0,052
7 90,513
-0,327 0,107
8 90,404
-0,436 0,190
9 90,125
-0,715 0,511
10 90,120
-0,720 0,518
11 90,050
-0,790 0,624
12 91,875
1,035 0,071
13 90,900
0,060 0,004
14 90,141
-0,699 0,489
15 90,125
-0,715 0,511
16 91,105
0,265 0,070
17 90,102
-0,738 0,545
Қорытынды
Бұл жұмыста біз автобус салонының шуын есептедік. Өлшемді
Тәжірибелі мысалдардың шудың рұқсат етілетін деңгейінің мысалдары кестеде
2 дБ А –ға жүк автомобильдері мен толық
Қозғалтқыштары ортасында орналасқан автобустар үшін 2 дБ
Сериялы автобустың шу деңгейі 1 дБ А аспауы
Автобустағы шу деңгейі 8-10 Дб деңгейінен асады. Яғни
Қолданылған қайнаркөздер тізімі
ГОСТ 27435-87;
ГОСТ 17187-81;
«Безопасность жизнедеятельности на производстве» Б.И.Зотов, В.И.Курдюмов, Москва 2004;
«Охрана труда» М.Б.Сулла, Москва 1989;
«Метрология, стандартизация и сертификация» Я.М.Радкевич, А.Г. Схиртладзе, Б.И.
«Метрология» Сергеев;
ГОСТ 12.1.026-80
ГОСТ 8.257-84
А қосымшасы
Б қосымшасы
В қосымшасы
Критикалық мәндердің кестесі r
1 мен 20 аралығындағы мәндерде критикалық айналыстар
1 2 3 4 5 6 7 8
0,05 1,41 1,71 1,92 2,07 2,18 2,27 2,35
0,1 1,41 1,69 1,87 2,00 2,09 2,17 2,24
0,2 1,41 1,64 1,79 1,89 1,97 2,04 2,10
Г қосымшасы
Стьюденттің анықталуы мәні tp
n P
0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70 0,80
1 0,158 0,325 0,510 0,727 1,000 1,376 1,963
2 0,142 0,289 0,445 0,617 0,816 1,061 1,386
3 0,137 0,277 0,424 0,584 0,765 0,978 1,250
4 0,134 0,271 0,414 0,569 0,741 0,941 1,190
5 0,132 0,267 0,408 0,559 0,727 0,920 1,156
6 0,131 0,265 0,404 0,553 0,718 0,906 1,134
7 0,130 0,263 0,402 0,549 0,711 0,896 1,119
8 0,130 0,262 0,399 0,546 0,706 0,889 1,108
9 0,129 0,261 0,398 0,543 0,703 0,883 1,100
10 0,129 0,260 0,397 0,542 0,700 0,879 1,093
11 0,129 0,260 0,396 0,540 0,697 0,876 1,088
12 0,128 0,259 0,395 0,539 0,695 0,873 1,083
13 0,128 0,259 0,394 0,538 0,694 0,870 1,079
14 0,128 0,258 0,393 0,537 0,692 0,868 1,076
15 0,128 0,258 0,393 0,536 0,691 0,866 1,074
16 0,128 0,258 0,392 0,535 0,690 0,865 1,071
17 0,128 0,257 0,392 0,534 0,689 0,863 1,069
18 0,127 0,257 0,392 0,534 0,688 0,862 1,067
19 0,127 0,257 0,391 0,533 0,688 0,861 1,066
20 0,127 0,257 0,391 0,533 0,687 0,860 1,064
21 0,127 0,257 0,391 0,532 0,686 0,859 1,063
22 0,127 0,256 0,390 0,532 0,686 0,858 1,061
23 0,127 0,256 0,390 0,532 0,685 0,858 1,060
24 0,127 0,256 0,390 0,531 0,685 0,857 1,059
25 0,127 0,256 0,390 0,531 0,684 0,856 1,058
26 0,127 0,256 0,390 0,531 0,684 0,856 1,058
27 0,127 0,256 0,389 0,531 0,684 0,855 1,057
28 0,127 0,256 0,389 0,530 0,683 0,855 1,056
29 0,127 0,256 0,389 0,530 0,683 0,854 1,055
30 0,127 0,256 0,389 0,530 0,683 0,854 1,055
0,12566 0,25335 0,38532 0,52440 0,67449 0,84162 1,03643 1,28155
Д қосымшасы
№
Е қосымшасы
Автомобильдердің базалы моделінің шудың рұқсат етілетін деңгейлері
Автомобиль типтері Өнімі басталғандардың, автомобильдердің, дБ А дыбыс
01.01.91 дейін 01.01.91 бастап
Жеңл және жүк автомобильдері 80 78
Жүк тасығыш автомобиль және халықаралық және қалалық тасымалдарды
Қалған жүк автомобильдері 84 82
Қозғалтқышы алдында орналасқан автобустар:
Жүргізушінің жұмыс орны 82 80
Жолаушылардың орны 81 80
Қозғалтқыштары басқа жерде орналасқан автомобильдер:
Жүргізушінің жұмыс орны 78 78
Жолаушылардың орны 82 80
Қалалық автобустың жолаушылар орны 84 82
25
1
1 1
Изм.
Лист
№ докум.
Подп.
Дата
Лист
25
КП. 90 Дб; =2,0%
ЕНУ им. Л.Н.Гумилева
гр.СиС – 22
Стадия
У
Лист
Листов
Кол.уч
Изм.
№ док.
Подп.
Дата
Разраб.
Пров.
Хамзин М.
Рамазанова Ж.М
1
Лист
26
8
8"
